آیا خرید هواپیما اولویت اقتصاد کشور است؟

به گزارش پایگاه 598 به نقل از راه دانا، در حالی که دولت یازدهم و حامیان آن، خرید 118 هواپیما از ایرباس را یکی از دستاوردهای برجام می‌خواندند، سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب نشان داد که قبل از نهایی شدن چنین قراردادهایی که هزینه مالی سنگینی بر دوش کشور می‌گذارد، باید نسبت به اولویت‌ داشتن آن تصمیم‌گیری شود.

رهبر معظم انقلاب در دیدار هفته گذشته با مسئولان نظام به صراحت به موضوع خرید هواپیما اشاره کردند.

ایشان فرمودند: یکی دیگر مسئله‌ی اولویّتها است؛ در تصمیم‌گیری‌هایی که ما در زمینه‌ی مسائل اقتصادی میکنیم، اولویّتها را باید در نظر بگیریم. گاهی یک کاری خیلی مهم است، خیلی لازم است امّا [دارای‌] اولویّت نیست؛ یعنی از آن کارِ لازم‌تری وجود دارد. این خیلی به نظر من مهم است. خب، بنده تجربه‌ی دولت را [دارم‌]؛ هم خودم در دولت بوده‌ام، هم دولتهای متعدّد را دیده‌ام. وزرای محترم عزیزمان، هرکدام سعی میکنند کلٌّ یجرّ النّار الی قرصه؛ یعنی این آتشی که گذاشتیم تا نانها را بپزند، هر قرص نانی مال یکی است؛ این آتش را هرکدام میکشند طرف نان خودشان که آن را بپزند؛ البتّه تکلیفشان است؛ وظیفه‌شان همین است که از بخش خودشان حمایت کنند؛ ما این را مذمّت نمیکنیم. وزیر کشاورزی یک‌جور، وزیر صنایع یک‌جور، وزیر راه یک‌جور، وزیر نیرو یک‌جور، هرکدام سعی میکنند امکانات کشور را و بودجه‌های کشور را و منابع را طرف خودشان بکشانند؛ خب، اینجا باید نگاه کرد دید اولویّت کدام است. حالا فرض کنیم که پولهای ما در بانک‌های بیگانه آزاد شد -که البتّه آزاد نشده، معلوم هم نیست کِی آزاد خواهد شد، حالا [به آن مطلب‌] خواهم رسید- بنا است صرف چه چیزی بکنیم؟ این خیلی مهم است. اولویّتها را باید رعایت کرد. خب، حالا من یک مثال بزنم، البتّه این مثال را به خود وزیر محترم هم به نظرم گفتم؛ فرض کنید ناوگان هوایی ما نوسازی بشود؛ خب، خیلی کار مهم و لازمی است امّا اولویّت است؟ آیا این اولویّت کشور است؟ فرض کنیم مثلاً سیصد هواپیما بخریم؛ این معلوم نیست اولویّت باشد. این باید بررسی بشود؛ من نظر کارشناسی نمیدهم، من تذکّر میدهم برای اینکه کار کارشناسی بشود؛ من تذکّر میدهم که اولویّتها باید رعایت بشود. این یکی از مسائل بسیار مهم است.

این بیانات رهبر انقلاب در حالی مطرح شد که در روزهای اخیر خبرهایی مبنی بر اقدام ایران برای خرید 100 هواپیمای دیگر از شرکت آمریکایی بوئینگ هم مطرح شده است.

این در حالی است که 9 بهمن‌ماه سال گذشته و به فاصله دو هفته از اجرای برجام، در جریان سفر روحانی به فرانسه، ایران تفاهم‌نامه خرید 118 هواپیما از ایرباس را امضا کرده بود.

ارزش قرارداد خرید 118 هواپیما از ایرباس 25 میلیارد دلار و خرید 100 هواپیما از بوئینگ، 17 میلیارد دلار عنوان شده است که مبالغ سنگینی است و بیش از درآمد نفت سالانه کشور است.

آیا خرید 200 هواپیما اولویت اقتصادی کشور است؟

* خریدهایی که رایگان نیست

هرچند مسئولان دولتی تاکید دارند که دولت ایران  حتی یک دلار نیز بابت خرید هواپیما به ایرباس و بوئینگ نخواهد پرداخت و کل پول از طریق فاینانس بانک‌های خارجی تامین خواهد شد، اما آنها به روی دیگر ماجرا اشاره نمی‌کنند که به هر حال همین فاینانس‌ها به اضافه سودشان باید طی سال‌های آینده از جانب ایران بازپرداخت شود.

