سکوت روحانی مقابل توهین‌ یاران اصلاحات

اولین‌بار ابراهیم اصغرزاده راز اصلاح‌طلبان نسبت به دولت را افشا کرد و اظهار داشت که «اصلاح‌طلبان دولت روحانی را رحم اجاره‌ای می‌دانند» و از سوی دیگر حامیان روحانی را نیز «اسب چموش» توصیف کرد که «باید کنترل شوند وگرنه به یک نیروی مخرب تبدیل می‌شود.»[1]

اصلاح‌طلبان «اسب چموش» را در انتخابات مجلس شورای اسلامی مجبور به پذیرش کردند؛ حامیان دولت یازدهم که «اعتدال» را گفتمان سیاسی تلقی می‌کردند؛ انتخابات هفتم اسفند را بهترین برهه برای بروز ساخت گفتمانی اعتدال می‌دانستند اما شرایط به سود آنان پیش نرفت اما حامیان دولت در عدم پیگیری ردصلاحیت اصلاح‌طلبان تندرو جبران کردند و اصلاح‌طلبان اندک سخنان اعتراضی رییس‌جمهور را خطابه‌گویی برای کسب رضایت پایگاه اجتماعی اصلاحات تلقی کردند؛ «گفتاردرمانی» که با «بی‌عملی» و «بی‌تفاوتی» نسبت به حامیان سیاسی دولت برای پیروزی در انتخابات 92 همراه شده است و حتی آنان را «اقلیتی سیاسی» خطاب کرد و ولی الله شجاع پوریان از فعالان سیاسی اصلاحات در سرمقاله روزنامه همدلی نوشت: «اما آنچه در این میان قابل تأمل و پرسش است، بی‌عملی و تا حدودی بی‌تفاوتی رییس‌جمهوری در این ماجراست؛ اگر از چند موضع‌گیری علنی دکتر روحانی در خصوص ردصلاحیت داوطلبان بگذریم که البته بیشتر رویکرد گفت‌وگو با مردم و رسانه‌ها را داشته است، در حقیقت اقدام عملی و مؤثر در حل این معضل از سوی دولت صورت نگرفته و نتیجه پیگیری کاندیداها و دولت در این زمینه تغییری در صورت مسئله ایجاد نکرده است. به باور این‌جانب دلیل بی‌عملی رییس‌جمهوری به این موضوع برمی‌گردد که جریان قوی و پردامنه اصلاحات را در حد یک اقلیت سیاسی دیده است که در سخنان پیشین خود پس از حق اقلیت‌های دینی برای داشتن نماینده، جریان اصلاحات را دارای پایگاه حدود 10 میلیونی دانست و آنان را سزاوار داشتن نمایندگانی در مجلس برشمرد. باید به آقای روحانی گفت که جناب آقای رییس‌جمهور؛ اصلاح‌طلبان یک اقلیت سیاسی نیستند که باید سهمی در مجلس داشته باشند»[2]

این روزها اصلاح‌طلبان دریافته‌اند که «اسب چموش» مبدل به نیرو «مخرب» برای آنان می‌شود و زمانی زنگ هشدار به صدا در آمد که آنان زمزمه ربایش سازمان رأی خود را احساس کردند و از «توهم» «اسب چموش» دولت سخن گفتند به نحوی که رسول منتجب نیا اظهار داشت: «گروه کوچکی که خود را وابسته به رییس‌جمهور می‌دانستند، دچار توهم شدند و تصور می‌کنند که عامل پیروزی آقای روحانی در سال ۹۲ حزب اعتدال و توسعه بوده است؛ نه اصلاح‌طلبان و شخصیت‌های بزرگ اصلاح‌طلب»[3] و قربانی عبور از اصلاحات را حسن روحانی معرفی کردند به نحوی که محمدعلی وکیلی گفت: «همه ما بدانیم که اولین و اصلی‌ترین قربانی عبور از رویکرد ائتلافی، شخص حسن روحانی خواهد بود. اگر ما به پارادایم پیش از ۹۲ برگردیم، قربانی اول آن خود روحانی است.»[4]

· تکرار «توهین» به حسن روحانی

حسن روحانی در جریان سفر به نیویورک، در پاسخ به پرسش کریستین امانپور، مجری شبکه تلویزیونی CNN در خصوص بازداشت روزنامه‌نگاران در ایران گفت: «فکر نمی‌کنم فردی به خاطر روزنامه‌نگاری، یا به خاطر فعالیت رسانه‌ای دستگیر شده باشد» این اظهارات رئیس‌جمهور بهانه‌ای شد تا حملات سنگینی از سوی حامیان اصلاحات متوجه رئیس‌جمهور شود. نشریه «صدا» از گروه مجلات هم‌میهن به سردبیری قوچانی به بازتاب نظرات برخی از کاربران در صفحه فیس‌بوک این نشریه درباره سخنان حجت‌الاسلام روحانی با کریستین امان‌پور پیرامون روزنامه‌نگاران زندانی پرداخت؛ این نشریه در بخش «شبکه هم‌میهن» با درج عبارت‌های توهین‌آمیز به شخصیت رئیس‌جمهور هجمه وارد کرد و ایشان را «دروغ‌گو» خواند؛ بخشی از این نظرات که نشریه صدا، ارگان حزب کارگزاران چاپ کرده است را از نظر می‌گذرانیم:

