رويداد مهمي كه در «دحوالأرض» رخ داد

در روز دحو الأرض به اذن الهي زمين مهد آسايش و آرامش قرار گرفت، امام علي(ع) درباره اين روز مي‌فرمايد: «خداوند تعالي در روز بيست و پنجم ذي‌القعده كعبه را بر زمين نازل فرمود و اين اولين رحمت خدا بود كه از آسمان به زمين نازل شد».

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، خداوند مهرباني‌ها در روز بيست و پنجم ذالقعده زمين كعبه را گستراند و آن را در لايه‌هاي زمين قرار داد تا زمين از وجود خانه عشق و رحمت جاني تازه بگيرد. بعد از شش روز قدرت الهي در سرتاسر زمين خودنمايي كرد و خاك آرام آرام قد كشيد و ابراز وجود كرد تا زمين به اذن الهي متولد شود.

در روز دحو الارض به اذن الهي زمين مهد آسايش و آرامش قرار گرفت تا موجودات عالم با تسبيح و تحميد خداوند مهرباني‌ها مشغول شوند و خاك آن، سجده گاهي براي تضرع و خشوع بني آدم قرار شود. آري! شروع خلقت از يك مكعب روشن كه محل تولد امام عارفان قرار داشت شروع شد تا حضرت آدم(ع) آن را پناهگاه خود قرار دهد و حضرت ابراهيم(ع) با عشق خشت خشت خانه مولود كعبه را بنيان نهاد تا زمين چون نقطه‌اي روشن بر مدار خويش بچرخد و فرزند مولود كعبه ظهور كند.

ريشه‌يابي معناي دحوالارض

بدون شك پي بردن به حقيقت اشياء و فهم درست از آن موجب مي‌شود معرفت انسان به كلام الهي بيشتر شود، به همين خاطر ريشه‌يابي معناي دحوالارض از اهميت زيادي برخوردار است. با رجوع به منابع اسلامي معناهاي بسياري براي دحوالارض مشاهده مي‌كنيم كه در اين نوشتار به صورت مختصر تعدادي از آن معاني را ذكر خواهيم كرد:

به عقيده جوهري دحو به معني گستردن و غلطانيدن(1) و گروهي ديگر از آن به معني توسعه(2) ياد كرده‌اند، راغب آن را به معناي از جاي كندن(3) مي‌داند، طبق ديدگاه علماي اسلام اگر «دحي» از «دحو» به معناي بشدت پرتاب كردن باشد، نظر به مرحله نخستين خلقت و جدا شدن زمين از منشأ اصلي خود است.(4)

در نتيجه دحو الارض به معني بسط و گسترش زمين(5)است و طبق اين ديدگاه منظور از «دحو الارض» اين است كه در آغاز تمام سطح زمين را آب‌هاي حاصل از باران‌هاي سيلابي نخستين فرا گرفته بود، اين آب‌ها تدريجاً در گودال‌هاي زمين جاي گرفتند، خشكي‌ها از زير آب سر برآوردند و روز به روز گسترده‏تر شدند تا به وضع فعلي درآمد- و اين مسأله بعد از آفرينش زمين و آسمان روي داد.(6)

دحوالارض در قرآن

خداوند متعال در اين باره مي‌فرمايد «وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِكَ دَحاها»(نازعات/30) و زمين را بعد از آن گسترش داد، علامه طباطبايي در تفسير اين آيه بيان مي‌كند:

معناي آيه اين است كه بعد از آنكه آسمان را بنا كرد و سقفش را بلند نمود و هر جزئش را در جاي خود قرار داد و شبش را تاريك و روزش را روشن ساخت، زمين را بگسترانيد.

بعضي از مفسرين گفته‌اند: معنايش اين است كه زمين را با اين حال بگسترد و خلاصه كلمه بعد ذلك به معناي مع ذلك است، هم چنان كه در جمله «عُتُلٍّ بَعْدَ ذلِكَ زَنِيمٍ» كلمه بعد به معناي مع آمده است(7)، بر اساس نظر بيشتر مفسران منظور از «دَحاها» در اين آيه، همان دحوالارض است.

دحوالارض در روايات

با توجه به اهميت روز دحوالارض روايات بسياري در مورد آن از اهل بيت عصمت و طهارت(ع) نقل شده است. در اين نوشتار به چند نمونه آن اشاره خواهيم كرد:

اسحاق بن عبد اللَّه علوي عريضي مي‌گويد: پدرم با عموهايم سوار بر مركب شده خدمت حضرت علي بن محمد، امام هادي(ع) رسيدند، ايشان در آن چهار روزي كه در سال روزه گرفته مي‌ شود با هم اختلاف داشتند، در آن موقع امام(ع) در صريا ساكن بود و هنوز به سامرا نرفته بود. امام هادي(ع) فرمود: آمده‌ايد از روزهايي كه در سال روزه گرفته مي‏‌شود سؤال كنيد؟ عرض كردند: فقط براي همين آمده بوديم، فرمود: هفدهم ربيع الاول روزي است كه پيامبر اكرم(ص) متولد شده و روز بيست و هفتم رجب روزي كه پيامبر اكرم(ص) به نبوت مبعوث شد و روز بيست و پنجم ذي‌القعده كه روز گسترده شدن زمين«دحو الارض» است و روز هيجدهم ذي‌الحجه كه روز عيد غدير است.(8)

در روايتي ديگر از حضرت علي(ع) نقل شده است: «خداوند تعالي در روز بيست و پنجم ذي‌القعده كعبه را بر زمين نازل فرمود و اين اولين رحمت خدا بود كه از آسمان به زمين نازل شد».(9)

اعمال دحوالارض

با توجه به اينكه دحوالارض روز بسيار مباركي است، آداب و اعمال ويژه‌اي دارد از جمله:

1. روزه داشتن

2. احيا و شب زنده‌داري

3. ذكر و دعا

4. انجام غسل به نيت روز دحوالارض و نماز مخصوص آن

5-دعاي روز دحوالأرض

*پي‌نوشت‌ها:

1-ابن سينا، حسين بن عبدالله، شفاء، تصحيح علامه حسن‌زاده آملي، الطبع الرحلي، بي‌تا.

2-ابن منظور، محمد بن مكرم، ‏لسان العرب، ‏ چاپ سوم، ‏بيروت‏: دار صادر، 1414 ق. ‏

3- بابايي، احمد علي، ‏برگزيده تفسير نمونه‏، چاپ سيزدهم‏، تهران‏: دارالكتب الاسلاميه، ‏1382 ش

4-الجرجاني، السيد الشريف علي بن محمد، كتاب التعريفات‏، تهران: ناصر خسرو، بي‌تا