چه‌کسی «ناامیدی» پمپاژ می‌کند؟

رئیس‌جمهور در دفاع از تغییر وزرای پیشنهادی به بحران‌های اجتماعی و مسئولیت مستقیم 3 وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان و آموزش و پرورش در این حوزه اشاره کرد و در این بین گریزی نیز به مسئله اعتیاد زد و دلیل آن را پمپاژ ناامیدی توسط رسانه‌ها دانست.

وی گفت: «نسل جوان باید برای آینده امیدوار باشد؛ چرا اعتیاد داریم؟ چون ناامیدی حاکم شده، چون برخی رسانه‌ها پمپاژ ناامیدی در نسل جوان ایجاد می‌کنند».

کارشناسان مسائل اجتماعی یکی از دلایل اصلی اعتیاد به‌ویژه میان جوانان را را افزایش ناامیدی در سطح جامعه می‌دانند. آنان یکی از علل اصلی ایجاد حس ناامیدی و به‌تبع آن اعتیاد را «فقر» و «بیکاری» قشر فعال جامعه معرفی کرده‌اند، البته شاید بتوان رسانه‌ها را در القای این حس تا حدودی مؤاخذه کرد، اما مسئله این است که پیش از آن باید به دولتمردان تدبیر و امید حسن روحانی و خود او خرده گرفت که در این 3 سال حجم قابل توجهی از ناامیدی و ناتوانی را آنان به جامعه القا کردند.

در این گزارش به بررسی مشت نمونه خروار اقدامات و اظهارات ناامیدکننده دولت تدبیر و امید پرداخته شده است.

دانشگاه ناامید

پیش از دولت یازدهم، ایران در زمینه تولید علم، با تکیه بر شعار «ما می‌توانیم» رتبه اول دنیا را به خود اختصاص داده بود. این وضعیت اما در دولت یازدهم با افت فاحش مواجه شد و دلیل آن نیز تدابیر دولت یازدهم در کاهش انگیزه اساتید دانشگاه و دانشجویان نخبه ایرانی بود.

یکی از اصلی‌ترین اقداماتی که دولت یازدهم در حوزه دانشگاه صورت داد و جو ناامیدی را بر آن حاکم کرد، به ماجرای پرتاب ماهواره ویژه دانشجویان و اساتید دانشگاه شریف بازمی‌گردد.

هسته اولیه ساخت یک ماهواره بومی اواخر دهه هشتاد هجری شمسی ایجاد شد و بیش از صد نفر از دانشجویان، دانش‌آموختگان و استادان محبوب‌ترین دانشگاه ایران با امکاناتی که شاید برای ساخت یک ماهواره آن‌قدر زیاد هم نبود ولی سرشار از امید، کار ساخت یک ماهواره را آغاز کردند.

ساخت ماهواره با تمام زحمات و مشکلاتش پنج سال طول کشید و در تمام این پنج سال «شریف‌ست» صدایش کردند.

آذرماه سال 92 دانشگاه شریف از رسانه‌ها دعوت کرد تا برای تحویل شریف‌ست به سازمان فضایی به این دانشگاه بروند، اما مراسم رونمایی بدون اعلام دلیل، لغو شد.

شریف ست به سازمان فضایی رفت اما دولتی‌ها حتی با تغییر نام آن به «دوستی» هم حاضر به پرتاب آن نشدند تا امید و تلاش چندین ساله یک تیم نخبه، بدل به ناامیدی شود.

درست در همان ایامی که اساتید و دانشجویان به‌دنبال رایزنی برای پرتاب ماهواره «شریف ست» بودند، اکبر ترکان مشاور رئیس‌جمهور با اظهارنظری، توانایی کشوری را که چند سال قبل در زمینه تولید علم رتبه برتر دنیا را کسب کرده بود، به پخت آبگوشت بزباش تنزل داد و گفت: «در هیچ صنعتی به‌جز آبگوشت بزباش و قرمه‌سبزی، در هیچ تکنولوژی تولید رقابتی و برتری نخواهیم داشت».

