در پايتخت و كلان شهرها مدارسي فعال هستند كه از طبقات مرفه جامعه دانشآموز ميپذيرند، مدارسي كه ورود به آنها سرقفلي داشته و قرعه تحصيل در اين مدارس به نام هر كسي نميافتد چرا كه شرط نخست داشتن پول است.
هزينه يك سال تحصيل در اين مدارس بسيار بيشتر از سرجمع درآمد خانوادهاي در مناطق جنوبي همان شهر يا روستاهاي كشور است، مدارسي كه براي تحصيل در آنها سالانه 20 تا 40 ميليون نيز هزينه ميشود تا منوي برنامههاي مختلف ازجمله زبان، ورزش، استخر و سفرهاي خارجي را ارائه دهند.
در سوي ديگر ماجرا در كلانشهرها اما در مناطق جنوبي و حاشيهاي و مناطق محروم كشور، خانوادههايي زندگي ميكنند كه هزينه آموزش در سبد خانوار جايگاهي ندارد چرا كه درآمد حداقلي سرپرست خانواده حتي اجازه انديشيدن به هزينههاي آموزش چندين فرزند را نميدهد. در چنين شرايطي نزديكترين مدرسه دولتي انتخاب و گاه تأمين درخواستهاي مدرسه براي پرداخت كمكهاي مردمي به دردسري براي سرپرست خانواده تبديل ميشود.
مناطق محروم و روستاهاي كشور نيز حكايت خاص خود را دارند؛ دانشآموز پس از پايان دوره ابتدايي براي ورود به دبيرستان و ادامه تحصيل بايد چندين كيلومتر پيادهروي كند تا به مدرسه برسد يا به دليل نبود مدرسه در محدوده زندگي در مدارس شبانه روزي مستقر ميشود و گاه حتي به دليل محروميت در طول سال يك بار هم به ديدار خانواده نميآيد.
مدارس شبانه روزي براي اداره خود با مُشكل كمبود بودجه مواجه هستند به گونهاي كه معضل كمبود بودجه اين مدارس در سالهاي اخير به قدري جدي شد كه آموزشوپرورش براي اداره اين مدارس دست به دامان خيران شد.
براساس مباحثي كه مطرح شد ميتوان گفت، شكاف طبقاتي اين روزها در بحث آموزش پُررنگتر از ساير بخشها نمود پيدا كرده است، انواع مدارس با عناوين مختلف و رديفي از برنامههاي آموزشي متنوع با دريافت پول دانش آموز گزينش ميكنند.انواع دانشگاهها در رشتهها و دورههاي تحصيلي مختلف نيز با دريافت پول دانشجو ميپذيرند.
ظرفيت پذيرش دانشگاهها در دورههاي روزانه محدود است و دانشگاههاي مختلف با راهاندازي رشتههاي تحصيلي از مقطع كارداني تا كارشناسي ارشد با دريافت شهريه اقدام به جذب دانشجو ميكنند كه بخشي از اين ظرفيتها به جذب دانشجو بدون كنكور و براساس سوابق تحصيلي اختصاص دارد.
** روايت يك نماينده مجلس از محروميتهاي تحصيل در مناطق روستايي
كمال الدين شهرياري نماينده مردم دشتي و تنگستان در مجلس شوراي اسلامي با اشاره به محروميت مناطقي كه نماينده آنها در مجلس است به تسنيم ميگويد: نظام آموزش پولي جامعه را به دو قطب غني و مستضعف تبديل ميكند و در اين نظام هر فردي كه پول داشته باشد ارتقاء يافته و به مدارك بالاي علمي دست مييابد و هر فردي كه پول نداشته باشد از گردونه حذف خواهد شد.
وي ميافزايد: در دشتي و تنگستان و ساير مناطق محروم كشور مدارسي در حال فعاليت هستند كه هر لحظه امكان تخريب و ريزش آنها وجود دارد در شرايطي كه دولت بايد از به فكر حمايت و تقويت مدارس دولتي باشد در قانون تأسيس مدارس غيردولتي بحث حمايت از اين مدارس مطرح شده است.
اين نماينده مجلس ميگويد: در روستاها دانشآموزان عمدتاً بعد از پايه ششم ابتدايي ترك تحصيل ميكنند يا براي ادامه تحصيل بايد در مدارس شبانهروزي مستقر شوند، مدارسي كه خود با مشكلات متعدد مواجه هستند. معلمان مناطق محروم هيچ تفاوتي با معلمان كلانشهرها ندارند و سرانجام از شرايط خسته ميشود و انتقالياش را ميگيرد.
** مردم چه ميگويند؟
براي بررسي نظرات مردم در رابطه با شكاف طبقاتي و نظر آنها راجع به تحصيل در مدارس دولتي و غيردولتي با تعدادي از آنها همصحبت شديم.
** دولت بايد شرايط برابري را براي تمام اقشار جامعه در بحث آموزش فراهم كند
مونارحيمي كارمند: هماكنون شاهد شكاف طبقاتي در بحث آموزش هستيم اما نميتوان گفت كه مدارس غيردولتي در كشور فعاليت نكنند چرا كه برخي خانوادهها تمايل به استفاده از امكانات مدارس غيردولتي دارند، در كنار فعاليت مدارس غيردولتي، دولتمردان بايد به فكر تقويت مدارس دولتي باشند يعني شرايط برابري را براي تمام اقشار جامعه ايجاد كنند به گونهاي كه مدارس دولتي قابليت رقابت با مدارس غيردولتي را داشته باشند.
