پیشنهاد تعبیه صندوق صدقات ویژه

گلواژه «صدقه» در فرهنگ توحیدی از ریشه: «صدق» و راستی گرفته شده است و در اصل همان انفاق مال است که به راستی و درستی و نیّت پاک به شخص نیازمند پرداخت می شود و این عمل، عامل تطهیر مال، دفع و رفع بلا ، نزول رزق و روزی بوده که این موارد تنها بخشی از حسنات معنوی و برکات مادی آن به شمار می روند.

دانشمند بی بدیل«سیّد ابن طاووس»(ره) متوفّای 664 ق. از علمای بزرگ شیعه که در خواب و بیداری به محضر مبارک قطب عالم امکان حضرت صاحب الزّمان(عج) تشرّف یافته بود و از هر حیث مورد قبول و وثوق بزرگان دین و علمای مُتقدّم و مُتاخّر بوده و هست ، در قسمتی از وصیّت خود به فرزندش در کتاب : «کشف المَحَجَّه » چنین مرقوم نموده است:

الصّدقة عنه قبل الصّدقة عنك و عمّن يعزّ عليك

"...و پيش از آن كه براى خود و عزيزانت صدقه ای‏ بدهى براى [ حضرت مهدی (عج)] صدقه‏ بده‏! ..."

وهمو در کتاب خود موسوم به: «امان‏الاخطار» در ضمن دعایى که براى صدقه دادن به هنگام‏ مسافرت، ذکر مى‏کند، نوشته است:

اللَّهُمَّ إِنَّ هَذِهِ لَكَ وَ مِنْكَ وَ هِيَ‏ صَدَقَةٌ عَنْ مَوْلَانَا ...

"خداوندا، اين صدقه براى تو و از [لطف] توست و اين صدقه‏اى است از جانب مولاى ما [ حضرت مهدی (عج)] ..."

شاید برخی بپرسند و اشکال کنند که حضرت امام زمان (عج) بالاخره یک روز ظهور می کنند و هیچ گاه در این قرون متمادی که از زمان ولادت باسعادتشان گذشته، از دنیا نرفته اند و نخواهند رفت ، پس این صدقه برای سلامتی ایشان چه معنا دارد؟

باید به این عزیزان گفت : به هر روی ایشان همانند ما «زندگی طبیعی» دارند و خداوند تا زمان مقرّر از هر نوع بلای ارضی و سماویِ مرگ آسا، ایشان را محافظت می نماید ولی این بدان معنا نیست که ما هیچگاه در مقام عاشق و دوستدار ایشان ، برایشان آرزوی بهترین ها و خیر و سلامت نداشته باشیم و همین طور برای سلامتی ایشان دعا نکنیم و صدقه ندهیم، بلکه بایسته و شایسته است که مومنان و منتظران آن حضرت (عج) دعا کنند و صدقه دهند تا محبوب آسمانی و دلنشین ما ،خدای ناکرده کوچکترین رنجشی از گذر ایّام و مرور حوادث و گزند مخالفان نصیبشان نشود.

علاوه بر این ها در کلام و سیره امامان معصوم (ع) ، دعا برای دفع بلا از وجود مقدّس حضرت مهدی(عج) گزارش شده و به دست ما رسیده است مانند: روایتی که شیخ الطّائفه جناب طوسی(ره) متوفّای 460 ق. در اثر نفیس خود موسوم به : « مِصباحُ المُتهجّد» در باب نیایش حضرت رضا (ع) به درگاه خداوندگار آورده است:

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ادْفَعْ عَنْ وَلِيِّكَ وَ خَلِيفَتِكَ وَ حُجَّتِكَ عَلَى خَلْقِك‏ ... »

" خداوندا درود فرست بر حضرت محمّد (ص) و خاندان ایشان و دور نما [ شر و بلا و مصیبت و بیماری] را از ولی خود[حضرت مهدی (عج)] و جانشینت و حجّت تو بر آفریدگانت ..."