متاسفانه در چند ماه اخیر، اظهارات مسئولان دولتی به گونه‌ای بوده که افکار عمومی تصور می‌کند این حجم عظیم از هواپیما قرار است به طور رایگان در اختیار ایران قرار گیرد.

این در حالی است که حمیدرضا پهلوانی، رئیس اسبق سازمان هواپیمایی کشوری اقساط هواپیماهای خریداری شده از ایرباس را سالانه حداقل یک میلیارد دلار عنوان کرده بود که با اضافه شدن خرید از بوئینگ، این رقم تقریبا 2 برابر خواهد شد.

در هر حال، انعقاد قرارداد خرید هواپیماهای جدید ایرباس و بوئینگ در حالی است که همه کارشناسان حوزه صنعت حمل‌ونقل هوایی کشورمان بر اهمیت نوسازی ناوگان هوایی ایران برای حفظ امنیت و آسایش مسافران تاکید دارند.

با این وجود، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که خرید این تعداد هواپیما گرچه می‌تواند به تحولی تاریخی در ناوگان هواپیمایی ایران بینجامد، اما برخی زوایای پنهان آن از جمله ظرفیت فرودگاهی کشور و همچنین تجهیزات موجود می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به چالشی بزرگ برای این صنعت تبدیل شود.

کارشناسان بر این باورند که با توجه به محدود بودن مقاصد پروازی ناوگان هوایی کشور و نبود مقاصد قاره‌ای مثل پرواز به آمریکا، مسیر پروازی اقتصادی و پردرآمدی برای هواپیماهای برد بلند نخواهیم داشت و خرید هواپیماهای با برد بلند مانند ایرباس330، ایرباس350 یا هواپیمای غول‌پیکر ایرباس380 نه‌تنها در اولویت نیازهای ناوگان هوایی کشورمان نبوده، بلکه با خرید تعداد زیادی از این نوع هواپیما‌ها و نبود تقاضای سفر برای آنها، در نهایت شرکت‌های هواپیمایی مجبور خواهند شد هواپیماهای برد بلند مناسب برای سفرهای قاره‌ای را در مسیرهای کوتاه استفاده کنند که موجب ضرر و زیان آنها خواهد شد.

بنابراین احتمالا شرکت‌های هوایی قادر نخواهند بود اقساط خرید هواپیماهای جدید را پرداخت کنند.

آیا خرید دهها فروند هواپیما اولویت اقتصاد کشور است؟/ آیا در شرایط رکود اقتصادی خرید دهها هواپیما اولویت اقتصاد کشور است ؟/

 

* استدلال مدافعان خرید هواپیما

از بهمن‌ماه سال گذشته که ایران اقدام به خرید 118 هواپیما از ایرباس کرد، انتقادات بسیاری نسبت به این خرید مطرح شد.

با این حال، حامیان دولت به شدت از این تصمیم دفاع می‌کردند. به عنوان مثال، اسفندماه گذشته، کاظم جلالی نماینده حامی دولت در مجلس، ضمن غیرکارشناسانه خواندن اظهارات مطرح‌شده درخصوص اولویت اشتغال و مسکن برای کشور، خرید هواپیما را دارای اهمیت بیشتری دانست.

کاظم جلالی درباره خرید هواپیماهای نو تصریح کرد: از دولت یازدهم و وزارت راه و شهرسازی به خاطر نوسازی ناوگان هوایی تشکر می‌کنم. فرودگاه‌ها و ناوگان هوایی پیشانی کشور هستند و هر غیرایرانی که به کشور سفر می‌کند نخستین موضوعی که توجهش را جلب می‌کند، کیفیت هواپیماها و زیبایی فرودگاه‌هاست.

کیفیت بالای ناوگان هوایی نشان‌دهنده عزتمندی ایران است و این اقدام (خرید 138 هواپیمای‌نو) کار شایسته‌ای بود که انجام شد.

وی با اشاره به برخی انتقادات از وزارت راه و شهرسازی و دولت تدبیر و امید به خاطر تلاش برای نوسازی ناوگان هوایی کشور گفت: برخی می‌گویند اولویت کشور در حال حاضر مسائل دیگری چون اشتغال، مسکن، ازدواج جوانان و... است. به نظر من این‌گونه اظهارات کاملا غیرکارشناسانه است؛ شاید خیلی چیزهای دیگر اولویت ما باشد اما آیا نباید ناوگان هوایی را نوسازی کنیم تا بتوانیم برای آن اولویت‌ها درآمدزایی کنیم؟ این‌که مسافران ایرانی به خاطر نبود هواپیمای مناسب سالی چهار میلیارد دلار ارز را به جیب ایرلاین‌های خارجی می‌ریزند، آیا کار درستی است و باید ادامه یابد؟