تغییرات کابینه روحانی اوج بی‌تدبیری بود

به گزارش پایگاه 598 به نقل از «وطن‌امروز»، ابعاد سیاسی تغییرات کابینه روحانی زمانی چشمگیر شد که درست در دقایق آخر معرفی وزرای پیشنهادی وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، ورزش و جوانان و آموزش‌وپرورش، گزینه اصلی و البته جنجالی وزارت آموزش‌وپرورش یعنی محمدعلی نجفی، به مجلس معرفی نشد و جای او را فخرالدین احمدی‌آشتیانی گرفت!

این اقدام حسن روحانی در عدم معرفی محمدعلی نجفی از آن جهت قابل تامل بود که همه رسانه‌های نزدیک به دولت و حتی برخی چهره‌های طرفدار روحانی نیز در حمایت از معرفی محمدعلی نجفی برای تصدی وزارت آموزش‌وپرورش مواضع آشکاری گرفتند. حتی روزنامه دولت (ایران) نیز در گزارشی که روز معرفی این گزینه‌ها به مجلس منتشر شد، محمدعلی نجفی را به عنوان گزینه پیشنهادی دولت برای وزارت آموزش‌وپرورش دانسته بود و حمایت صریحی از او انجام داد. با این وجود اما عدم معرفی محمدعلی نجفی تا حدود زیادی بخشی از طرفداران دولت، بویژه عناصر جریان اصلاحات را شوکه و البته سرخورده کرد. 

این سرخوردگی و نارضایتی البته در جریان تغییرات کابینه هم دیده شد به گونه‌ای که سکوت توأم با عدم همراهی اصلاح‌طلبان و رسانه‌های آنان درباره تغییرات روحانی در کابینه چشمگیر بود. بویژه آنکه آنها نسبت به تغییر علی جنتی، وزیر برکنار شده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ناراضی بودند. این سکوت با اعتراض روحانی نیز مواجه شد و او در سفر به استان مرکزی در جمع مردم اراک از رسانه‌هایی که پیش از این او را ترغیب به اعمال تغییرات در کابینه می‌کردند اما اکنون از او به خاطر این تغییرات انتقاد می‌کنند گلایه کرد. سکوت و عدم همراهی اصلاح‌طلبان با تغییرات روحانی پس از عدم معرفی نجفی، خود را نشان داد و بلافاصله رسانه‌های اصلاح‌طلب و از جمله روزنامه دولتی ایران نیز درباره ضرورت تغییرات اقتصادی در کابینه گزارشاتی منتشر کردند. به اعتقاد کارشناسان این رفتار اصلاح‌طلبان- و روزنامه دولت که تحت تاثیر اصلاح‌طلبان است- برای سوءاستفاده از فضای ایجاد شده و اعمال فشار به حسن روحانی برای انجام تغییرات مطلوب آنها در کابینه است.

رفیق نیمه‌راه شدی؟
نارضایتی اصلاح‌طلبان اما با علنی شدن نارضایتی خاندان هاشمی‌رفسنجانی از تغییر روحانی بسیار جدی و قابل تامل شده است. محمد و فاطمه هاشمی، برادر و دختر حجت‌الاسلام هاشمی‌رفسنجانی از تغییرات جدید روحانی ابراز نارضایتی کردند. محمد هاشمی در این‌باره انتقادات جدی و صریحی به حسن روحانی وارد کرد. 

محمد هاشمی درباره دلایل ایجاد تغییر در بدنه کابینه در فاصله 9 ماه مانده به پایان عمر دولت یازدهم، گفت: به نظرم تغییرات فعلی در بدنه کابینه اصلا توجیهی ندارد. انجام این تغییرات هم وزارتخانه‌ها را متزلزل می‌کند و هم اینکه با انجام چنین تغییراتی معلوم نیست برنامه اداره یک وزارتخانه تغییر کند، چون تا مجلس رأی اعتماد بدهد و وزیر مستقر شده و همکارانش را برای پیشبرد بهتر امور تغییر بدهد و برنامه اداره وزارتخانه را عوض کند، عمر دولت به پایان رسیده است. دبیر سابق کمیته سیاسی حزب کارگزاران سازندگی به سایت تابناک گفت: اگر هم قرار نیست برنامه وزارتخانه با تغییر وزیر عوض شود و همکاران او هم به همین واسطه تغییر نکنند، خب، این کار را وزیر قبلی هم می‌توانست تا پایان دولت انجام دهد و دلیلی برای کنار گذاشتن افراد قبلی وجود نداشت.

وی با بیان اینکه از سویی مشخص نشد دلیل کنار گذاشته شدن 3 وزیر کابینه چه بوده و آنها عزل شده‌اند یا استعفا کرده‌اند، گفت: اگر عزل شده‌اند معنایش این است که دولت نقد نقادان را قبول دارد و عملکرد وزیرانی که کنار رفته‌اند اشکال داشته است. اگر اشکالی در کار نبوده، طبیعتا وزیر باید فرصت دفاع از عملکرد خود را پیدا می‌کرد؛ مثلا اگر وزیری با استعفا کنار می‌رفت، دلیل کنار گذاشته شدنش مشخص می‌شد. هاشمی ادامه داد: در حال حاضر با توجه به اینکه نحوه و دلایل کنار گذاشته شدن وزیران برکنار شده مشخص نشده، این موضوع منشأ شایعاتی درباره آنها شده است. وی با تاکید بر اینکه هر نوع تغییری در این موقعیت در بدنه دولت را نادرست می‌دانم، عنوان کرد: اصولا ثبات یکی از اصول قطعی مدیریت است، لذا بنده آن چیزی که در ارتباط با تغییر این 3 وزیر اتفاق افتاد را بی‌تدبیری می‌دانم.