و از سویی دیگر و بنا بر مشهور، معصومان (ع) در برخی ایّام به حسب این که زندگی طبیعی داشتند دچار بیماری هایی جسمانی می شدند که می توان به : چشم درد امام علی (ع) در غزوه و نبرد «خیبر»، تب و بیماری امام صادق(ع) که با ذکر «یا فاطمه»(س) شفا یافتند و کسالت امام هادی(ع) که بدین منظور شخصی را روانه حائر حسینی نمودند و در تاریخ ثبت و ضبط است، اشاره نمود.

حجّت خدا مطلقا به دعا و صدقه ما نیازمند و محتاج نیست. صدقه و دعای ما برای حضرت صاحب الزّمان (عج) در اصل یاری و رشد معنوی خودمان است. منتظر واقعی امام مهدی (عج) به جهت عشق و محبّتی که به ساحت مقدّس مهدوی(عج) دارد پیوسته نگران امام زمانش است و عاقلانه و منطقی ، بر اساس روایات وارده و شان انسانی انبیاء و اولیاء ، او را به هیچ وجه یک شخصیّت افسانه ای و «رویین تن» تصوّر نمی کند.

عالم بزرگوار و محدّث با فضیلت، میرزای نوری(ره) متوفّای1320 ق. نیز برای نمونه در کتاب مهدوی و معروف خود به نام :« نجم ثاقب» به این امر و این رسم دیرینه منتظران تذکّر مجدّد داده و آورده است :

«هر صدقه كه انسان مى‏دهد به هر كس، براى هر فايده و غرضى كه در نظر گرفته يا براى نفس خود است يا براى محبوب عزيزى كه گرامى است در نزد او ...

و چون به برهان عقل و نقل و وجدان، هيچ نفسى، عزيزتر و گرامى‏تر نيست و نبايد باشد از وجود مقدّس امام عصر عليه السّلام ، بلكه محبوب‏تر از نفس خويش »

از این کلام میرزای نوری(ره) از جمله آداب یا تکالیف منتظران حضرت مهدی (عج) ، صدقه برای امام زمان(عج) استفاده می شود.

البته علمای متاخّر دیگری هم متعرّض این معنا شده اند که به جهت اختصار در نوشتار از آن ها صرف نظر می نماییم.

بحث صدقه برای سلامتی امام زمان (عج) یا صدقه به نیابت از ایشان به طور توامان با مواردی که ذکر شد در سیره متشرّعه و علمای بزرگ از قدیم تا جدید بوده است.

مولّف کتاب :« امام زمان و سیّد بن طاووس» خاطره ای را مربوط به دوران طلبگی خود به فراخور بحث راجع به: «صدقه برای حضرت مهدی(عج)» بیان می کند که بسیار جالب توجّه است، ایشان نوشته اند :

«در ایّامى که در مدرسه علمیه «بعثت»‏ سکونت داشتم طلبه‏اى که نزد من موثّق بود، راجع به صدقه دادن براى وجود مقدّس امام زمان، ارواحنا فداه، مى‏گفت:

شبى از حرم حضرت رضا(علیه السلام)به طرف مدرسه مى‏آمدم، در آن شب بسیار براى امام زمانم دعا کردم و در فراقش اشک ریختم، در وقت‏ برگشتن از حرم به بازار «سرشور» رسیدم که فقیرى جلوى مرا گرفت و از من چیزى خواست هرچه دست در جیب لباس‌هایم کردم چیزى پیدا نکردم مگر یک "پنج ریالى‏" آن را با آن که کم بود با شرمندگى به فقیر دادم و نیّت کردم که این صدقه براى حفظ وجود مقدّس امام زمانم باشد.

