امسال در بیستو هفتمین سالگرد حضرت امام (ره) قصد داریم به مرور میراث گرانبهای ایشان بپردازیم، رهبر انقلاب هم فرمودند ملت ما برای دستیابی به اهداف انقلاب باید اصول امام (ره) را بشناسد، مهمترین «اصول امام» از نظر شما چه اصولی چیست؟
آیتالله موحدی کرمانی: بنده ابتدا در این خصوص مقدمهای را عرض میکنم و سپس وارد بحث اصول امام میشوم. امام (ره) در شرایطی قرار گرفتند که نمیتوانستند خطرهای آن زمان را نادیده بگیرند و برای جلوگیری از آن خطرها زمان را به عقب بیندازند، شاه پی در پی اقدامات ضد اسلامی داشت، در یک مرحله زندانی کردن آزادهها اعم از روحانیون و غیر روحانیون و حتی علما بود؛ شاه با کینهای که داشت آنها را زندانی کرد و برخی را نیز مانند شهید سعیدی زیر شکنجه شهید کردند.
پهلوی پدر و پسر دستنشانده آمریکا و انگلیس بودند
شاه مظالم را به اوج رسانده بود و در این زمینه داستانها بسیار است که من اگر بخواهم ظلمهای شاه را ذکر کنم وقت وسیعی را میطلبد؛ از طرف دیگر برای تحکیم تاریخ شاهنشاهی و کمکم تضعیف و نابود کردن تاریخ اسلام گام اولشان این بود که تاریخ رسمی کشور را از تاریخ هجری قمری به تاریخ شاهنشاهی تغییر بدهند تا تاریخ اسلام به فراموشی سپرده شود؛ از همه اینها مهمتر این بود که شاه آلت دست بیگانه بود، پدرش رضاخان را هم انگلیس آورده بود و خودش را هم مدتی انگلیس و بعد آمریکا نگه داشت؛ یعنی این پدر و پسر دستنشانده کشورهای اجنبی بودند و هر آنچه را که دستور میدادند شاه موظف بود که آن را اجرا کند.
آمریکا ضد اسلام است و این برای امام قابل تحمل نبود
فارس: یکی از مهمترین اصول مکتب حضرت امام، مساله استکبارستیزی است که در حال حاضر رهبر انقلاب در همه شئون نسبت به این مساله تذکر میدهند، استکبار به ما هو آمریکا در منظومه فکری امام چه جایگاهی دارد؟
آیتالله موحدیکرمانی: آمریکا ضد اسلام است، دستورات آمریکایی یعنی دستورات ضد اسلام و این برای امام و ر هبری قابل تحمل نبود و نیست. از این رو امام رسما وارد میدان شدند و از نیروی ایمان مردم استفاده کردند و از آن روحیه عاشورایی مردم بهره گرفتند و آن روحیه را به یک روحیه انقلابی تبدیل کردند چراکه در نظر مردم هم مسأله مرجع تقلید، مهم بود.
از طرف دیگر مظالم شاه نیز مردم را خسته کرده بود و هم میدیدند که به دست شاه منابع کشور غارت میشود و عزیزانی هم زیر شکنجه و در زندانها و سلولهای انفرادی به سر میبرند و ضدیت شاه نسبت به اسلام را مردم به خوبی احساس کردند، بنابراین قاطبه مردم برای مبارزه با شاه آماده بودند.
نقش حضرت امام (ره) در ساماندهی و به میدان آوردن مردم برای ایجاد حیات جدیدی در تاریخ سیاسی ایران چه بود؟
آیتالله موحدی کرمانی: مردم از امام تبعیت و اطاعت کردند و با مقاومت و شهید دادن پیروز شدند و در این راه کشتارهای فجیع شاه هم آنها را خسته نکرد. آنها به مبارزه ادامه دادند و کار به جایی رسید که شاه دید در یک روز و یک زمان تمام کشور از استان و پایتخت و شهرستانها و بخشها و حتی کور دههای ایران، همه ضد شاه شدند و مرگ بر شاه سر میدهند. بنابراین وقتی شاه دید دیگر نمیتواند تحمل کند فرار کرد و از کشور رفت. این یک مبارزهای بود که ناچار باید انجام میگرفت اما یک نکتهای که در اینجا وجود دارد و کمتر در صحبتهای نخبگان و گویندگان مطرح شده این است که فرصت برای انسانسازی از سوی حضرت امام (ره) کم بود. ساختن انسانها کار مشکلی است. اینکه مردم را برای آمدن به میدان ظالم جمع کنید، درست است که مردم میآیند اما انسانسازی برای این کار دشوار است.
الگوی حضرت امام برای این انسانسازی و بازگشت به حیات باطنی انسان در انقلاب اسلامی چه بود؟
آیتالله موحدی کرمانی: اینکه انسان بتواند انسانهایی را بسازد که به تمام معنا ابعاد اسلام را لمس کرده باشد سخت است، فرصت امام هم برای انجام این کار کم بود اما امام برای اینکه در امر مبارزه با شاه در وقت و مقطع لازم وارد شود، کار را به تاخیر نینداختند. مردم هم آمدند و پیروز هم شدند و نظام اسلامی نیز به وجود آمد و نظام طاغوت سرنگون شد اما انسانسازی منطبق با اسلام یک مسئله خاص دیگری است.
