بانک های اروپایی دولت را سرکار گذاشتند

سرویس اقتصادی پایگاه 598- در حالی که دو هفته پیش، حسن روحانی از آغاز 3.4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در دوران پسابرجام خبر داد و آن را از مهمترین آثار توافق هسته‌ای خواند، اظهارات سایر دولتمردان و فعالان بخش خصوصی نشان می‌دهد این آمار و ارقام، واقعیت ندارد. با گذشت 4 ماه از اجرای برجام، همچنان معضل مشکلات بانکی پابرجا مانده و مهمترین مانع بر سر راه گشایش‌های اقتصادی دوران پسابرجام محسوب می‌شود.  با آنکه بعد از اجرایی شدن توافق هسته‌ای بین ایران و گروه 1+5 شرکت‌های اروپایی برای بازگشت به بازار جذاب ایران اعلام آمادگی کرده‌اند، اما اکراه بانک‌های اروپایی از انجام تراکنش‌های بانکی مربوط به قراردادهای این شرکت‌ها به مانعی عمده برای سرمایه‌گذاری آنها در ایران تبدیل شده است.

جریمه‌های سنگینی که آمریکا در سال‌های گذشته به بهانه نقض تحریم‌های ایران علیه بانک‌های بین‌المللی وضع کرده، موجب شده که این بانک‌ها از انجام هر گونه تراکنش مربوط به ایران هراس داشته باشند؛ این امر به نوبه خود موجب محدود شدن گزینه‌های مالی برای شرکت‌های اروپایی خواستار تجارت با ایران می‌شود. آمریکا در سال‌های اخیر 7 بانک بزرگ اروپایی را به بهانه نقض تحریم‌های ایران مجموعا 15 میلیارد دلار جریمه کرده است.

دو هفته پیش حسن روحانی در حالی در کرمان از جذب 3 میلیارد دلار سرمایه خارجی به کشور در 4 ماهه گذشته پسا برجام گفت که تاکنون هیچ آماری مبنی بر جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران از سوی مقامات رسمی وزارت اقتصاد و دارایی همچون طیب نیا وزیر اقتصاد، خزاعی رئیس سازمان سرمایه گذاری خارجی، اتاق بازرگانی و آنکتاد UNCTAD منتشر نشده و مشخص نیست در صورت جذب این مقدار سرمایه، این جذب به صورت قرض است یا سرمایه گذاری مستقیم خارجی و قرار است در کدام بخش از کشور سرمایه گذاری شود.

ده ها سوال مهم و حیاتی دیگر می توان در خصوص سرمایه گذاری خارجی اعلامی پرسید که تمامی آنها از سوی دولت اعتدال بی پاسخ است. البته می توان بی اطلاعی مسئولین از حوزه مدیریتی خود و عدم شفافیت در عملکرد را دلیلی بر بی پاسخ ماندن این سوال و ضعف شدید مدیریتی در دولت تدبیر و امید تلقی کرد چرا که رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی وزارت اقتصاد و دارایی در خصوص جذب سرمایه گذاری خارجی در سال گذشته حرف های ضد و نقیص فراوانی داشته است. وی در بهمن سال قبل خبر از 7 میلیارد سرمایه گذاری خارجی جذب شده تا پایان سال 94 داد. در روزهای پایانی سال قبل حرف از مصوب بودن نه جذب این سرمایه ها داد و در آخرین جلسه هیات سرمایه گذاری خارجی 94 از تصویب 2.6 میلیارد دلار سرمایه خارجی در قالب 14 طرح در همان سال خبر داد.

فاصله میان جذب و تصویب سرمایه خارجی خود فاصله زمین است تا عرش بطوریکه در سال های 89 تا 91، 20 میلیارد دلار سرمایه خارجی در کشور به تصویب رسیده ولی آنچه در عمل جذب شده به 12 میلیارد دلار نرسیده است. جذب 7 میلیارد دلار سرمایه خارجی تا پایان 94 در صحبت های خزاعی به 2.6 میلیارد دلار تصویبی در سال 94 ختم گردید که مطمئنا جذب آن بیش از 2 میلیارد دلار نخواهد بود.

