جزئیات‌ادعایی آسوشیتدپرس از توافقات محرمانه ایران و ۱+۵ در "برجام"

آسوشیتدپرس ادعا کرده سندی محرمانه که به رویت این خبرگزاری رسیده نشان می‌دهد محدودیت‌های کلیدی در برنامه هسته‌ای ایران، اندکی بیش از یک دهه بعد، کاهش خواهند یافت. 

آسوشیتدپرس ادعا کرده این سند، تنها بخش مرتبط با توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 است که هنوز علنی نشده است. یک دیپلمات که حوزه کاری‌اش برای بیش از یک دهه برنامه هسته‌ای ایران بوده، سند یاد شده را در اختیار رسانه مربوط قرار داده است. یک دیپلمات دیگر نیز که همین سند را در اختیار داشته، صحت آن را تأیید کرد. 

دیپلمات مورد استناد آسوشیتدپرس، سند مورد نظر را یک «توافق جانبی» بر «برجام» و جدا از آن توصیف کرد اما خاطرنشان کرد که سند مذکور یکی از بخش‌های لاینفک توافق هسته‌ای است که به تأیید ایران و اعضای گروه 1+5 رسیده است.

جزئیات پیشتر گزارش شده در برجام، رئوس کلی اکثر محدودیت‌های اعمال شده بر برنامه هسته‌ای ایران را مشخص می‌کنند. 

اما در حالی که برخی از این محدودیت‌های مورد نظر تا 15 سال ادامه دارند، اسناد علنی جزئیات اندکی درباره محدودیت‌های اعمال‌شده بر برنامه هسته‌ای ایران پس از 10 سال اول برجام فراهم می‌آورند.

سند ادعایی آسوشیتدپرس، این شکاف را پر می‌کند. این سند می‌گوید که ایران تا سال 2017 - یعنی 11 سال بعد از اجرای برجام - می‌تواند فرایند جایگزینی سانتریفیوژهایش با دستگاه‌های پیشرفته را آغاز کند.    

 مطابق این ادعا، ایران بعد از دوره‌ای بین 11 تا 13 سال می‌تواند 5060 سانتریفیوژی که اکنون ملزم به استفاده از آنها است را با حداکثر 3500 سانتریفیوژ پیشرفته جایگزین کند. 

مطابق این سند، تعداد این دستگاه‌های مدل جدید، کمتر از تعداد دستگاه‌های مورد استفاده در حال حاضر و بین 2500 تا 3500 دستگاه، بسته به کارآیی آنها، خواهد بود.

طبق تفسیر آسوشیتدپرس، از آنجا که این دستگاه‌ها کارایی بالاتری دارند به ایران اجازه خواهند داد غنی‌سازی خود را با دو برابر سرعت فعلی پیش ببرد. 

از آنجا که بازده این ماشین‌های پیشرفته پنج برابر ماشین‌های قبلی است، زمان گریز ایرن از یک سال به شش ماه کاهش خواهد یافت. 

زمان گریز که یک مفهوم ابداعی کشورهای غربی است، به‌معنای مدت‌زمان لازم برای انباشت مواد هسته‌ای لازم جهت تولید سلاح هسته‌ای است.

مهدی محمدی، تحلیلگر مسائل هسته‌ای، اما در کانال خود در تلگرام نوشت: «امشب خبرگزاری آسوشیتدپرس متنی منتشر کرده که نشان می دهد در فاصله سال های یازدهم تا سیزدهم برجام، ماشین‌های فعلی ایران با نسل های بالاتر جایگزین‌می شود بی آنکه ظرفیت غنی‌سازی افزایش پیدا کند.

ای‌پی ادعا کرده -و در این مورد راست می گوید- که این سند محرمانه، یکی از ضمائم برجام است. یک راه ساده برای روشن شدن اینکه باز هم چیز محرمانه ای وجود دارد یا نه -که دارد- این است که سازمان انرژی اتمی برنامه بلند مدت اعلامی خود به آژانس را -که آن هم محرمانه مانده- منتشر کند.»

یک مقام آمریکایی، در عین حال گفته که محدودیت‌ها بر ذخائر اورانیوم ایران طی تمام 15 سال اجرای برجام، 300 کیلوگرم باقی خواهد ماند. 

وی گفت: «ما این را تضمین کرده‌ایم که زمان گریز ایران بعد از سال دهم به تدریج کاهش پیدا می‌کند که این تا اندازه زیادی به حاطر محدودیت‌ها علیه ذخائر اورانیوم ایران تا سال پانزدهم است.»

این مقام آمریکایی، اضافه کرد: «درباره زمان گریز، بعد از 10 سال آغازین توافق این زمان به یکباره افت نمی‌کند، ضمن اینکه ما فکر نمی‌کنیم که ناگهان به شش ماه برسد.»

سند مورد ادعا، درباره برنامه غنی‌سازی ایران بعد از سال سیزدهم، توضیحی ارائه نمی‌کند.