بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
كارشناس ارشد بين‌الملل و مسئول پروژه ايران در انديشكده مطرح آمريكايي اظهار داشت: عربستان هر گزينه و ابزار در دسترس كه بتواند بالقوه بر ايران فشار وارد كند، چون حمايت از منافقين و نيز ديگر مخالفان ايران بهره مي‌جويد.
به گزارش پایگاه 598 به نقل از بسيج، «پيام محسني» مسئول پروژه ايران در انديشكده آمريكايي
«بلفر» و از اساتيد دانشگاه «هاروارد» درباره موضوع‌هاي روز منطقه و ايران
به اظهار نظر پرداخت و در زمينه آينده دولت «حسن روحاني» گفت: «تلاش روحاني
در زمينه بهبود اقتصاد ايران از طريق روابط بهتر با غرب شايد مبدل به
پاشنه آشيل او شود.»
مشروح اين گفت‌وگو به شرح ذيل تقديم مي‌شود:
آيا ايران اين حق را دارد كماكان به آمريكا ظنين باشد؟
محسني: فهرست بلند بالايي از شكايات و نارضايتي‌هاي ايران از آمريكا از سال 79 ميلادي و حتي از كودتاي 1953 تحت حمايت آمريكا در كشور خود دارد. آمريكا همچنين از «صدام حسين» در نبرد 8 ساله عراق عليه ايران حمايت كرد و ايران شاهد كشته شدن هزاران نيروي خود با سلاح‌هاي شيميايي اهدايي و نيز سرنگوني هواپيماي مسافربري خود در سال 1989 در خليج فارس بود . البته آمريكا نيز بابت مسئله گروگانگيري از ايران گله‌مند است. با توجه به منظر تاريخي اين مسئله، ايران به طور طبيعي نگران مزيت‌هاي اقتصادي مورد انتظار از برجام و رفع تحريم‌ها است. ايرانيان همچنين نگران اين امر هستند كه آمريكا در قانع كردن كافي تجار اروپايي و آمريكايي در داد و ستد با ايران اقدام كافي را انجام نداده تا آن‌ها در دايره تحريم‌هاي ثانويه داد و ستد با ايران قرار نگيرند. اين مشكل‌ها با ماهيت تحريم‌هاي چند لايه و پيچيده آمريكا ايجاد شده‌اند و تنها بخشي از آن‌ها كه مرتبط با برنامه هسته‌اي ايران هستند، رفع شده است. از سويي در بين سياستگذاران آمريكا افرادي هستند كه مشكلات موجود در ساختار اقتصادي ايران نه فشار آمريكا را مانع آوردن سرمايه به ايران مي‌دانند. البته به يقين مشكلاتي وجود دارند اما اختلاف‌هاي شديد در حلقه سياسي آمريكا در زمينه مقابله با رشد اقتصادي ايران وجود دارد. در حالي كه اوباما خواهان نفع بردن ايران از تعامل با غرب است اما متحدان اين كشور چون عربستان سعودي، از عواملي هستند كه تلاش مي‌كنند مزيت‌هاي اقتصادي ايران را مسدود كنند.
به نظر من ايران نيز تمامي موفقيت‌هاي خود در عرصه سياست خارجي را در ده‌هاي گذشته تنها به خاطر مزيت‌هاي رفع تحريمي موقت هزينه نمي‌كند به ويژه اين‌كه اين تحريم‌ها با تصميم كنگره و دولت آمريكا دوباره برقرار مي‌شوند. ايران مواضع ريشه‌اي سياست خارجي و موفقيت‌هاي كسب شده را به خطر نخواهد افكند.
آمريكا هنوز به بهانه‌هاي مختلف تحريم‌هايي را بر ايران وضع كرده است. اين كشور تا چه زماني مي‌خواهد به اين بازي و اهرم فشار بر ايران براي امتياز گيري خاتمه دهد؟ اين رويكرد واشنگتن بيشتر از قبل چهره دولتمردان اين كشور را تيره و تار مي‌نمايد.
