به گزارش
سرویس اندیشه دینی پایگاه 598، چهارمین
جلسه از سلسله نشست های تبیین گفتمان "تمدن نوین اسلامی" در استان البرز
با سخنرانی آیت الله سید محمدمهدی میرباقری، رئیس فرهنگستان علوم اسلامی
قم، درباره «زیرساخت های فکری ناظر به تشکیل حکومت و تمدن سازی» برگزار شد.
رئیس
فرهنگستان علوم اسلامی قم، در ابتدا با اشاره به مباحث مطرح شده قبلی
متذکر شد: حد نصاب توحيدي که ما بايد واجد آن بشويم و قرآن به آن دعوت مي
کند، توحيد در الوهيت است. معني اين که حضرت حق را به عنوان اله اخذ کرده،
هيچ اله ديگري را در عرض او قرار ندهيم، «لا اله الا الله» ، «لاتعبدوا الا
الله».
وی سپس با بر شمردن مقام الوهیت و توحید در این زمینه به
مراتب و سطوح مقام توحید پرداخت و افزود: ما در حوزه اختيار خودمان بايد
فقط او را عبادت کنيم، البته عبادت کردن در مقامات مختلف فرق مي کند. ممکن
است عبادت چشم چيزي باشد، عبادت گوش، عبادت قلب و عبادت فکر و عقل عبادت
های ديگري باشد.
استاد میرباقری در تبیین معنای عبادت، بیان داشت:
معناي اين که عبادت فعل است، اين نيست که همه از جنس فعل خارجي اند، ممکن
است در منزلتي تبديل بشود به اين که انسان به گزاره اي ملتزم بشود، فهم آن
گزاره، التزام به آن گزاره و پذيرش آن هم ممکن است يكي از مراتب توحيد و
بندگي خدا باشد. پرستش خداي متعال و پذيرش الوهيت او در همه عرصه هايي که
ما اختيار داريم جاري است. يعني هر کجا اختيار ما عمل مي کند بايد خدا را
بپرستيم.
وی در مورد جایگاه تفکر و رابطه آن با الوهیت بیان داشت:
نمي شود بگوييد كه خدا پرستي فقط مربوط به چشم و گوش و زبان است؛ فکر لازم
نيست خدا را بپرستد! فکر مناسک خدا پرستي نمي خواهد! مثلا فکر همين قدر که
به منطق، ملتزم بود، خدا را مي پرستد! اين گونه نيست. فکر هم مناسک بندگي
دارد.
مدرس حوزه علمیه قم سپس به ربط الوهیت و جامعه پرداخت و اضافه
کرد: انسان همه کارهايش پرستش است، همه افعال اجتماعي هم پرستش است، لکن
پرستش مشاع اجتماعي است، جامعه یا به نحو مشاع خدا را مي پرستد و يا به نحو
مشاع دنياپرستي مي کند. هرگاه جامعه شکل می گيرد یا براي رفع نياز هاي
مادي و به دنبال توسعه و تامين شهوات است و يا اراده ها براي گسترش عبادت
با هم جمع مي شوند، هماهنگ مي شوند، همفکري مي کنند، همکاري مي کنند، همدلي
مي کنند؛ دغدغه مشترک پيدا مي کنند، فکر مشترک و کار مشترک انجام می دهند.
جامعه انبيا اين طوري است. جامعه انبيا جامعه اي است که حول انبيا شکل مي
گيرد، اراده انبيا خالص ترين اراده ها و محورند؛ بقيه حول آن ها جمع مي
شوند يک عبادت مشاع انجام مي دهند.
وی در ادامه با بر شمردن جریان
های ممتد و مختلف تاریخ، نقش انبیاء و فراعنه را روشن تر بیان کرد و گفت:
يک طرف تاريخ انبياء است، يک طرف تاريخ فراعنه؛ بخشی از اراده ما با کل
تاريخ انبياء، همکاري مشاع مي کند، به همين دليل نه فقط در پرستش اجتماعي
مردم دوران خودمان بلکه در پرستش تاريخي جبهه مومنين سهيم مي شويم.