عباس لعل بر: واقعاً برای روحانی متاسفم...دروغ دروغه چه احمدی‌نژاد بگه چه روحانی.... به قول مهسا امیرآبادی: یکی به من پاسخ دهد خط اعتدال آقای روحانی از کجا می‌گذرد؟ از دروغ‌گویی و فریب؟ از متهم کردن روزنامه‌نگاران زندانی که برای تقویب دولت ایشان سکوت کرده‌اند و از حقشان گذشته‌اند؟! یکی به من پاسخ دهد....

محمدجواد خواجه یزدی: فکرمی‌کنم بعد از احمدی‌نژاد دروغ گفتن دولتمردان مخصوصاً وقتی خارج از کشور میرن عادی شده و فکر می‌کنن کسی متوجه نمی‌شه! یعنی چه که روزنامه‌نگاری به جرم روزنامه‌نگاری زندانی نیست؟ پس این روزنامه‌نگارا به جرم سبزی‌فروشی خارج از محدوده تو زندان هستند؟

حامد اژدری: دروغ محض، راه‌های بهتری برای پیچوندن خبرنگار هست؛ متاسفانه روحانی تبحر نداره و تو این زمینه سریع به دام خبرنگار می‌افته[5]

پس از چند ماه محسن رهامی، رئیس کمیته انتخابات اصلاح‌طلبان، از چهره‌های تندرو که پس از اغتشاشات 18 تیر 78 تاکنون وکیل پرونده افراد فتنه‌گر است؛ در سخنانی بی‌سابقه به رئیس‌جمهور محترم توهین کرد. رییس شورای هماهنگی جبهه اصلاحات در جلسه پرسش و پاسخ که در سالن اجتماعات فرهنگیان شهر ایلام در جمع اصلاح‌طلبان این شهر برگزار شد، اظهار داشت: «یک شخص با رأی احزاب، اشخاص و انجمن‌ها بالا می‌آید و رئیس‌جمهور می‌شود، اینکه آن آقا (روحانی) بگوید من به هیچ حزبی وابسته نیستم نشان از ......{literal}{{/literal}سخنان توهین‌آمیز{literal}}{/literal} اوست، از کجا آوردید؟ ما ده‌ به‌ ده و شهر به شهر گشتیم و آراء را به‌حساب جاری شما حواله‌کردیم، مگر ما مرض داشتیم که هزینه دادیم، اگر کمک نمی‌کردیم جلیلی به روی کار می‌آمد.»[6]

· گام دوم تهدید اصلاحات

اولین تهدید اصلاح طلبان نسبت به دولت برای انتخابات ریاست‌جمهوری پیش از انتخابات و در هفتم اسفند 94 و با نشانه‌گیری پاشنه آشیل آنان آغاز شد؛ تهدید اصلاحات هنگامی رخ داد که تصمیم جدی عبور حزب اعتدال و توسعه، نزدیک‌ترین حزب به دولت یازدهم، از شورای سیاست‌گذاری اصلاحات رقم خورد. تهدیدکننده محمدرضا عارف، رئیس شورای عالی سیاست‌گذاری انتخاباتی اصلاح‌طلبان بود؛ وی درباره تعامل جریان اعتدال با اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس گفت: «توصیه ما به دوستانمان در جریان اعتدال این است که همان‌گونه که در انتخابات 92 با وحدت و همگرایی موجب پیروزی آقای روحانی شدیم در انتخابات مجلس هم بهتر است با ارائه یک لیست واحد زمینه‌ساز پیروزی تفکر اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرایی شویم و تدبیر حکم می‌کند دوستان جریان اعتدال راه خود را از اصلاح‌طلبان جدا نکنند تا انشالله در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 هم با مشکلاتی روبه‌رو نشویم.»[7] این سطح از تهدید که انتخابات ریاست‌جمهوری 96 را مدنظر قرار داده است نمایانگر عمق و دامنه شدید ضریب واگرایی میان حامیان دولت و اصلاح‌طلبان بود؛ اصلاح‌طلبان عبور حامیان دولت از ایده همگرایی رییس دولت اصلاحات را به منزله «جدایی همیشگی» می‌دانستند و با هشدار نسبت به مشکلات انتخابات ریاست‌جمهوری برای حامیان دولت از هم‌اکنون یک دورهٔ بودن پاستورنشینی حسن روحانی را زمزمه کردند.