محسني: آمريكا نسبت موفقيت تحريم‌ها به عنوان ابزاري در سياست خارجي‌اش را باور دارد. البته گزافه گويي‌هايي نيز درباره عقيده به اين كه قدرت تحريم‌ها بود كه ايران را به ميز مذاكره كشاند نيز وجود دارد. تحريم‌ها نسبتا گزينه سهل با هزينه پايين براي آمريكا هستند و به علاوه گزينه هميشه آماده كنگره آمريكا هستند. بنابر اين، تحريم‌ها گزينه اصلي و محكم آمريكا خواهد بود كه در سياست خارجي اين كشور آمريكا استفاده از آن را تداوم خواهد بخشيد و ما نمونه جديد آن را در مورد حزب الله شاهد بوديم. اما بايد بگويم كه در مورد ايران چندان هم موثر نبود كه سياستمداران آمريكا باور داشتند. تحريم‌ها شايد مسير پيروزي «حسن روحاني» در انتخابات را مهيا كرد اما ادامه آن و افزايش تحريم‌ها و فشار موجب اتحاد نخبگان ايران و اتخاذ رويكرد مقاومتي بيشتر مي‌شود.
آيا امكان تنش يا مشكلي در بازديدهاي آژانس از ايران وجود دارد يا اين كه آن‌را تمام شده بايد فرض كرد زيرا هيچ طرف تمايلي به بازگشت به عقب ندارند؟
محسني: احتمال فشار آژانس بين‌المللي اتمي بر ايران در زمينه موضوع شفاف سازي بيشتر در زمينه ابعاد نظامي برنامه هسته‌اي محتمل است. ما بايد به خاطر بسپاريم كه اين پرونده بسته نشده و اينك تحت بررسي است. آژانس بين‌المللي اتمي هميشه قادر است درخواست‌هاي بازرسي گسترده‌تر داشته يا اعلام كند كه اطلاعات كافي در زمينه تاييد مسالمت آميز بودن ماهيت برنامه هسته‌اي ايران را به خاطر همكاري ناكافي ايران ندارد. در حال حاضر، با توجه به ضرورت سياسي توافق هسته‌اي، آژانس تلاش مي كند از توافق گسترده با ايران حمايت كند اما هميشه لزوما با توجه به تغيير شرايط سياسي اما اين مسئله به دليل موقعيت‌هاي سياسي متغير ثابت نخواهند ماند.
در بحث منطقه‌اي شاهد كشمكش ايران با عربستان و بحرين بوديم. دلايل تنش رياض با تهران و كنار نيامدن با تهران چيست. آن‌ها چرا لجاجت مي‌كنند و در هر موردي سنگ اندازي مي‌كنند؟
محسني: رقابت بين ايران و عربستان بيشتر ژئوپلتيك تا عقيدتي است اما عامل عقيدتي در ابعاد گسترده‌تري به يقين قرار دارد. از ديدگاه سعودي‌ها رقابت با ايران بازي دو سر باخت است و هرگونه موفقيت ايران براي اين كشور باخت محسوب مي‌شود . توافق هسته‌اي براي عربستان شكست بزرگي بود زيرا اين كشور نتوانست در سياست خود در زمينه انزوا و مهار ايران موفق عمل كند. توافق هسته‌اي ايران را به قدرت مشروع مهم منطقه بدل نمود. مواضع خصمانه و تند عربستان در قبال ايران تنها مقابله منطقه‌اي و رقابت نيست بلكه زمينه ساز بقاي آن‌هاست و بستگي به خشنودي پايگاه وهابيت، سرمايه گذاري در حوزه تفكرات قوميتي و جنبش‌ها در جهان اسلام دارند كه دشمن ايران شيعه هستند.
شاهد تلاش‌هاي زيرزميني رياض در لطمه زدن به ايران هستيم. از دير باز گزارش‌هايي از كمك‌هاي مالي و نظامي به مخالفان ايران در شرق كشور بوده و حتي برخي اعضاي گروهك منافقين در رسانه‌هاي آن‌ها چون «العربيه» مطلب مي‌نويسند. آيا عربستان مجددا مجاهدين را آلترناتيو نخست براي سرنگوني نظام قرار داده است؟
محسني: عربستان سعودي هر گزينه و ابزار در دسترس را كه بتواند بالقوه بر ايران فشار وارد كند، چون حمايت از منافقين و نيز ديگر مخالفان ايران استفاده مي‌كند. البته اين روابط كوتاه مدت،قراردادي و غير قابل اعتماد هستند. عربستان سعودي تمايلي به توسعه روابط عمقي و همكاري ماندگار با مخالفان ايران را ندارد و تنها براساس منافع كوتاه مدت از آن‌ها حمايت كرده و سرمايه گذاري مي‌كند.