عضو
خبرگان رهبری پس از صحبت های اجمالی در باب فلسفه تاریخ، به مباحثی
پیرامون عصر ظهور پرداخت و بیان داشت: ما اگر دلداده عصر ظهور باشیم، براي
عصر ظهور برنامه ريزي و اقدام و در جامعه تاريخي مشارکت مي کنيم. لذا منتظر
کسي است که خودش را وقف کرده، براي حضرت کار مي کند در روايات هست مثل کسي
است که در رکاب و در خيمه گاه حضرت است.
وی با تاکید بر عام بودن
عرصه حضور دین در زندگی بشر به تبیین عبادت مشاع تاریخ پرداخت و گفت: ما
دنبال عصر ظهوريم؛ اگر خودمان را وقف عصر ظهور کرديم، عبادت، مشاع تاريخي
مي شود؛ نسبت به گذشته متعلقيم، وابسته ايم، نسبت به آينده هم تعلقي داريم؛
بر اساس اين گذشته براي آن آينده کار مي کنيم اين عبادت مشاع تاريخي است.
آیت
الله میرباقری با تاکید دوباره بر اهمیت جایگاه عبادت در تمامی شئون زندگی
بشر، عرصه تفکر را از ریشه ای ترین جایگاه های عبادت فردی و اجتماعی معرفی
کرد و گفت: عرصه بندگي خداي متعال، عرصه توحيد، عرصه عبادت، عرصه پرستش
خداي متعال، عرصه ای فراگير است.
وی افزود: همه قوای ما را در بر مي
گيرد؛ ما براي نماز خواندن، نگاه کردن، حرف زدن، شنيدن و خوابيدن مان آداب
داريم، ولي وقتي به کتابخانه مي رويم، گویا آدابي نيست، لذا هر کتابي را
مي شود خواند! هر طوري مي شود فکر کرد! هر مطلبي را مي شود نوشت! اسمش را
پژوهش و تحقيق مي گذاريم. بعد هم مي گوييم علم کمال است و مطلوب ذاتي است!
مدرس
حوزه علمیه قم، در بخش دیگری از سخنانش، بیان داشت: انسان وقتي وارد تعليم
و تعلم و پژوهش هم مي شود يا شيطاني کار مي کند يا رحماني. حاصل تحقيقاتي
که تحت ولايت اولياء طاغوت در غرب اتفاق مي افتد يک علم شيطاني است، جهل
است. البته کارآمدي هم دارد، دقت هم دارد، محاسبه هم مي کند، ولی مگر شيطان
بناست محاسبه نکند؟ شيطان با همان قوه جهلي که دارد محاسبه مي کند.
وی
عبادت را دارای دو سطح فردی و اجتماعی توصیف نمود و ساختار جامعه را
برخواسته از نوع پرستش مشاع اجتماعی معرفی کرد و افزود: انسان در سير فردي
یا طبق آیه شریفه «الله ولي الذين آمنوا يخرجهم من الظلمات الي النور»، سير
در بيت النور دارد و يا اين که «والذين کفروا اوليائهم الطاغوت يخرجونهم
من النور الي الظلمات» است، در حيات اجتماعي نیز همين گونه است، يک جامعه
ممکن است ذيل ولايت اوليا طاغوت زندگي کند، حيات اجتماعي آن ها وادي ظلمات
مي شود «يخرجونهم من النور الي الظلمات» يعني تمدن ظلماني درست مي شود، يک
تکنولوژي ظلماني درست مي شود، ساختار اجتماعي ظلماني درست مي شود.
استاد
میرباقری در خاتمه با تاکید بر لزوم عبادت اجتماعی برای نیل به آرمان های
عصر ظهور، بیان داشت: عصر ظهور عصري است که حيات اجتماعي، حيات خالص مي شود
، کما اين که عصر قرب ظهور، عصري است که «بعد ما ملئت ظلما و جورا» صفات
اوليا طاغوت در همه جامعه منعکس مي شود. هر کجا نگاه مي کني ظلمت است، چون
صفت آنهاست.