تحریم سینمای ایران در جشنواره فجر شکسته شد

 فارس، شاید هنگامی که محمد خزاعی دبیر سی‌امین جشنواره فیلم فجر در نخستین نشست مطبوعاتی‌اش در پایان آبان 90 از تحریم سینمای ایران گفت و اعلام  کرد که «ما باید قبول کنیم که در شرایط تحریم فرهنگی هستیم» کسی فکر نمی‌کرد حتی بتوان در فیلم‌های بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره فجر فیلم‌های برجسته‌ای دید.

همه پیش‌بینی می‌کردند بخش بین‌الملل این دوره از جشنواره فجر نیز مثل سال‌های گذشته بخشی بی‌رونق است اما نگاهی به فیلم‌های بخش بین‌الملل جشنواره نشان از شکسته شدن تحریم‌ها توسط سینماگران جهان دارد.

حضور فیلم‌هایی از 63 کشور جهان چون الجزایر، انگلستان، آلمان، فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، امریکا، تونس، ترکیه، چین، روسیه، ژاپن، فلسطین، لبنان، مراکش، مصر و هند یکی از این نشانه است.

حضور فیلمی چون «عمر مرا کشت» که یکی از 9 نامزد اسکار سال جاری بود و در مرحله آخر در اوج ناباوری نتوانست نامزد شود نشان از آن دارد که کارگردان و تهیه‌کننده با سابقه‌اش اهمیت جشنواره فجر را درک کرده‌اند.

چه بسا که انتشار خبرهایی از حضور این فیلم در جشنواره فیلم فجر بود که باعث شد تا دست‌اندرکاران اسکار که ماه‌ها پیش در بیانیه‌ای به سینمای ایران توهین کرده بودند این فیلم را به جمع 5 نامزد نهایی اسکار راه ندادند.

فیلم «عمر مرا کشت» اوایل شهریور امسال توسط یک کمیته سینمایی در مراکش که به عنوان نماینده سینمای این کشور به آکادمی اسکار معرفی شد تا برای چهارمین بار نام «رشید بوشارب» کارگردان و تهیه‌کننده مشهور عرب را در اسکار ثبت کند.

فیلم «عمر مرا کشت» درباره یک مهاجر مراکشی به نام «عمر الرداد» است که در شهر کن فرانسه متهم به قتل می‌شود و تلاش می‌کند تا خود را از این اتهام مبرا کند اما دولت فرانسه در این بین او را تحت فشار قرار می‌دهد.

فیلم دیگری که در بخش «جام جهان‌نما» حضور دارد فیلم «رود لندن»(2009) ساخته «رشید بوشارب» محصول مشترک فرانسه، الجزایر و انگلستان است.

این فیلم بیش از این در پنجاه‌ونهمین جشنواره برلین خرس نقره‌ای بهترین بازیگر مرد و جایزه ویژه کمیته داوران این جشنواره را کسب کرده است.

فیلم دیگری که این بار نه در بخش مسابقه بلکه در بخش «سینمای سعادت» سی‌امین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر حضور دارد نماینده امسال سینمای اندونزی در اسکار است.

فیلمی که با نام «در لوای کعبه» به داستان دختر و پسری به نام «حمید » و «زینب» می‌پردازد که به یکدیگر علاقمند می‌شوند اما از نظر خانوادگی بسیار متفاوتند، حمید فقیر و زینب پولدار است، حمید و مادرش برای خانواده زینب کار می‌کنند و حقوق ماهانه‌شان را از آنها دریافت می‌کنند و حمید و زینب در چنین شرایطی به دنبال آن هستند که با یکدیگر ازدواج کنند و به زیارت کعبه بروند.

* مهمترین فیلم‌های بلند انقلاب‌های عربی در بخش بین‌الملل

اما فیلم‌هایی که درباره انقلاب‌های عربی منطقه و بیداری اسلامی باشد نیز در جشنواره به چشم می‌خورد که از جمله آنها فیلم «18 روز» و فیلم «تحریر ۲۰۱۱: خوب، بد، و سیاسی» است.