عضو سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: قطعا با تغییر وزیران 3 وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش‌وپرورش و ورزش و امور جوانان در شرایط فعلی به این 3 وزارتخانه خسارت وارد می‌شود؛ بنابراین هیچ تدبیری را در این تغییرات نمی‌بینم و به نظرم این مساله اوج بی‌تدبیری هم بوده است. به گفته وی، این بی‌تدبیری دولت یکی از نظر زمانی و دیگری از حیث معلوم نشدن دلیل تغییر 3 وزیر بود. مثلا وزیر آموزش‌وپرورش اعلام کرده بود آماده دفاع از عملکرد خود در مجلس و پاسخگویی به استیضاح‌کنندگان است. بهتر بود این فرصت به او داده می‌شد. هاشمی گفت: متاسفانه مشخص نشدن دلیل کنار گذاشته شدن وزیران باعث شده برخی شایعات درباره بعضی وزیران و دلایل تعویض آنها در برخی سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح شود. وی درباره 3 گزینه پیشنهادی برای 3 وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش‌وپرورش و ورزش و امور جوانان و اینکه این انتخاب‌ها از سوی رئیس‌جمهور مناسب بوده است یا خیر؟ یادآور شد: شناخت زیادی از وزیران پیشنهادی ندارم که بخواهم درباره توانمندی یا عدم توانایی آنها اظهار نظر کنم اما نکاتی را براساس تجربیات و سوابق مدیریتی خودم بیان می‌کنم. عضو مستعفی حزب کارگزاران گفت: در این شرایط هر وزیری ولو توانمند، نمی‌تواند موفق باشد؛ چون تا بخواهد قوام بگیرد، سال تمام شده و آن طرف سال هم مساله انتخابات را در پیش داریم و معلوم نیست چه اتفاقی پس از آن بیفتد. وی خاطرنشان کرد: به لحاظ تجربه‌ای که دارم و از لحاظ اجرایی می‌گویم اینکه وزیری در شرایط فعلی بیاید و بخواهد تغییرات کیفی در وزارتخانه ایجاد کند، همکارانش را برای انجام بهتر کارها تغییر بدهد و منابع بیشتری جذب کند؛ امکانش نیست. چون چنین فرصتی وجود ندارد، ولو اینکه وزیر پیشنهادی فردی قوی و کارآمد باشد.

فاطمه هاشمی، دختر حجت‌الاسلام هاشمی‌رفسنجانی نیز روز شنبه در گفت‌وگویی، تغییرات در کابینه در این مقطع زمانی را به صلاح روحانی ندانست. هاشمی در پاسخ به این پرسش که «آیا کابینه روحانی به ترمیم‌های دیگری (تغییر وزرا) نیاز دارد یا خیر؟» تأکید کرد: به نظرم ترمیم در این مقطع زمانی اقدام درست و صحیحی نیست؛ مگر آنکه بنابر یکسری دلایل قابل توجیه اتفاق خاصی رخ دهد یا اینکه امکان مقاومت (در برابر فشارها) وجود نداشته باشد که بخواهیم کابینه را ترمیم کنیم یا وزیر یا وزرایی را تغییر دهیم اما در کل باید بگویم هر چه تعداد ترمیم‎ها (تغییر وزرا) در پایان دوره دولت یازدهم کمتر باشد، بهتر خواهد بود.

هاشمی و روحانی پسابرجام!
انتقاد صریح خانواده هاشمی‌رفسنجانی از حسن روحانی به خاطر تغییرات اعمال شده در کابینه از آن جهت قابل تامل است که برخی معتقدند حسن روحانی قائل به به‌وجود آمدن یک مختصات سیاسی جدید برای خود در دوران پسابرجام است و همانند گذشته مناسبات خود با افرادی همانند هاشمی‌رفسنجانی را مناسبات طولی و در امتداد هم نمی‌داند بلکه معتقد به رفاقت دوشادوش با امثال رفسنجانی است. بر همین اساس می‌توان ماهیت تغییرات جدید روحانی در کابینه آن هم در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری را نشانه باور روحانی به این موضوع دانست.  بنابراین به اعتقاد برخی، تغییرات ایجادشده در کابینه یازدهم، به نوعی تلاش روحانی برای به‌دست آوردن استقلال سیاسی است. اگرچه انتخاب فخرالدین دانش‌آشتیانی به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت آموزش‌وپرورش نشان‌دهنده تداوم اعتقاد روحانی به دوستی با فتنه‌گران است اما حذف محمدعلی نجفی به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت آموزش‌وپرورش نشان‌دهنده تلاش روحانی برای ایجاد نوعی رفاقت جدید و متفاوت از گذشته با جریان فتنه است.  کارشناسان می‌گویند ماهیت تغییرات روحانی در کابینه، از جنس تلاش برای بقا است؛ تلاشی دوسویه برای حضور در انتخابات و پیروزی در آن!