ناکامی در بین‌المللی کردن بحران سوریه

فارس،‌ درگیری‌ها در سوریه به شکل درگیری‌های بین معارضین با دولت و سیستم به صورت عملیات‌های مسلحانه در حال جریان است. کانون درگیری‌ها کماکان شهر حمص است و گاهی به ادلب در نزدیکی مرز ترکیه نیز کشیده می‌شود.

* ۴ بن بست و ۴ راه پیش روی سوریه

البته از سوی معارضین تلاش‌هایی شد که درگیری‌ها به دمشق نیز کشیده شود، اما چنین اتفاقی نیفتاد.

شرایط فعلی سوریه را می‌توان به 4 بن بست، 4 وضعیت پیش رو و 3 احتمال برای آینده تقسیم کرد.

* اتحادیه عرب در بین‌المللی کردن بحران سوریه دچار شکست شد

بن بست در تحرکات اتحادیه عرب علیه دولت سوریه از اولین این بن بست‌ها می‌باشد که طی آن، این اتحادیه تلاش‌ کرد علیه سوریه مواضعی را اتخاذ کند، اما موفق نشده و اتحادیه عرب دچار انشقاق شد، بطوریکه جناح عربستان -قطر موفق به پیشبرد اهداف خود نشد.

اگرچه در این بین اتحادیه عرب توانست درخواستی را به سازمان ملل ارائه دهد اما موفقیتی بدست نیاورد که در این ماجرا پرخاشگری قطر‌ی‌ها و درخواست استعفای بشار اسد نشان از به آخر خط رسیدن این راهبرد اتحادیه بود.

* روسیه مانع نتیجه‌گیری نشست شورای امنیت علیه سوریه شد

بن‌بست دوم مربوط به شورای امنیت بود که با توجه به مواضع روسیه به نتیجه نرسید. موضع کلینتون پس از نشست شورای امنیت در مورد سوریه نشان داد، آمریکا از این شورا امنیت ناامید شده که به صراحت اعلام کرده بود، "بشار اسد باید کنار رود".

بن‌بست سوم مربوط به مذاکرات حکومت اسد و مخالفان است که با توجه به مواضع چهره‌های شاخص اپوزیسیون نشان می‌دهد مذاکرات پیش نرفته است.

* ترکیه در موضوع سوریه عقب نشینی کرد

بن‌بست چهارم مربوط به مواضع ترکیه نسبت به اوضاع سوریه است که آرامش شهر ادلب و کاسته شدن فعالیت‌های ترکیه علیه سوریه نشانگر این موضوع است.

* لبنان، بارانداز جنگجویان مخالف حکومت سوریه

امروز تلاش می‌شود فضای لبنان بحرانی شود تا بخش شمالی طرابلس یک درگیری را با حزب الله پیدا کند و حزب‌الله از سوریه غافل شده و متوجه داخل شود. این راهبرد پیامی نیز به ایران ارسال است که آنها می‌توانند حزب الله را تخریب کنند.

در حال حاضر بارانداز ضد انقلاب سوریه در طرابلس فعال بوده و با مدیریت جعجع و پول حریری پیش می‌رود.

فعالیت‌هایی نیز به منظور توسعه تروریسم علیه دولت سوریه در استان الانبار عراق و استفاده از ظرفیت سنی‌های این منطقه علیه دولت اسد شکل گرفته است.

گفته می‌شود بشار اسد به مخالفان پیغام داده که تا به حال با آنها به نوعی مدارا کرده اما در آینده با جدیت وارد معرکه خواهد شد و آنها باید مراقب رفتار خود باشند.

به این ترتیب فشارهای دولت اسد به معارضین در حوزه امنیتی افزایش خواهد یافت که در پی آن، پاسخ معارضان، افزایش عملیات‌های تروریستی است.

با توسعه عملیات‌های تروریستی، ماجرا از حالت مردمی خارج شده و به سمت فاز امنیتی نزدیک‌تر می‌شود و زمانیکه این موضوع پیش ‌آید، دولت اسد می‌تواند راحت تر از زور استفاده کرده و مشروعیت استفاده از زور برای دولت از بعد بین‌المللی مشروع خواهد بود که این موضوع به سود بشار اسد است و می‌تواند فعالتر موجه‌تر وارد میدان شود.

* تلاش ترکیه برای ورود ناتو به عرصه تحولات سوریه

همزمان با بن‌بست شورای امنیت و اتحادیه عرب، جلسه‌ای در ترکیه با حضور اعضای ناتو انجام شد تا این پیمان وارد میدان شود. اما باید گفت که اساساً این موضوع به دلیل ناسازگاری با سیاست‌ ناتو عملی نیست.

ناتو در عملیات هوایی توان اجرایی دارد و پس از آن نیروی زمین معارض باید پیش رود، در حالیکه در زمین سوریه نیروی زمینی پیش رونده وجود ندارد.

* تدبیر سیاسی حکومت سوریه در مقابل معارضان

همزمان با این مسئله، سوریه مذاکره با یکسری از نیروهای میانه‌رو را به نمایش گذاشت که طی آن سران برخی از شخصیت‌های معارض برای مذاکره دعوت شدند که البته آن را پذیرفتند. این یک تدبیر حکیمانه از سوی دولت سوریه بود تا نشان دهد جریان مذاکره بین دولت و برخی گروه‌های معارض در جریان است.

* فعالتر شدن ایران و لبنان در پرونده سوریه

در این بین و با توجه به شرایط جدید پیش آمده، ایران و لبنان در حوزه رسمی فعال‌تر می‌‌شوند. مذاکراتی که بین رمضان عبدالله و رهبر ایران صورت گرفت و اظهار مواضع ایران از این دست است.

دیدار رمضان عبدالله با مقام معظم رهبری و انعکاس آن در رسانه‌ها نیز نکته مهمی بود و نشان داد جمهوری اسلامی فعال‌تر وارد عرصه شده است.

ورود میشل سلیمان به پرونده و اعلام این مطلب که دولت سوریه و معارضان باید با هم مذاکره کنند نکته مهم دیگری است که باید به آن توجه کرد.

در شرایط فعلی باید گفت که وضعیت سوریه برای مدتی کوتاه دچار شرایط امنیتی فعالتری می‌شود که البته بیش از 2 هفته به طول نخواهد انجامید. در عین حال با توجه به نیازی که برای مذاکره وجود دارد باید بستری برای کاهش تعارضات در داخل سوریه نیز از سوی دولت اسد فراهم شود.

به تناسب آن اقدامات مبتنی بر مذاکره افزایش خواهد یافت و در این چارچوب، شرایط منطقه‌ای هموارتری را شاهد خواهیم بود.

از سوی دیگر و با توجه به رفتار فعالان منطقه‌ای علیه حکومت اسد باید گفت که بر اساس پیشینه سیاسی که از عربستان وجود دارد، این کشور زمانی که در پرونده‌ای با شکست روبرو شود، منفعل می‌شود که این موضوع را در تحولات مربوط به عراق در دوران تشکیل حکومت، 14 مارس لبنان و نیز بحران جنگ یمن و رفتارهای علی عبدالله صالح شاهد بوده‌ایم که نشان می‌دهد آنها حداقل برای مدت کوتاهی عقب‌نشینی می‌کنند.

فشار بر دولت سوریه پس از این بن‌بست‌های 4گانه کم می‌شود و دولت می‌تواند راحت‌تر با شرایط کنار آید.