پیروان کدام ادیان و مذاهب روزه می گیرند؟/ آسان‌ترین روزه در بین ادیان الهی

تفاوت روزه در ادیان مختلف، از جهت تعداد روزها و نحوه گرفتن روزه‌هاست، هرچند در ادیان مختلف جزئیات و كیفیت روزه متفاوت است اما اصل حكم روزه وجود دارد. علاوه بر تأکید و رعایت روزه‌داری ایام خاص سال در ادیان الهی، در بسیاری از اقوام کهن پرهیز از خوردن و آشامیدن یکی از ابزار ندامت و استغفار به درگاه خداوند و به عنوان فدیه و کفاره گناهان بوده است. 

مردم مکزیک قدیم نیز پرهیز از خوردن غذا را به عنوان کفاره گناهان به جا می‌آوردند و مدت آن از یک روز تا چند سال متفاوت بود. پارسایان آن‌ها برای رفع مصیبت‌ها و بلاهای همگانی، ماه‌ها از خوردن غذا خودداری می‌کردند. 

در این گزارش به تفاوت روزه‌داری در ادیان مختلف الهی و اعتقادات آن‌ها در این خصوص می‌پردازیم:

روزه‌داری در آئین زرتشت به شکل دیگری بوده است. در این دین الهی برای افراط نکردن در خوردن گوشت حیوانات روزهای دوم، دوازدهم، چهاردهم و بيست و يکم هر ماه از خوردن گوشت پرهيز می‌کنند. اين چهار روز متعلق به چهار نوع از چهارپايان است و پرهیز چهار روزه از خوردن گوشت نیز یک نوع حفظ سلامتی است.

پیروان زرتشتی در تمام «اوستا» و به خصوص در «گاتها» تأکید و تشویق بسیاری به روزه مینوی (معنوی) شده‌اند که زمان آن طول سال است. مفهوم روزه‌داری در اوستا به روزه باطنی نسبت داده می‌شود و هرچند که تحت فشار قرار دادن جسم برای تمرکز بیشتر بر اعمال و مناسک دینی عملی ستودنی است، اما روزه ظاهری(پرهیز از خوردن و آشامیدن) وجود ندارد. 

زرتشتیان باید در سه بخش معنوی (شنوایی ، اندیشه و احساس) و به آن معنا که از طریق این سه حس از «نیکی دور نشویم» و «اندیشه و احساس و شنوایی‌مان همیشه سرشار از نیکی باشد همیشه روزه داشته باشند.

در اوستا بر «روزه بزرگتری» تاکید شده و آن به معنای حفظ هفت عضو بدن (دو چشم، دو دست، دو پا و زبان) در تمام طول زندگی از هر گونه آلودگی است.  این هفت عضو همیشه باید پاک نگه داشته شوند که از این عمل نیز تحت عنوان روزه یاد می‌شود.

در آئین زرتشتیان برای هر روز ماه، اسم خاصی وجود دارد (در مجموع 30 نام). یکی از این روزها «وهومن» است که بعدها به نام «بهمن» تغییر شکل داده به معنای منش نیک است. روز« ماه»  ، «گوش» و« رام» نیز  ایامی هستند که گوشت خوردن در آن روزها حرام است و در اصطلاح به آن «نبر» می‌گویند . ( نبر یعنی نبریدن که البته بخاطر زندگی شهری اکنون باید تعبیر نخور را به کار ببریم) بعضی از زرتشتیان قدیم در کل ماه بهمن نیز لب به گوشت نمی‌زدند. 

 

یهودیان کتاب آسمانی خود را تَنَخ می‌نامیدند. این واژه مخفف سه حرف«ت: تورات»،«نَ: نبوئیم، انبیاء»،«خ: کتوبیم[طبق قواعد عبری ک به خ تبدیل شده]=مکتوبات» است. روزه گرفتن از عبادات پیروان دین یهودیت بوده‌است. در «تَنَخ یهودی» یا «عهد عتیق» به عمل روزه‌داری اشاره شده‌است و حضرت موسی (ع )پیش از دریافت الواح عهد از، چهل شبانه‌روز در کوه سینا روزه گرفت و از خوردن و آشامیدن پرهیز کرد. 

روزه‌داری در یهودیت برای شِفای بیمار، به شکرانه پیروزی و نیز دور کردن خشم خدا سفارش شده است.  

همچنین در ایام تیشا بآو یا «نهمین روز از ماه عبری آو» که روزی است که معبد یهودیان اورشلیم دو بار و در سالهای ۵۸۶ قبل از میلاد و ۷۰ میلادی، تخریب شد، به مدت 6روز به روزه‌داری می‌پردازند. این روز «شوم‌ترین روز تاریخ یهود» شناخته می‌شود.

