حاتمی کیا: برای تک‌تک فیلم‌هایم جنگیدم

در این کارگاه حاتمی کیا با اشاره به مثالی گفت: در دبستان الفبا را به شیوه‌های متفاوتی به ما آموزش می دادند یکی از این شیوه‌ها درس «آن مرد آمد» بود. حالا ما باید این درس را در الفبای فیلمسازی به گونه‌ای دیگر بیاموزیم؛ «آن مرد چه شکلی بود؟» اسب آن مرد چه ویژگی هایی داشت؟ حالا اگر اساتید صبر و تحمل داشته باشند، دانشجو می‌تواند خودش و ایده‌هایش را در این الفبا بروز دهد و به خوبی ایده‌هایش را پیاده کند و جهانی را که درون خود دارد چه خوب چه بد به نمایش برساند. اما اگر اساتید از همان ابتدا به ما دیکته کنند که چهره مرد آفتاب سوخته بود، لباسش آبی بود و اسبش ابلق بود، دیگر ما چیزی از خودمان نداریم و همه شبیه هم می‌شویم.

حاتمی کیا با بیان اینکه من با فیلمسازی آماتور به سینما وارد شدم، اظهار کرد: به ما یاد دادند به قاب، به تصویر، به دوربین احترام بگذاریم و من پله پله این چیزها را یاد گرفتم و بعد از حدود ۳ سال با اندوخته‌هایی، اولین کار سینمایی خودم با نام «هویت» را ساختم. من به سینمای حرفه‌ای پرتاب نشدم، پله پله به آن وارد شدم.

وی افزود: خیلی از دوستان از کار دستیاری به سینما می آیند و یا سینمای مستند را تجربه نمی‌کنند، من به این دوستان مشکوک هستم، مشکوکم که آیا توانسته‌اند الفبای شخصی خود را پیدا کنند یا نه؟ ناخودآگاه وقتی با بزرگان سینما همراه می‌شوی رنگ و بوی آنان را می گیری و از خودت هویت نداری. من به فیلمسازانی که کودکی کرده‌اند و الفبای سینمای خود را دارند بیشتر اعتماد دارم.

حاتمی کیا با اشاره به اینکه به طور معمول افرادی که از سینمای مستند به سینمای حرفه‌ای آمده‌اند عمیق تر هستند، بیان کرد: این افراد اصولی‌تر جلو می روند و بهتر می توانند نگاه خود را داشته باشند. مستند، ادب و آداب فیلمسازی را به آدم یاد می‌دهد. البته این حرف من مثال نقض هم دارد اما بسیار کم است. افرادی که از سینمای مستند به سینمای داستانی می‌آیند نگاه محترمانه ای نسبت به سوژه‌های اطراف خود دارند.

کارگردان فیلم سینمایی «چ» با بیان اینکه هرکسی باید هویت خود را در فیلم هایش حفظ کند، گفت: ما به کرات می‌بینیم فردی فیلمی می‌سازد که هیچ سنخیتی با او و تفکرات او ندارد و یا دوستانی از نقاط دیگر کشور فیلمساز می‌شوند و فیلم هایشان یک فیلم بی رنگ و بو و بی‌خاصیت تهرانی است. اما همین فیلم خانم آبیار، فیلم «شیار ۱۴۳» یک فیلم هویت‌دار است و چه زیبا لهجه کرمانی را و فضای کرمان را نشان داد. این فیلم هویت دارد.

وی در ادامه افزود: فیلم های زیادی را می‌بینیم که اثر با اثرگذار هیچ ربطی ندارد، متوجه می شوید که این فیلم بر گرفته از خود کارگردان نیست. باید نسبت به آنچه می سازیم ادعا داشته باشیم.

حاتمی کیا با بیان اینکه زمانی فکر می‌کردم نباید در تیتراژ، اسمی از من برده شود، مانند معماران آثار باستانی که بدون نام آثار زیبایی خلق می‌کردند، اظهار کرد: درست در همان جشنواره بعد از نمایش فیلمم گفتند، فیلمش آنقدر بد بوده است که جرات نکرده است تا نامش را در تیتراز بزند. بعد ها فهمیدم سینما، نفس انسان است و هرچه قدر این نفس تراشیده‌تر و بر پایه اصول اخلاقی باشد فیلمی که شما می‌سازید، زیباتر است.

کارگردان فیلم سینمایی «بادیگارد»، با بیان اینکه چند سالی است حس می کنم سنم بالا رفته است، بیان کرد: من همیشه در فیلمسازی مشغول خودم بودم و به بیرون توجهی نداشتم. هیچ وقت سعی نکردم برای کسی بازی کنم. ترجیح می دهم فیلمی بسازم که جهان من است و پلان به پلان به آن قسم بخورم.

کارگردان فیلم سینمایی «بوی پیراهن یوسف» با بیان اینکه هرکسی ایدئولوژی مختص خود را دارد، گفت: مگر می‌شود بدون ایدئولوژی بود؟ هر کسی برای خود ایدئولوژی دارد. این حرف چرت است که می‌گویند سینماگر باید بدون ایدئولوژی باشد. این حرف که نباید ایدئولوژی داشت، نگاه افراد را سرکوب می‌کند و باعث می شود در قاعده سینما همه شبیه به هم شوند. هرکسی نگاه سیاسی خود را دارد چه خوب چه بد اما همه باید این نگاه را داشته باشند.

وی افزود: اینکه می گویند من فیلمساز ارزشی نیستم، یعنی چه؟ ارزشی بودن مگر بد است؟ مگر بد است کسی ارزش‌های خود را داشته باشد؟ ما را به سمتی هل می‌دهند که خطرناک است. چرا اگر من از مدافعان حرم حرف بزنم، بد است؟ بر چه اساسی ایراد می‌گیرند؟

حاتمی کیا با بیان اینکه با مرحوم سلحشور و مرحوم ملاقلی پور هم سلیقه نبودم اما به دلیلی اینکه نگاه و جهان خودشان را داشتند به آنها همیشه احترام می گذارم، اظهار کرد: این دوستان همیشه خودشان بودند. نگاه خودشان را داشتند و برای کسی بازی نمی‌کردند. ده‌نمکی، «اخراجی‌ها» را که ساخت خیلی‌ها از او ایراد می گرفتند اما همیشه گفته ام این نگاه ده نمکی است. ده نمکی فیلم می‌سازد، حتی اگر فحش هم بخورد اما خودش است.

کارگردان فیلم سینمایی «دکل» در انتهای سخنانش، گفت: از کوزه همان برون تراود که در اوست. فیلمساز باید به هر آنچه که اعتقاد دارد، جلو برود و خودش باشد. نباید برای خوش‌آمد دیگران فیلمی بسازد. برای تفکراتش هرچه که هست بجنگد. من هم برای تک تک فیلم‌هایم جنگیدم و مبارزه کردم.

چهاردمین جشنواره بین المللی فیلم مقاومت، از ۳ مهر آغاز شد و تا ۹ مهر در پردیس سینمایی ملت ادامه دارد.