پان پراگ كه به عنوان آدامس يا پاستيل يا خوشبوكننده فروخته مي شود و هر چند مصرف آن در كشور كم است اما به هرحال قربانياني را به دام انداخته است ؛ قربانياني كه پان پراگ را اصلا مخدر نمي دانند.
پان پراگ مانند همه موادمخدر اسامي زيادي به خود گرفته تا در پشت اين اسامي فريبنده و بسته بندي زيبا و طعم هاي مختلف از نعنايي تا پرتقالي با قيمتي بسيار ارزان، بتواند هرچه بيشتر خواسته سودجويان را تامين كند.
پان اسفناج، ملوان زبل، دپي كوپر، راجا، تايتانيك، نيسوار، پان عربي، ناس افغاني، سيگار جرس سوپاري، چاليا ،گوتگا، پان راجاء ،پان كوبيده و بي تي ( BT ) و حتي دندان سفت كن و ويتامين از اسامي فريبنده پان پراگ به شمار مي روند.
اين مواد مخدر صناعي گاهي نيز در بسته بندي هاي آلومينيومي و كوچك مانند سماق و نمك هاي رستوراني با عكس هنرپيشه هاي هندي و پاكستاني وارد كشور مي شود و با ظاهري فريبنده و خوشبو، كودكان ونوجوانان را هدف مي گيرد.
پان ، قرن هاست به خاطر خاصيت نئشگي آور مصرف مي شود و گفته مي شود چهارمين ماده پرمصرف جهان پس از تنباكو، الكل و كافئين است كه حداقل ده درصد جمعيت دنيا در كشورهاي آسياي جنوب شرقي به ويژه هند و پاكستان، آن را مصرف مي كنند.
پان چيست؟
رئيس گروه پيشگيري از اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران درباره اين ماده مخدر صناعي مي گويد: پان پراگ ماده مخدري شبيه آدامس است كه به صورت جويدني مصرف مي شود. اين ماده از برگ درختي به نام «بتل» به دست مي آيد.
دكتر شهرام خرازي ها مي افزايد: دانه هاي درشت قرمز رنگ «بتل» را در برگ درخت پيچيده و مقداري تنباكو، ،آهك، خاكستر، ادويه، اسانس و افزودني هاي غيرمجاز را با آن مخلوط مي كنند سپس اين تركيب را در بسته هاي شيك مزين به عكس هاي هنرپيشه هاي سينما به ويژه هنرپيشه هاي باليوود، ريخته و به عنوان آدامس، پاستيل، خوشبوكننده دهان وپودر با طعم نعنا با قيمت نه چندان زياد به بازار عرضه مي كنند.
آژير خطر پان براي كودكان و نوجوانان
رئيس گروه پيشگيري از اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران مي گويد: نوجوانان و جوانان معمولا بيش از ميانسالان و سالمندان آدامس و پاستيل مصرف مي كنند بنابراين بيشتر از ديگر گروه هاي سني در معرض خطر پان پراگ هستند.
خرازي ها مي افزايد: اين ماده به سبب شكل و نوع بسته بندي سلامتي كودكان را نيز تهديد مي كند.آدامس پان پراگ به صورت جويدني و پاستيل آن به صورت مكيدني مصرف مي شود.
چرا پان را مخدر نمي دانند؟
رئيس گروه پيشگيري از اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران مي گويد: مصرف كنندگان پان پراگ بر اين تصورند كه چون اين ماده را از راه دهان مصرف كرده و تدخين نمي كنند بنابراين خطر چنداني متوجه آن ها نيست.
خرازي ها مي افزايد: اين تصور غلط به جامعه هم تسري يافته و بسياري از مردم فكر مي كنند كه پان پراگ ماده بي خطر يا كم خطري است و اگر اينچنين نبود در معابر عمومي به صورت آشكار فروخته نمي شد در حالي كه اين برداشت از اساس غلط است.
سرطان حنجره، ارمغان پان هاي خوش آب و رنگ
رئيس گروه پيشگيري از اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران مي گويد: مصرف كنندگان، پان پراگ را زير زبان يا بين لثه و لب قرار مي دهند و متعاقب ورود پان به حفره دهان، دچار افزايش ترشح بزاق شده و مجبور مي شوند در طول مصرف مدام آب دهان خود را به بيرون تف كنند كه اين مسئله ممكن است سبب انتقال عفونت به اطرافيان شود.
خرازي ها خاطرنشان مي كند: رنگ آب دهان خروجي مصرف كنندگان به دليل تركيبات موجود در پان،نارنجي يا قرمز است.اين ماده سرطان زا است.