صحبت کردن در فضای خیالی و بدور از عقلانیت بازار سرمایه، نه شایسته رئیس سازمان سرمایه گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی وزارت اقتصاد و دارایی است و نه شایسته رئیس جمهور کشور. بهتر است روحانی بجای صحبت های احساسی و انتخاباتی با ارائه آمار دقیق، پاسخگوی عملکرد خود در پسابرجام باشند تا برای مردم مشخص شود چه میزان از وعده های داده شده از سوی دولت تدبیر و امید عملیاتی گردیده اند.

انتقاد از عادی نشدن روابط بانکی ایران با نظام بانکی بین‌المللی به مسئولان دولتی نیز رسیده است به طوری که هفته گذشته مجید تخت روانچی یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای نیز به این موضوع اشاره کرد.

معاون وزیر امور خارجه گفت: بانک‌های اروپایی با مته به خشخاش گذاشتن در مورد لغو تحریم‌های ایران فرصت‌ها را از بین می‌برند.

 تخت روانچی هفته گذشته در همایش تجاری مشترک ایران و ایتالیا  خطاب به طرف ایتالیایی و دیگر کشورهای اروپایی گفت: همکاری‌های مالی از دیگر موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد چرا که همکاری‌های بانکی نقش مهمی را در این میان ایفا می‌کند و بانک‌های اروپایی باید توجه داشته باشند که بیش از حد «مته به خشخاش گذاشتن» سبب از بین رفتن فرصت‌ها می‌شود چرا که برخی از بانک‌ها از وضعیت لغو تحریم‌ها و مبادلات بانکی با ایران چشم‌انداز درستی ندارند.

وی در پاسخ به فعالان اقتصادی که وضعیت اجرای برجام به کجا رسید و چقدر از مشکلات اقتصادی را حل کرده است، گفت: به طور کامل از اجرای برجام رضایت نداریم و دلیل آن هم این است که دولت آمریکا آن طور که باید به وظایف خود عمل نکرده و برجام از دید کاملاً موفقیت‌آمیز نبوده است.

وی تصریح کرد: در اجرای برجام محافظه‌کاری بانک‌های بزرگ اروپایی وجود دارد و همه چیز دست به دست هم داده تا به طور کامل در زمینه بانکی همکاری‌های لازم را مشاهده نکنیم.

در ادامه این نشست، وینچنزو آمندولا معاون وزیر خارجه ایتالیا نیز در توضیح بیشتر این موضوع گفت: روابط بین‌المللی بانک‌ها ورای این موضوع است و باید فرصت دهیم تا مدیریت لازم در این زمینه انجام شود. ما در این رابطه می‌توانیم صحبت کنیم تا راهکاری برای مدیریت این موضوع پیدا کنیم.

به گفته معاون وزیر خارجه ایتالیا باید منتظر آینده سیاسی آمریکا بود تا ببینیم، خانم کلینتون روی کار می‌آید یا آقای ترامپ.

از سوی دیگر علاء میرمحمد صادقی نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران   در خصوص تاثیرات اجرای برجام بر اقتصاد کشور در چهار ماه گذشته اظهار کرد: بعد از برجام فعالیت‌هایی برای گشایش در اقتصاد انجام شده، ولی هنوز قابل لمس نیست. تعدادی پیام سوئیت انتقال پیدا کرده اما بسیاری از ارتباطات بانکی هنوز وصل نشده و معلق است.

وی افزود: بانکهای خارجی به خصوص بانکهای اروپایی هنوز آماده کار کردن با ایران نیستند. مسئولان آمریکایی همواره دو پهلو صحبت می کنند و با صراحت نمی‌گویند که برای کار کردن بانکهای اروپایی با ایران مانع تراشی نمی‌کنند.

