جزئیاتی از پشت پرده بالا گرفتن مباحثات راهبردی درباره فردو

رویترز روز گذشته (سه شنبه، 18 بهمن 1390/ 7 فوریه 2012) اعلام کرد ایران دو آبشار 174 تایی از ماشین های سانتریفیوژ نسل اول را در فردو راه اندازی و به آنها گاز تزریق کرده و آبشارهای بیشتری هم در راه است.

 

جالب است که در حالی که تاسیسات هسته ای نطنز هم این روزها تحولات فنی مهمی را از سر می گذراند و حجم تولید مواد غنی شده در آن بسیار بیشتر از فردو است اما نه در این گزارش و نه در دیگر گزارش های منابع غربی نشانه ای از توجه به آن به چشم نمی خورد.

 

گزارش روز گذشته رویترز در حالی منتشر شده است که اخیرا منابع اسراییلی هم توجه ویژه ای به فردو از خود شان می دهند.

 

یک تحلیلگر امور راهبردی در تهران به «ایران هسته ای» گفت: «اگر دقت کرده باشید بحث ها درباره احتمال حمله اسراییل به ایران دقیقا از زمانی اوج گرفت که غربی ها دریافتند ایران در حال منتقل کردن کامل عملیات غنی سازی 20 درصد به فردو است».

 

این تحلیلگر اضافه کرد: «مشکل اسراییل این است که تصور می کند اگر فردو به طور کامل راه بیفتد نه فقط دیگر نمی تواند به آن آسیب بزند بلکه حتی حمله به نظنز هم دیگر فایده ای نخواهد داشت».

 

این کارشناس در پایان گفت: «اسراییلی ها نگران هستند تاسیسات فردو گزینه حمله نظامی را که آنها این همه برای معتبر کردن آن خود را به آب و آتش زده اند، کاملا بی اعتبار کند».

 

در همین حال نشانه ها حاکی از آن است که ایران به کار در تاسیسات فردو سرعت داده است.

 

پیش از این در نطنز فقط دو آبشار 164 تایی از ماشین های سانتریفیوژ عملیات غنی سازی 20 درصد را انجام می داد و با همین توان محدود حدود 100 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد غنا برای ساخت سوخت راکتور تحقیقاتی تهران تهیه شده بود، اما اکنون با راه اندازی دو آبشار 174 تایی در فردو تولید مواد 20 درصد سرعت بیشتری گرفته است.

 

یک کارشناس فنی به ایران هسته ای گفت: «اگر توجه کنیم که آبشارهای دیگر تحت نظر آژانس به سرعت در فردو در حال نصب است و همچنین این نکته را در نظر بگیریم که ماشین هایی که در فردو کار می کنند نسبت به نمونه های مشابه خود در نطنز «اصلاح شده و بهبود یافته» هستند، نتیجه منطقی این است که با افزایش قدرت تفکیک و کاهش ضایعات که ناشی از بیشتر شدن کارایی ماشین هاست، به زودی جهشی در کیفیت و کمیت تولید اورانیوم 20 درصد در ایران رخ خواهد داد».

 

وی در عین حال تاکید کرد: «با این وجود ایران قصد ندارد تمام ذخیره اورانیوم 5/3 درصد خود را که بیش از 4000 کیلوگرم است به اورانیوم 20 درصد غنا تبدیل کند».

 

برخی کارشناسان حدس می زنند ایران فقط به اندازه اورانیوم 20 درصد غنا تولید خواهد کرد که بتواند فرآیند تحقیق و توسعه برای تولید سوخت راکتور تهران را بدون دغدغه پیش ببرد.

 

اما مسئله دیگری که برخی دیپلمات ها در تهران بر آن تاکید دارند این است که به نظر می رسد با افزایش توجه غرب به غنی سازی 20 درصد در فردو، غرب در حال تعدیل خط قرمز خود درباره غنی سازی 5/3 درصد در نطنز است.

 

اخیرا برخی منابع غربی و حتی منابع صهیونستی گزارش هایی منتشر کرده اند که نشان می دهد کشورهای غربی در حال آماده کردن خود برای پذیرش غنی سازی سطح پایین در نطنز هستند و اولویت شماره یک خود را فعلا توقف غنی سازی 20 درصد حداقل در فردو قرار داده اند.

 

یک دیپلمات در این باره به «ایران هسته ای» گفت: «برآورد ما این است که غربی ها حتی نسبت به تداوم غنی سازی 20 درصد در نطنز هم چندان با بد اخلاقی برخورد نخواهند کرد».

 

نتیجه ای که آرام آرام نوعی اتفاق نظر درباره آن در حال شکل گرفتن است این است که پیشرفت فعالیت ایران در فردو و انتقال غنی سازی 20 درصد به این تاسیسات به صورتی آرام ولی موثر در حال تعدیل خط قرمزهای غرب درباره برنامه هسته ای ایران است و بسیاری از سر وصداهایی که غربی راه انداخته اند هم به دلیل مخمصه ای غیر قابل عبوری است که حس می کنند در آن گیر افتاده ا ند.