آيا رياض سرانجام به آرزوي ديرينه‌اش يعني اتمي شدن و قدرت بازدارندگي يافتن خواهد رسيد؟
محسني: هنوز خيلي زود است كه بگوييم عربستان اتمي مي‌شود اما خيلي هم محال نيست. اين مسئله بسته به اراده جامعه بين‌المللي نيز دارد كه از سوي آمريكا هدايت مي‌شوند. با اين وجود و با توجه به اين‌كه موضوع گسترش تسليحات هسته‌اي اولويت امنيت بين‌المللي است، اجازه دادن براي رسيدن به جايگاه هسته‌اي بومي خيلي محتمل نيست.
نشريات تخصصي غرب ساخت پايگاه نظامي تركيه در قطر را مقابله با نفوذ ايران در منطقه بر مي شمارند. شما چه نظري داريد؟
محسني: تركيه از تغيير منفي بهار عربي و عدم موفقيت در سوريه چون قطر آسيب گسترده‌اي ديد. اجازه قطر به تركيه براي ايجاد پايگاه نظامي در خاك خود را به عنوان تعهد تركيه در همكاري در زمينه سياست خارجي با قطر و حمايت اين دو كشور از جنبش‌هاي اسلامي منطقه چون اخوان المسلمين و مخالفان سوري بايد ديد. در حالي‌كه توازن قوا با ايران نيز در تصميم گيري اين كشور در ايجاد پايگاه نظامي در قطر دخيل بوده ،اما اعمال قدرت در منطقه موردي مهم تر بوده است . تركيه البته سعي دارد مواضع خود در قبال ايران و مواضع كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج فارس حفظ كند. اين كشور سعي دارد با ايران و كشورهاي حاشيه خليج فارس به توازن برسد. در مورد قطر نيز بگويم كه اين كشور سعي دارد با عربستان سعودي موازنه قوا كند.
سئوال پاياني، آينده دولت روحاني را چگونه پيش بيني مي كنيد؟ عملا در زندگي روزانه مردم تغيير محسوسي ايجاد نشده و به ويژه وعده‌هاي اقتصادي محقق نشده است. ايران حتي در جلب مشتريان نفتي خود به خصوص اروپا ضعيف عمل كرده است. البته قصد اين نيست كه تمامي مشكلات نيز به گردن دولت آقاي روحاني انداخته شود ولي به‌هر حال مردم به اين تغيير دل بستند و به ايشان راي دادند. ظاهرا تمام موفقيت آقاي روحاني حل و فصل پرونده هسته‌اي آن هم به شكل نه چندان جالب بوده و امتياز خاصي از طرف ديگر مذاكره به ويژه آمريكا گرفته نشده است. نظر شما چيست؟
محسني: دولت روحاني در تنگنا قرار گرفته است. وعده‌هاي رشد اقتصادي ناشي از برجام موجي از سراسيمگي از روابط اقتصادي و سرمايه گذاري با غرب را موجب شد. اين امر بدون كميت كافي و سرعت لازم تحقق نمي‌يابد . اما نه تنها روابط اقتصادي كم و كندتر از حد انتظار بوده بلكه مشكلات ناشي از تحريم‌ها نيز به قوت خود پا برجاست. راهبرد روحاني در زمينه بهبود اقتصاد ايران از طريق روابط بهتر با غرب شايد مبدل به پاشنه آشيل او شود و در عين حال وعده‌هاي اقتصادي او نيز نافرجام باقي مانده است، موردي كه مي‌تواند ائتلاف سياسي او در داخل را تهديد كرده و با قطعيت توسط مخالفان روحاني در مبارزات انتخاباتي آينده بهره‌برداري مي‌شود. ساز و كار تبليغاتي روحاني در متقاعد كردن كشور در زمينه برجام بدون مديريت لازم در زمينه كنترل سطح انتظارهاي مردم بوده و نتيجه منفي آن ممكن است بيش از صدمه زدن به اعتبار روحاني در انتخابات رياست جمهوري باشد، بلكه موجب شكل گيري تنفر مردمي از توافق هسته‌اي خواهد شد.
اخبار ویژه
سکوت اصلاحطلبان
پشت پرده و واقعیت سفر پزشکیان به مصر چیست؟
عضو کمیسیون فرهنگی: مصوبهای از شعام درباره حجاب به مجلس نرسیده است؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
