از ابتداي انقلاب اسلامي تاكنون فروش هواپيما به ايران ممنوع شده و در سالهاي پس از انقلاب نيز حلقه اين تحريم تنگ تر هم شد تا آنجا كه به اسناد هواپيماها رسيد. به همين دليل در تمام اين مدت، كارشناسان فني داخلي با تكيه بر توان داخل توانستند چرخ صنعت هوايي ايران را بچرخانند و با وجود تمامي مشكلات اجازه تعطيلي صنعت را ندهند.
پس از اقداماتي كه دولت يازدهم در ارتباط با كشورهاي ۱+۵ انجام داد و طي جلسات كارشناسي كه ميان ايران و اين كشورها برگزار شد، مذاكرات حول محور ورود هواپيما و تامين قطعات ادامه يافت. در اين جلسات بود كه موافقت شد تا ايرباس تعدادي از اسناد را در اختيار شركت ايران اير قرار دهد و اين در واقع نخستين اقدامي بود كه به دنبال اين مذاكرات انجام گرفت.
هرچند كه در اين مدت تعدادي از قطعات مورد نياز هم از سوي شركت سازنده تامين شد اما بنابر اعلام فعالان اين صنعت، تغييري در رويه شركتهاي سازنده ايجاد نشده و هنوز شركتهاي هواپيماي به شدت با مشكل تامين قطعات روبرو هستند. با وجوديكه ايران قرارداد ۱۱۸ فروند خريد ايرباس را با شركت سازنده به امضا رسانده است اما همين موضوع هم نتوانست آنها را نسبت به همكاري بيشتر با شركتهاي ايراني مجاب كند.
در واقع با خريد اين تعداد هواپيما از ايرباس و ۱۰۰ فروند هواپيما از بوئينگ اين شركتها جان تازهاي مي گيرند و منابع مالي زيادي به آنها تزريق ميشود كه حتي اين پول ميتواند اقتصاد كشورهاي اروپايي را تحت تاثير قرار دهد اما با وجود تمامي اين چراغ سبزي كه از سوي ايران به آنها نشان داده شده، اثري از ملايمت در شركتهاي سازنده و كشورهايي كه بايد اجازه را صادر كنند، ديده نمي شود.
مشكل نقل و انتقال پول براي خريد و تامين قطعات هواپيما
يكي از كارشناسان صنعت هوايي ايران با اعلام اينكه در اين مدت نه تنها تغييري در شرايط تامين قطعات ايجاد نشده بلكه بدتر هم شده است، گفت: به اذعان بخشهاي مرتبط با تامين قطعات در اين مدت فشارها براي تامين لوازم مورد نياز هواپيما بيشتر شده و حتي مي توان گفت مبادي كه ما از آنها خريد مي كرديم، تحت كنترل شديدي قرار گرفته است.
وي با بيان اينكه در حال حاضر ۱۰۰ فروند هواپيما در ايران زمين گير هستند، افزود: دو شركت بزرگ هواپيمايي كشور ۲۰ فروند هواپيما دارند كه فقط در يك فرودگاه غيرعملياتي است كه اين نشانگر مشكل تامين قطعات در سال هاي اخير است.
اين كارشناس با تاكيد براينكه با وجود برجام، شركتهاي سازنده به بهانه هاي مختلف با ما همكاري نمي كنند و همين موضوع منجر به زمين گير شدن تعداد زيادي از هواپيماها شده است، اظهار داشت: انتظار مي رفت كه حداقل شركت هاي سازنده پس از قراردادهاي بزرگي كه با آنها بسته شده، امكان خريد برخي قطعات مهم را براي شركتها فراهم كنند كه متاسفانه تاكنون انجام نشده است.
براساس اين گزارش، يكي از مشكلاتي كه از سوي فعالان اين صنعت عنوان مي شود، نقل و انتقال پول به شركتهاي سازنده هواپيما است. مقصود اسعدي ساماني، دبير انجمن شركت هاي هواپيمايي با بيان اينكه به هر حال پس از برجام ارتباط ما با شركتهاي سازنده بيشتر برقرار شد، گفت: پس از برجام نمايندگاني از بوئينگ و ايرباس به ايران آمدند و قراردادهايي را براي پشتيباني از هواپيما با شركتها بستند.
وي افزود: براساس توافق هاي انجام گرفته، موتور هواپيما و قطعاتي به اين شركت ها ارسال و تعمير شد اما مشكل اصلي در ارتباط با اين شركتها، مبادلات مالي و پولي است زيرا پرداخت هزينه خدمات را بسيار مشكل مي كند.
دبير انجمن شركت هاي هواپيمايي با اعلام اينكه براي پرداخت هزينه به دلار محدوديت هايي داريم، اظهار داشت: نمي توان گفت كه شرايط بدتر شده اما نقل و انتقال پول يكي از موانع ما براي خريد تجهيزات و تامين قطعات است.
ساماني در خصوص اينكه برخي فعالان صنعت حمل و نقل هوايي اعلام كرده اند كه خريد قطعات از راه هايي قبلي هم ديگر امكان پذير نيست، افزود: به هرحال ما الان ارتباط مستقيمي با شركت هاي سازنده داريم و اگر مشكل انتقال پول حل شود، تامين قطعات بطور مستقيم انجام مي گيرد.