فیلم «18 روز» که برای نخستین بار در شصت و چهارمین دوره جشنواره کن به نمایش درآمد ساخته ده کارگردان سینمای مصر و درباره انقلاب این کشور است که مورد استقبال نیز قرار گرفت.

فیلم «18 روز» شامل فیلم‌های کوتاه، «داخلی، خارجی» از «یسری نصرالله»، «حبس‌کردن» اثر «شریف عرفه»، «منع آمدوشد» اثر «شریف البنداری»، «19-19» از «مروان حامد»، «خلق خدا» اثر «کاملة ابوذکری»، «پنجره» کار «احمد عبدالله»، «تحریر 2/2» اثر «مریم ابوعوف»، «طوفان به سمت تو نمی‌آید کاری از «محمد علی»، «باربر انقلاب» اثر «احمد علاء» و «کیک آزادی» اثر «خالد مرعی» است.

فیلم دیگر نیز «تحریر ۲۰۱۱: خوب، بد، و سیاسی» کار گروه سه نفره «تامر عزت»، «آیتن امین» و «عمرو سلامه» است.

این فیلم در واقع در برگیرنده سه فیلم جداگانه «خوب» به کارگردانی «عمرو سلامه»، «بد» به کارگردانی «تام عزت» و «سیاسی» به کارگردانی «آیتن امین» است.

این فیلم علی‌‌رغم برخی ضعف‌های تکنیکی در سال گذشته در چند جشنواره بین‌المللی به نمایش درآمد و در برخی از آنها نیز جوایزی را از آن خود کرد که از جمله آنها می‌توان به جایزه بهترین فیلم از جشنواره فیلم اسلو اشاره کرد.

همچنین این فیلم که در جشنواره سال گذشته ابوظبی شرکت کرده بود، چند روز پیش از شروع جشنواره، تمامی بلیط‌هایش فروخته شد.

* عدم حضور رسانه‌های خارجی در جشنواره، مشکل اصلی بخش بین‌الملل

اما فیلم‌های خارجی جشنواره فیلم فجر با بخش‌های مختلفی چون «جام جهان‌نما»، «سینمای سعادت»، «جلوه‌گاه شرق» و «جشنواره جشنواره‌ها» همچنان و پس از سال‌ها مشکلات بسیاری دارد.

متاسفانه هنوز مسئولان جشنواره معتقدند که باید برای آسیا گرفته تا خاورمیانه و برای همه یک بخش مجزا انتخاب کنند در حالی که تکثر این بخش‌ها قسمت بین‌الملل جشنواره را بیشتر به حاشیه ببرد.

همچنین جشنواره فیلم فجر و حضور 63 کشور جهان بدون بازتاب رسانه‌ای در جهان است و در دو روز گذشته از آغاز جشنواره هیچ بازتابی را نمی‌توان در جهان پیدا کرد و حتی اگر کنفرانس هالیوودیسم بدون سخنرانی رئیس جمهور آغاز می‌شد بدون بازتاب خاصی در عرصه جهانی به پایان می‌رسید.

این در حالی است که با توجه به غیرسینمایی بودن اغلب حاضران در کنفرانس هالیوودیسم و عدم حضور اکثر کارگردانان فیلم‌های حاضر در بخش بین‌الملل و همچنین عدم حضور رسانه‌های بین‌المللی در جشنواره، همچنان مشکلات بخش بین‌الملل جشنواره فجر نسبت به سال‌های گذشته باقی است.

چه بسا که در 17 بهمن و در اختتامیه بخش بین‌الملل جشنواره نیز شاهد اهدای بیشترین جایزه‌ها به فیلم‌های ایرانی این بخش باشیم تا نهایتا این یک مشکل اساسی جشنواره در سال آینده نیز به قوت خود باقی بماند.

گزارش: سجاد اسلامیان