فرداى آن شب هنگامى که براى حضور در درس به بازار سرشور رسیدم یکى از کسبه که قبلا مرا مى‏شناخت تا چشمش به من افتاد مرا با صداى بلند صدا زد، وقتى که نزد او رفتم گفت: دیشب چه عملى انجام دادى؟

گفتم: مگر چه شده است؟

گفت: دیشب در عالم رویا دیدم حضرت بقیّه‏الله، ارواحنا فداه، سوار بر اسب سفید رنگى هستند و وارد بازار سرشور شدند و جمعیّتى پشت‏ سر آن حضرت در حرکت‏ بودند که فرمودند:

آمده‏ام جزاى فلان طلبه را بدهم (و اسم تو را بردند) من با شنیدن این خبر دلم شکست و متوجّه محبّت و مهربانى امام زمانم شدم و گفتم دیشب من براى آن حضرت صدقه ناچیزى دادم.»

آری از این داستان و این عنایت خاصّه حضرت ولی عصر (عج)، گوشه ای از اهمیّت صدقه دادن برای وجود نازنین حضرت مهدی (عج) و همچنین توجّه بیشتر ایشان به ما به سبب انجام این عمل خیرخواهانه استفاده می شود.

شاعر پر آوازه ایرانی، بابا طاهر همدانی متوفّای قرن پنجم هجری، دو بیتی جالبی در ابراز نهایت عشق یک عاشق به معشوق و محبوب واقعی دارد که ذکر آن خالی از لطف نیست:


آن قدر وجود محبوب و معشوق برای عاشق والا قدر و بالا مرتبه است که حتّی قدم نهادن او بر چشمانش به شکلی برایش نگران کننده است. زیرا با خود می اندیشد مبادا مژگانش ، بِرَغم لطیف بودن ، ناخواسته همچون خاری به پای محبوبش وارد شوند.

دادن صدقه برای سلامتی امام زمان(عج) و همین طور به نیابت از ایشان یک رسم عاشقی به شمار می آید که از مختصات و نشانه های حبیب است در حق محبوب و چه محبوبی برای عاشقان واقعی والاتر از وجود مقدّس و نازنین حضرت مهدی(عج) ،او که گل سر سبد عالم، کعبه مقصود و قبله موعود است و چه خوب است که این صدقه برای محبوب روزانه باشد و مستمر هر چند اندک که در آیین ما کار اندکی که مستمر و پیوسته باشد از کار نیک بزرگی که دیر به دیر انجام شود بهتر و پسندیده تر است.

اگر چه دوست به چیزی نمی خرد ما را به عالمی نفروشیم مویی از سر دوست

امروزه با فرهنگ سازی که در سطح کشور انجام شده کسی نیست که دیگر با صندوق های صدقات آشنایی نداشته باشد و از برکت جامعه اسلامی که داریم همه اهل ایمان با مفهوم صدقه و حمایت مالی و دستگیری از نیازمند و تهیدست، آشنایی کامل دارند و به قصد تقرّب به درگاه الهی، بسته به وسع و توان خود به اشکال مختلف به خصوص در صندوق های تعبیه شده در سطح شهر یا حتّی خارج از شهر، صدقات خود را تقدیم نیازمندان و مستمندان می کنند.

اکنون که این فرهنگ نیک در کشور اسلامی ما به نیکی نهادینه شده و صدقات فراوان و هنگفتی از ناحیه مردم مخلص ، خداجو و دوستدار همنوع به صندوق های مخصوص واریز و سرازیر می شوند ، بنده به عنوان نویسنده و پژوهشگر مهدویّت جهت استحکام هر چه بیشتر پایه های ابراز محبّت به ساحت مهدوی(عج) در بین اقشار مردم و نزدیک شدن به یک جامعه امام زمان باور و منتظر ، برای نخستین بار پیشنهاد : «تعبیه صندوق صدقات ویژه در سطح شهر و صدقه دادن به نیابت از حضرت مهدی(عج) و جهت سلامتی ایشان در آنها ، همچنین ایجاد یک گزینه پرداخت ویژه در خود پردازهای بانک ها و موسّسات مالی به یک حساب واحد بدین مقصود با مصارف مورد نظر در شرع مقدّس» ارائه می نمایم.

تا یار که را خواهد و میلش به که افتد