من فرزندم را در مدرسه غيردولتي ثبتنام نميكنم چرا كه برخي مدارس به دليل دريافت شهريه از خانوادهها، معلم را مجبور به بخشش نمره ميكنند و حتي معلم اجازه تذكر به دانشآموز را ندارد در چنين شرايطي سطح تحصيلي دانشآموز متزلزل ميشود و به لحاظ تربيتي نيز مدارس دولتي را ترجيح ميدهم.
** تا زماني كه اراده حمايت از مدارس دولتي وجود نداشته باشد شاهد تبعيض در آموزشيم
مريم محمدي خانهدار: هماكنون سطح آموزش در كشور بسيار متفاوت است، تا زماني كه دولت نخواهد تبعيض آموزش در كشور حذف نميشود. دولتمردان بايد براي تقويت مدارس دولتي و حمايت از آنها اراده جدي داشته باشند و گرنه تفاوت كيفي آموزش در مدارس دولتي و غيردولتي همچنان باقي ميماند.
فرزندم را در مدرسه غيردولتي ثبتنام ميكنم چرا كه كيفيت آموزش در اين مدارس بهتر است،به مدارس دولتي خوش بين نيستم، انبوهي دانش آموز در يك كلاس درس قرار دارند و معلم انگيزه كافي براي تدريس ندارد.
** استعدادهايي كه مهم نيستند
اصغر معراجي معلم: مدارس غيردولتي متناسب با شهريههايشان شرايط تقويت حافظه محوري، تستزني و قبولي در كنكور را ارائه ميكننداين شرايط موجب ميشود كه براي قبولي و ورود به دانشگاه اين مدارس موفقتر عمل كنند اما در عمل و به لحاظ كيفيت آموزشي كه دانشآموز را جامعهپذير ميكند، تفاوت زيادي با مدارس دولتي ندارند و معلمان اين مدارس در مقايسه با معلمان مدارس دولتي توانمندي آموزشي بالاتري ندارند.
شكاف طبقاتي در بحث آموزش و بيتفاوتي به مدارس دولتي باعث ميشود تا استعداد دانشآموزان اين مدارس به هدر برود از سوي ديگر معلمان در مدارس دولتي حوصله و انگيزه كافي براي آموزش را ندارند كه بايد اين موضوع ريشه يابي شود يعني دلايل بيانگيزي معلمان كه در افت تحصيلي دانشآموزان بيتأثير نيست، بررسي شود.
مجتبي اميري مهندس: فرزندم را در مدرسه غيردولتي ثبتنام ميكنم چرا كه شرايط آموزشي و نحوه رفتار با دانشآموز در اين مدارس به مراتب بهتر از مدارس دولتي است. طي سالهاي اخير مدارس دولتي به لحاظ سطح كيفي با اُفت مواجه شدهاند و جريان آموزش در آنها از كيفيت كافي برخوردار نيست.
در برخي مدارس دولتي معلم رفتار سختگيرانهاي با دانشآموز دارد و همين موضوع در دوره ابتدايي منجر به دلزدگي دانشآموز از مدرسه ميشود بنابراين حتي با سختي هم كه شده هزينههاي ميليوني مدارس غيردولتي را تأمين ميكنم.
فاطمه عباسي: شكاف طبقاني در بحث آموزش سالهاست كه وجود دارد در حاليكه دولت موظف به ارائه خدمات آموزشي رايگان براي تمام افراد جامعه بود اما هم اكنون مدارس دولتي نيز كاملاً رايگان نيستند و طبقات مرفه جامعه فرزند خود را در مدرسسه غيردولتي ثبتنام ميكنند و انواع آموزشها از زبان تا كامپيوتر و ورزش به آنها ارائه ميشود اما دانش آموزان مدارس دولتي از اين آموزشها محروم هستند.
ميتوان در مدارس دولتي نيزخدمات ويژهاي در بحث آموزش فناوريهاي روز به ويژه كامپيوتر و يادگيري تخصصي زبان را به صورت رايگان يا با هزينه كمتر نسبت به آموزشگاههاي خصوصي ارائه كرد.
** عدالت كيفي حال خوبي ندارد
مهري بيرانوند حسابدار: شكاف طبقاتي در آموزش به صورت نابرابري در توزيع منابع و امكانات آموزشي در كشور مشهود است به عنوان مثال در مناطق بالايي كلان شهرها بهترين مدارس با امكانات آموزشي عالي فعال هستند اما در مناطق جنوبي شهرها و مناطق روستايي امكانات آموزشي حداقلي است. اين نابرابري در امكانات، يعني سدكردن مسير پيشرفت گروهي از جامعه.
به گزارش تسنيم،علي اصغر فاني در سيوسومين اجلاس روساي آموزش و پرورش سراسر كشور در مرداد ماه امسال با اشاره به اينكه مطالبه مردم ارتقاي كيفيت در مدارس بويژه مدارس دولتي است، عنوان ميكند: نيازمنديم تا بهره وري را در آموزش و پرورش ارتقا دهيم،عدالت كمي ما خوب و قابل قبول است اما وضعيت عدالت كيفي خوب نيست و بايد تلاش كنيم خواسته عمومي مردم را جامعه عمل بپوشانيم.
در شرايطي كه كشور در مسير پرتاب انسان به فضا قرار دارد و در بحث فناوري و پژوهش مسير رو به پيشرفتي را داريم چگونه ميتوان متصور شد كه برخي دانشآموزان به دليل نابرابري آموزشي از پيشرفت در تحصيل بازبمانند يا نگران ريزش سقف كلاس درسشان باشند.