یهودی‌ها در «یوم كیپور» روزه می‌گیرند. یوم كیپور تعطیلی مذهبی یهودیان در ماه سپتامبر یا اكتبر است كه مردم در آن روز روزه می‌گیرند و در كنیسه (نیایش‌گاه و محل اجتماعات دینی یهودیان)، دعای صبر می‌خوانند. آن روز را، روز كفاره هم می‌گویند. هدف از روزه در دین یهودیت، استغفار از گناهان یا درخواست حاجت خاصی از خداست.

بر اساس عهد جدید، فریسیان (گروهی سیاسی، اجتماعی و فکری در بین یهودیان در زمان معبد دوم بودند) و پیروان حضرت یحیی(ع) روزه می‌گرفتند اما شاگردان حضرت عیسی(ع) روزه نمی‌گرفتند. با این‌حال حضرت عیسی(ع) چهل شبانه‌روز در بیابان، روزه گرفت «متی» از حضرت‌عیسی(ع) نقل کرده‌است که دیو جز به دعا و روزه از جسم انسان بیرون نمی‌رود. اما  حضرت عیسی (ع) روزه ریاکاران را تقبیح ‌کرده‌است: «و چون روزه می‌گیرید از ریاکاران کشیده‌رو نباشید که چهره خویش را درهم می‌کشند تا در نظر مردم روزه‌دار نمایند. تو هرگاه روزه می‌گیری، سر خود را چرب کن و روی خویش را بشوی تا در نظر مردم روزه‌دار ننمایی بلکه در نظر پدر خود که نهان را می‌داند و آشکارا تو را جزا خواهد داد». (انجیل متی،باب هفتم، آیات ۱۷ تا ۱۹  )

بر خلاف آنچه بعضی افراد بی‌اطلاع تصوّر مي‏‌كنند، آسان‏ترين روزه‏‌ها، روزه‌‏اي است كه در دين اسلام به آن سفارش شده  كه مدّت آن در ايام تابستان شانزده ساعت و در ايام زمستان دوازده ساعت است، در صورتی كه روزه‌‏های واجب يهوديان از 22 تا 26 ساعت طول می‏‌كشد و در روزه مسيحيان نيز مقررات سختی حكمفرماست كه بيشتر پيروان آنها از زير آن شانه خالي می‏‌كنند.

زمان روزه در اسلام بسيار منظم و مطابق با آغاز و پايان روز است، در صورتی كه در اديان ديگر اين ترتيب جاری نيست؛ مثلاً زمان روزه يهوديان و مسيحيان نامنظم بوده و نياز به دقت فراوان دارد.

 

در تاریخ اسلام سابقه روزه به سال ششم هجری قمری می‌رسد. زمانی که پیامبر اسلام صلی الله علیه و آْله و سلم پس از صلح حدیبیه، راهی مدینه شدو اعمال ماه رمضان و سپس شوال را به جا آورد. اسلام جایگاه خاصی برای عبادت روزه قائل است، در حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آْله و سلم یکی از ستون های محکمی که اسلام برآن استوار گردیده، روزه داری در ماه رمضان است و در جایی دیگر یکی از سه ساحت بهره‌برداری از اسلام را روزه می دانند.

 به شهادت قرآن كریم، روزه بر پیروان ادیان آسمانی قبل از اسلام نیز واجب بوده است و تنها مسلمانان، مسیحیان و یهودیان نیستند كه روزه می‌گیرند، بلكه حتی آئین‌های غیرالهی نیز روزه و ریاضت‌های جسمی را برای تربیت جسم و روح پیروان خود ضروری می‌دانند.

در دین اسلام دستور و سفارش به گرفتن روزه واجب و مستحب در ایام خاص شده است. مردم مسلمان و به‌خصوص شیعیان علاوه بر ایام ماه مبارک رمضان که روزه‎‌داری در آن واجب است، در ماه‌ها و روزهای ویژه دیگر سال نیز به روزه‌داری مستحب اقدام می‌کنند.

«صوم» در لغت به معنای خودداری از عمل است البته در معنای آن این قید را اضافه كرده‌اند كه به معنای خودداری از كارهای مخصوصی است كه دل آدمی مشتاق آن باشد و اشتهای آن را داشته باشد. اما صوم در فرهنگ و شریعت دینی عبارت از خودداری و پرهیز از چیزهایی خاص در زمان معین است.