به گفته وي، پان از عوامل مستعدكننده سرطان هاي حفره دهان از جمله سرطان لثه، سرطان مخاط دهان و سرطان حنجره محسوب مي شود.
رئيس گروه پيشگيري از اعتياد دانشگاه علوم پزشكي تهران ادامه مي دهد: از ديگرمشكلات ناشي از مصرف پان مي توان به بد رنگ شدن دندان ها، احساس كسلي، عوارض گوارشي، كليوي، قلبي و عروقي اشاره كرد.
خرازي ها مي گويد: مهم ترين عارضه اين ماده ايجاد وابستگي و اعتياد همچنين افزايش تمايل به مصرف مخدرهاي قوي تر و خطرناك تر است.
وي ادامه مي دهد: برخلاف تصور رايج، جويدن پان موجب تقويت لثه و تسهيل هضم غذا نمي شود.
وي يادآور مي شود: متاسفانه رسانه ها در كشور ما خيلي كم به خطرات پان پراگ
پرداخته اند.عمده توجه آن ها به ديگر مواد مخدر است بنابراين لازم است
هشدارهاي ساده اما جذاب در مورد خطرات پان پراگ بيش از پيش از سوي رسانه ها
انتشار يابد.
از سرخوشي تا سل
فيروزه نوري مند، يك كارشناس نظارت بر داروهاي تحت كنترل و الكل درباره پان پراگ گفته است كه پان داراي اثر محرك بوده و مصرف كنندگان پس از استفاده از آن، احساس گرمي و نشاط مي كنند اما اثر آن به مراتب از ساير مواد محرك كمتر است.
وي مي افزايد: عوارض پان در دو بعد جسمي و رواني گسترده شده است؛ نيكوتين موجود در آن از طريق مخاط دهان جذب و موجب بدرنگ شدن دندان ها شده و به مغز آسيب مي رساند.
وي ادامه مي دهد: پان، موجب سرطان دهان و حنجره مي شود؛ همچنين پان به علت تضعيف قدرت دفاعي سلول هاي بدن در مقابل باكتري ها موجب بروز بيماري هاي لثه مي شود.
اين كارشناس نظارت بر داروهاي تحت كنترل و الكل مي گويد: ساخارين موجود در پان عامل بيماري هاي كليه و سرطان روده بزرگ بوده و عوارض گوارشي متنوعي براي فرد ايجاد مي كند.
نوري مند مي افزايد: پان همچنين موجب ايجاد عارضه در دستگاه تنفسي، قلب و عروق مي شود و از آنجايي كه با مصرف اين ماده ترشح بزاق بيشتر مي شود و فرد مجبور است دائما آب دهانش را بيرون بريزد مي تواند موجب انتقال بيماري هاي عفوني مانند سل و هپاتيت شود.
وي ادامه مي دهد: فرد در اثر مصرف پان ممكن است تعادل رفتاري و حركتي خود را از دست بدهد. همچنين پان موجب احساس سبكي و سرگيجي و ضعف مي شود.
اين كارشناس نظارت بر داروهاي تحت كنترل و الكل خاطرنشان مي كند: با توجه به اينكه مصرف پان در كودكان در سنين مدرسه به عنوان خوشبو كننده دهان، زياد است با ايجاد سرگيجه و نئشگي موجب افت تحصيلي در آنها مي شود و در بزرگسالان نيز تاثير عقيم كنندگي در مردان دارد.
نوري مند اضافه مي كند: متاسفانه باورهاي غلط بين جوانان و نوجوانان وجود دارد مبني بر اينكه پان موجب استحكام دندان ها و لثه و نيز افزايش قدرت بدني و بهبود بيماري هاي ريوي و گوارشي مي شود، در حاليكه اينگونه نيست.
متاسفانه امروز ماده مخدر صناعي پان به علل گوناگوني از ايجاد احساس سرخوشي و لذت در مصرف كنندگان و نيز به خاطراينكه آن را ماده مخدر نمي دانند، در حال رايج شدن بين كودكان و نوجوانان بوده و اين مسائل موجب استفاده روز افزون از اين ماده شده است.
بديهي است قاچاقچيان مواد مخدر براي كسب بازار فروش بهتر هر روز از تكنيك ها و ترفندهاي جديدي بهره مي جويند تا سم مواد مخدر را به جان قربانيان تزريق كنند و مسئولان، رسانه ها و خانواده ها هستند كه مي توانند سايه اين بلاي خانمان سوز را از سر جامعه دور كنند.