گياه كاسني و مصارف درماني آن

يكي از گياهاني كه مزاج خنكي دارد و براي فصل گرم مفيد است و در سنت ايراني نيز وجود دارد، كاسني است. در اين مقاله بيشتر با اهميت مصرف كاسني در تابستان آشنا مي‌شويد.

كاسني احاديثي دارد يعني در دين اسلام براي مصرف كاسني تاكيد شده است و گياه مفيدي است.

پيامبر خدا (ص) مي‌فرمايند: «كاسني مهمتر همه سبزي‌هاست».

امام علي (ع) مي‌فرمايند: «كاسني بخوريد كه هيچ‌ صبحي نيست مگر اين كه قطره‌اي از بهشت بر آن فرو مي‌افتد».

در كتاب كافي از امام صادق (ع) و همچنين از امام رضا (ع) چندين حديث درباره كاسني موجود است.

امام صادق (ع) فرمودند: «پدرم ما را نهي مي‌فرمود كه به هنگام خوردن كاسني آن را بتكانيم به دليل قطره‌هاي آب بهشتي كه روي برگ‌هاي آن است.»

همچنين امام صادق (ع) مي‌فرمايند: «هركس در حالي بخوابد كه در درون او مقداري كاسني باشد (مقداري كاسني خورده باشد)، به خواست خداوند آن شب از قولنج در امان است»

همچنين مي‌فرمايند: «به تو باد كاسني، چرا كه مايعات جنسي را افزون مي‌سازد، فرزند را نكو مي‌كند و ملين است.»

از كسي نقل شده همراه با امام صادق (ع) ناهار مي‌خوردم و قدري سبزي نيز بر سفره بود، در كنار ما پيرمردي بود كه از كاسني دوري مي‌گزيد.

امام (ع) فرمود گويا گمان مي‌كنيد كه كاسني سرد است در حالي كه چنين نيست بلكه معتدل است و برتري آن بر ديگر سبزي‌ها به سان برتري ما بر ديگر مردم است».

از امام رضا (ع) نقل شده كه «كاسني درمان هزار درد است، هيچ دردي در درون آدمي نيست مگر اينكه كاسني آن را در هم مي‌كوبد.»

اين احاديث نشانگر اهميت و خواص زياد كاسني است. مزاج آن سرد و تر در درجه اول است و رو به اعتدال (همانطور كه در حديث هم اشاره شده).

بنابراين همه مي‌توانند از آن استفاده كنند، مخصوصا افراد گرم مزاج كه باعث تقويت كبد، گوارش، كاهش حرارت زائد كبد، كاهش صفراي زائد مي‌شود.

عمل آن تقريبا شبيه به كاهو مي‌باشد. اما براي كبد نسبت به كاهو بهتر است. اندكي قابض نيز مي‌باشد.

آب كاسني همراه با قدري سركه براي خنك كردن موضعي پوست و اعضا و يا سر و كبد و… مفيد است.

همچنين خوردن آن براي بند آمدن اسهال‌هاي صفراوي مفيد است چون قدري قابض است بنابراين تقويت كننده معده و پرزهاي معده نيز مي‌باشد.

مي‌توان به صورت موضعي و نيم‌كوب شده روي قفسه سينه قرار داد گاهي همراه با آرد جو باعث رفع تپش قلب‌هاي ناشي از گرمي است و باعث تقويت قلب مي‌شود و همچنين به صورت موضعي مي‌توان پشت پلك قرار داد كه در درمان درد و التهابات ناشي از گرمي چشم مفيد است.

آب كاسني را مي‌توان دهان‌شويه و غرغره كرد كه براي التهاب و آفت‌هاي دهاني مفيد است. همراه با سكنجبين يا غير آن خوردن يا اسپري كردن آن به بدن براي كاهش تب بسيار مفيد است.

بايد توجه داشت كه موارد گفته شده راجع به برگ كاسني است اما تخم‌كاسني و ريشه كاسني گرم و خشك است.

ريشه كاسني باز كننده مجاري بدن و پاك كننده مجاري ادرار و روده‌ها و تصفيه كننده خون است.

بنابراين اگر كاسني همراه با تخم آن و يا ريشه استفاده شود كاملا اعتدال برقرار است و شايد منظور آن حديث كه معتدل است نيز همين باشد.

امروز عرق كاسني به وفور توسط مردم براي كبد استفاده مي‌شود كه همراه با عرق شاتره بهتر است و خوب است از اين سبزي هم گاهي به عنوان سبزي خوردن استفاده شود.

اما كساني كه سرفه‌هاي ناشي از سردي دارند در مصرف آن بايد احتياط كنند و مصلح آن نبات يا شكر است.