شاخص‌هاي سينماي اسلامي دركلام رهبری

 

همه موضوعات مي تواند اسلامي و غيراسلامي باشد. حتي فيلم محمد، صلي الله عليه و آله وسلم، يعني شرح زندگي پيغمبر اسلام مي تواند طوري ساخته شود كه ضداسلامي باشد. پس نام فيلم محمد، صلي الله عليه و آله و سلم، و نقش اول داشتن محمد، صلي الله عليه و آله وسلم، در فيلمي، هرگز به معناي اسلامي بودن آن نيست. همه موضوعات مي توانند اسلامي ترتيب داده شوند. ما درباره اسلامي بودن هر فيلم دو چيز را مي خواهيم؛ يكي اينكه ارزش هايي كه آن فيلم تلقين مي كند، ارزش هاي اسلامي باشد. شما ببينيد ارزش هاي اسلامي چه چيزهايي است و با كاوش مشخص مي شود كه ارزش هاي اسلامي محدوده وسيعي دارد و البته، تعليم نماز، جزء ارزش هاي اسلامي است؛ اما تعليم راستي و درستكاري و شجاعت و مقاومت هم يكي از ارزش هاي اسلامي است. پس هر چه اين ها را آموزش دهد، محتوايي اسلامي را، در حقيقت، آموزش داده است. جهت دوم اينكه فيلم با نمودارها و نمادهاي غيراسلامي همراه نباشد. گاهي مي شود كه فيلمي نمازخواندن را نشان مي دهد، ولي بازيگران فيلم با رفتارشان، با وضع نامناسب نگاه، ضدارزش اسلامي را در حقيقت متجلي مي كنند؛ يعني اين نكته هم به اندازه نكته اول اهميت دارد. يعني متن فيلم، متن محتوا و حاشيه محتوا، هر دو بايد اسلامي باشد.

 

 

اين طور جشنواره ها خيلي خوب مي تواند باشد، البته بيشتر تابع اين است كه شما چه ارزش هايي را بر اين جشنواره حاكم كنيد و چگونه آن را اداره كنيد؛ اما مي تواند خيلي خوب باشد. اگر در اين جشنواره ها، وسيله اي بيابيم براي تشويق هنرمندان مستعد يا راهي پيدا كنيم براي همكاري و تكميل اطلاعات يكديگر به وسيله هنرمندان ايراني، يا وسيله اي پيدا كنيم براي آموختن شگردهاي فني فيلم سازي به عناصر علاقه مند و تازه كار و جوان، يا مطرح كردن و معرفي كردن عناصري كه مي توان به آن ها تكيه كرد و آن ها را معرفي كرد، در اين صورت، جشنواره طبعاً نتايج خوب خود را دارد و مفيد است. البته، در مواجهه با اداره اين جشنواره ها هم بي شك بايد هوشمندانه عمل كرد. گاهي ممكن است فردي را در همين جشنواره بخواهيم چهره كنيم كه اصلاً، برخلاف معيارهاي جمهوري اسلامي، چهره كردن و معروف كردن شخص يا جهت گيري يا جرياني جايز نباشد. مجموعاً، با اين جشنواره ها من موافقم.

 

 

به اعتقاد من، آوردن فيلم هاي خارجي بي ضرر است، بلكه در وضعيتي مي تواند مفيد هم باشد؛ يعني عرضه آن اثرهايي كه نشان دادن آن ها را به مردم مفيد مي دانيد، در جشنواره چه ايرادي براي شما دارد؟ البته بيشتر روي آن فيلم هايي تكيه شود و فيلم هايي انتخاب شود كه جنبه آموزشگري اين فستيوال را حفظ كند و واقعاً آموزنده باشد. كلاسي باشد براي كساني كه در آنجا حضور پيدا مي كنند. به اعتقاد من، مي توان موضوعاتي از اين دست را در آن مطرح كرد.

 

آخرين سؤال؛ اگر ما سينمايي را كه باعث انحرافات اخلاقي و اعتقادي باشد و اشاعه دهنده فساد و فحشا و منكرات است و همچنين سينمايي را كه ارزش هاي اسلامي را مورد تهاجم قرار مي دهد، كنار بگذاريم و جلوي امكان نفوذ آن را بگيريم، سينمايي را كه باقي مي ماند مي توان به سه دسته عمده تقسيم كرد:

1. سينمايي كه وجه سرگرمي آن غالب است؛ 2.سينمايي كه در خدمت تفكر اسلامي است؛ 3.سينمايي كه ملهم از تفكر و اعتقادات اسلامي است.

 

 

دومي و سومي، يك چيزند. آنچه ملهم از اين تفكر است، با آنچه در خدمت اوست، دو چيز نيست. هر آنچه از تفكر اسلامي الهام گرفته باشد، بي شك در خدمت اين تفكر قرار خواهد گرفت. بنابراين، دو نوع خواهيم داشت؛ يكي سينماي سرگرم كننده اي كه معنايش «پوچ» خواهد بود؛ هيچ چيزي ندارد جز اينكه ساعتي انسان را مشغول به خود كند و وقت انسان را بكشد؛ فقط اين فايده را دارد. نوع ديگري سينما كه محتوايي دارد و آن محتوا براي مردم و آرزوها و ايده آل هاي آنان است. طبيعي است كه دومي را انتخاب مي كنم و اولي را رد مي كنم. چرا؟ براي اينكه قبلا شما گفتيد، آن سينمايي كه احياكننده ضدارزش هاي اسلامي است، كنار گذاشته مي شود. من مي خواهم ببينم سينمايي كه بيكاري و لغو را عملا به انسان مي آموزد، اين در خدمت كدام ارزش اسلامي مي تواند باشد؟

 

آنچه هم كنار گذاشته شده، منظور سينمايي است كه بيشتر جنبه سرگرمي داشته باشد. 

 

بله مگر اينكه بگوييم جنبه سرگرمي قوي دارد؛ اما محتوا و پيام اسلامي هم دارد. طبعاً چنين وضعي وجود داشته باشد. ببينيد من در پاسخ سؤال اول، آنجا كه درباره محتوا و جاذبه صحبت كردم، همه حرف خودم را در اين زمينه گفتم؛ ما وقتي كه اصل و ستون فقرات هر فيلم را محتواي فيلم مي دانيم و به پيام آن، دقت و تأكيد مي كنيم، طبيعي است كه جاذبه فيلم، همان چيزي كه جنبه سرگرم كننده به فيلم مي دهد و آن را دلنشين مي كند، با پيام هر دو به هم آميخته است و تكميل كننده هر هنر تمام است.