کمتر از دو ماه بعد در دی ماه سال 93 نیز در شرایطی که چند روز از برگزاری پنجمین همایش فناوران فضایی با تمرکز بر دو محور تخصصی مخابرات و تعیین و کنترل وضعیت سامانه‌های فضایی در پژوهشکده سامانه‌های ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران نگذشته بود که حسن روحانی دستور به انحلال پژوهشگاه فضایی ایران داد تا عملاً امید دانشگاه را در این حوزه به ناامیدی بدل کند.

نعمت‌زاده و واردات مدیر خارجی

دولت یازدهم قرار بود از ژنرال‌ها در کابینه استفاده کند؛ ژنرالهایی که چند دهه سابقه مدیریت در عرصه‌های مختلف کشور را داشته‌اند، همین اتفاق هم افتاد و کابینه سالمندان در دولت روحانی شکل گرفت. انتخاب وزرای پیر و خسته که بعدها اعلام شد برخی از آنها در کمیسیون‌های تخصصی مجلس چرت می‌زدند، موجی از ناامیدی میان جوانان نخبه و توانمند ایجاد کرد.

با این حال اما این ژنرال‌ها که قرار بود کشور را متحول کنند، بعد از دو سال نظریه دادند که "باید مدیر از خارج وارد کنیم". محمدرضا نعمت‌زاده وزیر کهنسال صنعت، معدن و تجارت که مدعی است تکنولوژی درمان گوشش در آلمان تا هشتاد سال دیگر هم به ایران نخواهد آمد، سال گذشته در همایش روز ملی صادرات پیشنهاد داد که مدیر اقتصادی از خارج وارد کنیم. او گفت: «برای حضور در بازارهای بین‌المللی از مدیران باتجربه خارجی و دانش آنها استفاده کنیم، همان‌طور که در بخش ورزشی مربی خارجی به کشور می‌آوریم در اقتصاد نیز نیازمند به آوردن مدیران اقتصادی خارجی هستیم».

آب خوردن و ازدواج با برجام

یکی از بزرگترین اشتباهات دولت یازدهم، گره زدن حل همه مشکلات به توافق هسته‌ای بود. دولت برای اقناع قوه عاقله جمهوری اسلامی، گاه و بیگاه در فضای عمومی جامعه با ناتوان جلوه دادن خود و مدیران کشور، تلاش می‌کرد‌ که فشار افکار عمومی برای پذیرش برجام را به‌همراه خود داشته باشد.

یک روز حسن روحانی حل «مشکل آب خوردن مردم» را به توافق هسته‌ای گره می‌زد و دیگر روز علی یونسی، برجام را حلال مشکل «ازدواج جوانان» می‌خواند. در آن ایام دولت به تبعات این نوع اظهارات و حس ناتوانی و ایجاد یأس در افکار عمومی توجهی نداشت و تنها بر توافق با غرب تمرکز کرده بود.

باز هم نمی‌توانیم

یکی دیگر از مسئولان "ما نمی‌توانیم" دولت یازدهم، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور است. او دولت یازدهم را در رسیدن به اهداف برنامه پنجم توسعه ناتوان خواند و گفت: رشد تولید 8درصدی، تورم یک‌رقمی و نرخ بیکاری 7درصدی از جمله اهداف برنامه‌ها در کشور به شمار می‌آید ولی در شرایط فعلی باید بگویم نمی‌توانیم به این اهداف دست پیدا کنیم، باید زمینه مناسبی را جهت تحقق این اهداف در دستور کار خود قرار دهیم. جهانگیری تأکید کرد: کشور در شرایط رکود و تورم بالا و بیکاری نسل جوان تحصیلکرده روبه‌رو است.

اما اکنون 9 ماه از برجام گذشته است و طبق وعده حسن روحانی قرار بود دربهای تجارت با دنیا به‌روی ایران باز شود؛ تحریم‌ها از روز اجرای توافق لغو شوند و مهمتر از همه  "هر روز یک گشایش" داشته باشیم، اما اکنون که باید از این اتفاقات باید 9 ماهی گذشته باشد، روحانی افکار عمومی امیدوار به بهبود معیشتشان را به آینده حواله می‌دهد و می‌گوید که "در برجام نهال کاشته‌ایم و باید منتظر «گلابی»‌های آن در آینده ماند".