در آن مقطع ضریب دومین تهدید از سوی اصلاح‌طلبان ارتقا یافت؛ آنان در ترسیم شرایط سیاسی کشور از «بیشترین خطر در انتظار دولت آقای روحانی» روایت کردند و در همین راستا علی صوفی رئیس ستاد انتخابات اصلاح‌طلبان تهران در گفت‌وگو خود با روزنامه آرمان امروز، رئیس‌جمهور را تهدید کرد اگر به درخواست‌های جریان اصلاحات پیرامون رد صلاحیت نیروهای سیاسی این جریان پاسخ مناسب ندهد؛ پیش‌بینی محمدرضا عارف مبنی بر عدم حضور در پاستور را تجربه خواهد کرد؛ وی در همین راستا اظهار داشت: «آقای روحانی هنوز دارای پایگاه رأی مستقل از جریان اصلاحات نیست و پایگاه رأی ایشان همچنان جریان اصلاحات و حامیان این جریان هستند. به همین دلیل در شرایط کنونی جریان اصلاحات به عنوان پایگاه اصلی رأی آقای روحانی از ایشان توقع دارد تلاش کند و نگذارد جریان اصلاحات به‌طور کلی از صحنه انتخابات کنار رود. اگر حامیان اصلی آقای روحانی از انتخابات مجلس کنار بروند تنها مخالفان و منتقدان ایشان در صحنه حضور خواهند داشت. بدون شک این عده تلاش خواهند کرد عرصه را بر دولت تدبیر و امید تنگ کنند و اجازه ندهند سیاست‌های آقای روحانی در کشور اجرا شود. خطر دیگری که آقای روحانی را تهدید می‌کند از دست دادن پایگاه رأی اصلاح‌طلبان است. اگر آقای روحانی عملکرد مناسبی در مساله ردصلاحیت‌ها و همچنین سیاست داخلی نداشته باشد ممکن است با ریزش آرای حامیان خود در جریان اصلاحات مواجه شود که چالش بسیار بزرگی برای ایشان به شمار خواهد رفت.»[8]

· تهدید در منزل رییس‌جمهوری

دیدار محرمانه در منزل حسن روحانی، با هشدارهای جدی جریان اصلاحات برگزار شده است که فقط قسمتی از آن به روایت اصلاح‌طلبان منتشر شده است. اصلاح‌طلبان بار دیگر بر «توهم» حامیان دولت نسبت به «سازمان رأی» مستقل پافشاری کردند. عبدالله ناصری از اعضای شورای مشورتی رییس دولت اصلاحات و عضو سازمان منحله مجاهدین در گفت‌وگو با روزنامه آرمان امروز اظهار داشت: «از سوی دیگر برخی از بزرگان جریان اصلاحات در دیدارهای مستقیم با آقای روحانی هشدارها و نگرانی‌های خود را نسبت به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ به آقای روحانی اعلام کرده‌اند. به عنوان نمونه یکی از بزرگان جریان اصلاحات به صراحت به آقای روحانی عنوان کرده که اگر همین مسیر خود را در آینده نیز ادامه بدهد ممکن است پایگاه رأی خود را از دست بدهد و سال ۹۶ در پاستور نباشد. این چهره برجسته جریان اصلاحات همچنین به آقای روحانی ضرورت تغییر در برخی نگرش‌ها و مدیریت‌های دولت را گوشزد کرده است.... در این جلسه که در منزل آقای روحانی برگزار شده به آقای روحانی در این زمینه هشدارهای لازم داده شده که ایشان دارای سازمان رأی مستقل نیست و نباید با طناب پوسیده برخی افراد به چاه برود.»[9]

· سهم‌خواهی با پتک «توهین» و «تهدید»

حامیان دولت یازدهم، اصلاح‌طلبان را در «وضعیت اجبار» پذیرش حسن روحانی به عنوان «اولین و آخرین» گزینه خود می‌نگرند بنابراین به دنبال ایجاد واگرایی در سازمان رأی اصولگرایان هستند ولی اصلاح طلبان در شرایط جدید حمایت از حسن روحانی را «چک سفید امضاء» تلقی نمی‌کنند بلکه برای گذار از هویت اصلاح‌طلبانه حق‌السکوت می‌خواهند و حمایت از وی را مشروط به «مذاکره» می‌دانند و برای تحقق مذاکره از «تهدید» و «توهین» استفاده می‌کنند. فرجام منازعات میان دولت و اصلاحات به پایداری حسن روحانی در برابر مطالبات نیروهای تندرو جریان اصلاحات دارد.