برجام و ضرورت سامان دهی تحقیق و توسعه

به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، شاید در این برهه زمانی بعد از بد عهدی های متعدد طرف مقابل و پس از گذشت چند ماهی از آغاز شروع فاز عملیاتی برجام فرصت خوبی باشد که مروری بر سامان دهی وضعیت تحقیق و توسعه پس از عقد این قرارداد داشته باشیم. همانطور که شاهد بودیم در مساله برجام فضا سازی های جناحی و گروهی به صورتی بود که نهایتاً کسی نتوانست در میدان غبار آلود به طرح سوالات فنی و کارشناسی دقیق بپردازد. در مسائلی که باید شکل گیری آراء، نظرات و تصمیمات فارغ از هیاهوها و بر مبنای تعقل گرایی بواسطه ارائه علم و مواد خام برای تجزیه و تحلیل، قضاوت آگاهانه و ارزیابی صحیح از موضوعات باشد همواره عده ای وجود داشته اند که با احساسی کردن جو و فضا سبب عدم شایسته سالاری و در نتیجه عدم رشد و توسعه کشور می شوند. امروز فرصت مناسبی است تا بتوان در فضایی بدور از هیاهو، وضعیت تحقیق و توسعه در مساله برجام را مورد بررسی قرار دهیم و سوال کلیدی این است که آیا بر سامان دهی تحقیق و توسعه مطابق با بند هفت الزامات 9 گانه اجرای برجام که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد، توجه جدی صورت گرفته است؟

مقام معظم رهبری در نامه مورخه 29/7/94 الزامات 9 گانه اجرای برجام آورده اند که؛ "سابعاًًًً سازمان انرژی اتمی، تحقیق و توسعه در ابعاد مختلف را در مقام اجرا به گونه ای سازمان دهی کند که در پایان دوره هشت ساله هیچ کمبود فناوری برای ایجاد غنی سازی مورد قبول در برجام وجود نداشته باشد." آیا در اجرای برجام به صورتی عمل شد که بعد از هشت سال هیچ کمبود فناوری مشاهده نشود؟ در این مدت ملاحظه نمودیم که چطور سازمان انرژی اتمی به تعدیل نیروهای حرفه ای و کار آزموده خود پرداخت و کار تا آنجا تداوم یافت که تا مدتها حتی جذب سرباز امریه و نخبه نیز در آن سازمان متوقف شده بود. اینک با گذشت زمان زیادی از اجرای برجام و با ایجاد زمزمه هایی حاکی از نقض برجام تازه این سازمان به فکر رشد و توسعه کمی نیروی انسانی افتاده است بگذریم از اینکه تا چه موقع می توانیم به آن کیفیت در نیروی انسانی برسیم؟ آیا با توجه به این بند پاسخ صریح، متقن و علمی به این سوالات داده شده است که با توجه به محدودیت های ایجاد شده، تکلیف تحقیق و توسعه در روش های مختلف غنی سازی به جز سانتریفیوژهای گازی مانند غنی سازی لیزری چه می شود و مساله توقف تحقیق و توسعه در حوزه پلوتونیوم که برای راکتورهای نسل جدید صنعت برق در آینده مورد استفاده قرار می گیرند چگونه حل شد؟ همچنین محرومیت مادام العمر بازفرآوری اورانیوم با توجه به محدودیت در منابع اورانیوم را چگونه حل کرده اند؟ نظر به پیشرفت علوم هسته ای در دیگر کشورها و نیز با توجه به شتاب رشد علم و فناوری آیا با رویکرد عدم توجه دولت بر بند 7 الزامات رهبری خود به خود ایران از گردونه رقابت خارج نخواهد شد؟ آیا به این اندیشیده شده است که کشورهای صاحب این فناوری که اکثرا ابرقدرت (استکباری) هم هستند طرح ها و برنامه های خود را به سازمان های بین المللی دیکته می کنند و سعی می کنند دیگر کشورها را به خود وابسته نگه دارند؟ آیا آنها نمی توانند قوانینی یا محدودیت های بین المللی را برای کشورهایی که از سوخت های فسیلی استفاده می کنند، تصویب نمایند؟ اینها تنها شماری محدود از صدها سوال و مساله موجود برجام است که پاسخ مناسبی برای آنها داده نشده است و این حاکی از عدم توجه جدی بر بند 7 و ضرورت سامان دهی تحقیق و توسعه می باشد. ای کاش برخی در تحلیل مسائل کلان نظام اینطور ساده انگارانه برخورد نمی کردند و ای کاش برخی در تحلیل هایشان می دانستند که برای تحلیل مساله برجام باید به سه ضلع مثلثی توجه شود که اضلاع آن عبارت اند از مسائل فنی و مسائل اقتصادی که هر دو بر قاعده مبانی انقلاب اسلامی استوار شده اند و ای کاش توجه به مسائل فنی اینقدر بخاطر سیاسی بازی ها مورد اغفال قرار نمی گرفت. به امید ایجاد تحولی در فرهنگ تصمیم سازی بدور از هیاهو و بر مبنای تعقل گرایی در مواجهه با مسائل کلان ملی که منجر به سرافرازی انقلاب اسلامی شود.