ما اگر به زندگی رسول اکرم نگاه کنیم میبینیم که پیامبر اکرم ابتدا به انسانسازی پرداختند، پیامبر (ص) قبل از هر کاری ایمان را در انسانها تزریق کرد و آنها به تمام معنا سعی میکردند ارزشهای اسلامی را احترام بگذارند و مومن، پاک و به دور از خیانت باشند و به مال حرام آلوده نشوند، حتی آنها سعی میکردند از عبادت هم لذت ببرند و در روزهای گرم روزه بگیرند؛ بنابراین پیامبر اکرم انسانهایی را در مکه ساختند و اجازه ندادند قبل از اینکه آنها ساخته شوند به جنگ مشرکان بیایند، چراکه هنوز نیروی آنها کم بود و اگر وارد میشدند شکست میخوردند لذا پیامبر فرمود که اگر مشرکان شما را اذیت میکنند شما باید تحمل کنید و طاقت بیاورید، پیامبر (ص) نالههای بلال را در زیر شکنجه میشنیدند اما دستور تحمل میدادند، آلیاسر، پدر و مادر عمار آنقدر شکنجه شدند که به شهادت رسیدند. مشرکین به پدر عمار خنجر زدند و او را شهید کردند. در عین حال پیامبر در برابر این سختیها و شکنجهها میفرمود: «ای آلیاسر صبر کنید و شکنجهها را تحمل کنید، بهشت در انتظار شماست.»
پیامبر (ص) نمیگفتند حالا که مشرکان شما را اذیت میکنند شما وارد میدان عمل شوید لذا میبینید باید تکتک انسانها را ساخت و بعد از اینکه پیامبر انسانها را ساختند به مدینه هجرت کردند و به مردم هم دستور دادند که شما نیز هجرت کنید؛ حتی گفتند خانههایتان را رها کنید. طبعا مشرکان خانه مسلمانان را غارت میکردند اما پیامبر فرمودند شما خودتان را به مدینه برسانید تا یک حکومتی تشکیل شود؛ بنابراین پیامبر ابتدا انسانها را ساختند و متشکل کردند تا جایی که در جنگ بدر مسلمین پیروز شدند چراکه تک تک آنها انسانهای قوی بودند که ساخته شده بودند.
امام به «نیروی دینی» و «عِرق عاشورایی» ملت یاران تکیه کردند
بنابراین مسئله انسانسازی مهم است، امام (ره) در شرایطی قرار داشتند که نمیتوانستند مسئله انسانسازی را آغاز کنند. انسانسازی به دهها سال وقت نیاز دارد البته امام از «نیروی دینی» و «عِرق عاشورایی» مردم استفاده کردند و نهایتا شاه را فراری داده و حکومت تشکیل دادند اما اگر در داخل حکومت افراد ساخته شدهای باشند هیچ مشکلی برای آن حکومت ایجاد نمیشود اما وقتی انسانها ساخته نشده باشند و حب دنیا، حسادت و روحیه تکبر و غرور در دل آنها باشد، این مسائل برای یک حکومت مشکل ایجاد میکند.
بنابراین این موضوع باعث شد که مشکلاتی برای حکومت اسلامی هم در زمان امام و هم امروز برای مقام معظم رهبری ایجاد شود گرچه هر دو بزرگوار هستند و پیوسته ارشاداتشان مبتنی بر حل مشکلات بوده و حل هم کردهاند اما در تمام پیچ و خمهای حرکت انقلاب و در مقابل توطئههای دشمن، برنامههایی از سوی امام و مقام معظم رهبری اجرا شد اما در عین حال مشکلاتی وجود داشت؛ چرا امام و مقام معظم رهبری تا این حد باید به بحث اقتصاد مقاومتی تاکید کنند؟ وقتی به مسئولان میگویند که این کار را انجام بدهید، مشخص میشود که آنها این کار را نکردهاند. این مسئله تا حدودی مربوط به مردم و بخش عمدهای از آن نیز مربوط به مسئولان است اما اینکه این وظیفه را انجام ندادهاند به موضوع انسانسازی باز میگردد.
غارتگری برخی مسئولان از بیتالمال به خاطر عدم انسانسازی است
چطور میشود در نظام ما فردی که احیانا دارای مسئولیت هم هست بخشی از بیتالمال را غارت میکند، به خاطر این است که این انسان ساخته نشده است، این یک مسئله اساسی است؛ خلاصه بحث من این است که امام خوب عمل کردند و بالاخره کاری کردند که نظام طاغوت ساقط شد اما مسئله انسانسازی موضوع بسیار مهمی است که امام مجال آن را نداشتند.
آیتالله موحدی کرمانی: مسئلهای که امام روی آن تکیه و اصرار داشتند و مقام معظم رهبری نیز این مسیر را ادامه دادند، این است که آمریکا در این نهضت و در این انقلاب شکست خورد و در واقع امام ایران را از حلقوم آمریکا بیرون آورد.
آمریکا نسبت به انقلاب بیتفاوت نمیماند
این آمریکا نسبت به انقلاب بیتفاوت نمیماند و همواره در فکر این است که چگونه سلطه خود را به ایران بازگرداند و ایران را تصاحب کند، توصیههای فراوان امام و مقام معظم رهبری درباره خطر آمریکا بسیار مهم است. حواستان جمع باشد حالا که حکومت دستتان آمده است، مبادا فریب خدعههای آمریکا را بخورید، آمریکا را از در بیرون کردید مراقب باشید از پنجره برنگردد.