نایب رئیس اتاق بازرگانی تصریح کرد: بانکهای اروپایی هنوز اطمینان صد در صد ندارند که با کار کردن با بانکهای ایرانی از سوی آمریکایی‌ها جریمه نمی شوند. خوب است که مسئولین در این زمینه مذاکراتی را با آمریکایی‌ها داشته باشند و این مسئله را به طور شفاف روشن کنند.

میرمحمد صادقی گفت: بانکهای اروپایی به دنبال منافع خودشان هستند و چون بعضی از آنها در دوران تحریم از بابت کار کردن با ایران جرایم سنگینی را دادند، هنوز از آمریکایی ها می ترسند. این بانکها در آمریکا شعباتی را دارند و با این کشور همکاری می کنند، بنابراین نمی خواهند با همکاری با ایران فرصت همکاری با آمریکایی ها را از دست بدهند.

وی با انتقاد از اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای به بیان کرد: بهتر بود مسئولان ما در همان زمان اجرای برجام تمهیدی را می اندیشیدند که آمریکایی ها صراحتا کار کردن بانکهای اروپایی با ایران را بلامانع بدانند. در حال حاضر هم آقای ظریف و دیگر مسئولان مذاکره کننده هسته ای این فرصت را دارند که این بند را در برجام لحاظ کنند.

نایب رئیس اتاق بازرگانی تهران با بی اثر دانستن برجام بر اقتصاد کشور در چهارماه گذشته خاطرنشان کرد: در چهار ماهی که از اجرای برجام گذشته است هنوز اتفاق عملی انجام نشده است و تنها در محافل اقتصادی اروپا این صحبت مطرح است که ایران در گذشته بازار بسیار خوبی برای اجناس اروپایی بوده است و بنابراین آنها دوباره به دنبال بازگشت به بازار ایران هستند.

میرمحمدصادقی تصریح کرد: این همه هیات تجاری هم که به کشور آمده است تغییر قابل لمسی را در اقتصاد ایران ایجاد نکرده اند. هنوز هیچ سرمایه گذار خارجی برای سرمایه‌گذاری به ایران نیامده و ما منتظریم که در آینده این اتفاق بیفتد. اگر مسئله مبادلات بانکی حل شود آینده بهتری را در زمینه حل مشکلات اقتصادی در پیش خواهیم داشت.

وی با اشاره به بدتر شدن وضع معیشت مردم در دولت حسن روحانی گفت: در سه سال گذشته وضع زندگی مردم بدتر شده چون خیلی کارها متوقف است. از جمله آنها می توان به صنعت ساختمان اشاره کرد. اگر صنعت ساختمان راه بیفتد صنوف مختلفی به فعالیت مشغول می شوند.

این فعال اقتصادی اظهار کرد: با تحرک در بخش ساختمان اشتغال ایجاد می شود و خود به خود قدرت خرید در مردم بالا رفته و می توانند نیازهای خود را تامین کنند. فروشندگان مصالح ساختمانی گرفتار موجودی انبارهایشان هستند که خریداری ندارد. راه افتادن صنعت ساختمان تا حد زیادی اقتصاد ما را از رکود خارج می کند.

میرمحمدصادقی عنوان کرد: در دولت آقای روحانی کارهای خوبی انجام شد که برجام یکی از این کارها بود زیرا زحمات زیادی برای آن کشیده شد. اما طرفهای مقابل ما خیلی افراد ناجنس و غیر متعهدی هستند که به قراردادهایشان خیلی پایبند نیستند.

وی در خصوص عملکرد تیم اقتصادی دولت بیان کرد: تیم اقتصادی دولت در حال تلاش است اما به آن توفیق مورد نظر دست پیدا نکرده است. وزرای اقتصادی دولت نسبتا خوب و با سابقه هستند ولی در عین حال جو جهانی مانند قبل نیست و این باعث شده که آنها موفق نباشند.