تحلیلی شش ضلعی از یک توییتِ شش کلمه ای

چهارم فروردین ۱۳۹۵ از توییترِ آقای اکبر هاشمی رفسنجانی ، شش کلمه صادر شد: ((دنیای فردا دنیای گفتمانهاست نه موشکها)).

یازدهم فروردین رهبر معظم انقلاب در سخنرانیِ تلویزیونی به تفصیل در خصوصِ نادرستیِ این باور و ضرورتِ ملازمتِ دنیای موشک و دنیای مذاکره بیاناتی ایراد کردند. متعاقبِ این واکنش جدیِ - که برای بسیاری قابلِ پیش بینی نبود- رسانه های مختلفِ خارجی و داخلی به (( واکنش بر واکنش)) پرداختند.

این واقعه - فارغ از محتوای نظراتِ له و علیه - حاویِ درسهایی آموزنده برای اصحابِ رسانه بود که توجه به آنها در اقدامِ رسانه ای بسبار راهگشا خواهد بود.

درس یکم- اثرِ پروانه ایِ رسانه های کوچک:

(علی الظاهر) همه چیز یک توییترِ شش کلمه ای آغاز شد ، اما عواقبِ آن تقریبا تمامِ انواعِ رسانه های خبری را دربرگرفت به طوری که نخستین واکنشِ جدیِ اولیه، در متنِ سخنرانی راهبرِ معظمِ جمهوری اسلامیِ ایران و آخرینِ تکانه ها و واکنشهایش در رسانه های طراز اولِ کشورها (اروپایی آمریکایی و عربی) شکل گرفت.

درسِ دوم: عدمِ تناسبِ بیرونی - درونیِ حجمِ پیام:

این واقعه نشان داد که در دنیایِ رسانه ، حجمِ ظاهری و بیرونیِ پیام (مثلا یک توییتِ شش کلمه ای) لزوما متناسب با حجمِ واقعی و درونیِ آن نیست و بالطبع و تبعاتِ آن نیز متناسب با حجمِ دورنیِ پیام (و نه حجمِ بیرونیِ آن) خواهد بود.

درس سوم: کنشگری ِکیفی( غیرِکمیِ ) رسانه:

واکنشهایی که موافقان یا مخالفانِ یک پیام نسبت به آن خواهند داشت متناسب با کیفیت و عمقِ اثرِ آن است نه کمیتِ پیام. کمااینکه متن سخنانِ رهبرِ انقلاب در قبالِ یک توییتِ شش کلمه ای به مراتب، حجیم تر و وزین تر از حجمِ پیام اولیه بوده است.

درس چهارم: دومینوی چندرسانه ای:

((تنوعِ)) زنجیره ی رسانه هایی که به واکنشگری در مواجهه با یک پیام خواهند پرداخت متناسب است با عمقِ اثرگذاری و کیفیتِ آن پیام (خواه بد و یا خوب) که با طی یک تسلسلِ منطقی و گاه به ظاهر غیرمنطقی، هر لحظه بیشتر و متنوعتر خواهد شد.

به عنوانِ مثال ممکن است در امتدادِ یک پیامِ خُرد از رسانه ای خُرد، دومینویی عظیم به صورتِ زیر شکل گیرد:

توییتِ > سخنرانیِ تفصیلی> پخشِ تِلویزیونی> پخشِ رادیویی> روزنامه ها> وبسایتها>تلویزیونهای ثانویه> رادیوهای ثانویه > ...

درس پنجم: تزایدِحجمیِ ((پَس پیام))ها:

در حوضچه ی رسانه ایِ جهان ، یک توییتِ کوچک می تواند همچون سنگریزه ای باشد که مساحتِ امواجِ تولیدی اش نه تنها از مساحتِ خودِ سنگریزه بسبار بیشتر باشد بلکه دامنه ی امواجِ تولیدیِ این سنگریزه میتواند لحظه به لحظه گسترش یابد تا جایی که حتی کلِ هندسه ی حوضچه ی رسانه ایِ امروزه را نیز دربرگیرد.

شش کلمه > یک سخنرانی > ساعتها برنامه ی رادیویی و تلویزیونی > متون مکتوبِ روزنامه ای و وبسایتی > میلیونها کامنتِ شبکه ای و مجازی ....

که مجموعِ کلمات ِتولیدی تَبَعی ، به هیچ وجه قابل قیاس با شش واژه ی تولیدیِ نخستین نمی باشد.

درسِ ششم: تاثیرِ تصاعدیِ تداخلات:

از آنجا که هر پیامی تحلیلگرانِ و ذینفعانِ مخالف و موافق دارد لذا پس از تولیدِ پیام ، بازخوردهای پیام به دو صورتِ سره (خالص) و ناسره (تحریف شده) مورد تحلیلهای موافق و مخالف واقع و بازنشر خواهد شد که از تضاربِ این چهار دسته بندیِ (( مخالف، موافق،ناسره[۱] ، سره[۲] )) ده نوع محتوای جدیدِ اولیه، (به مثابه سنتزِ ناشی از تزها و آنتی تزها) ناشی از تضارباتِ زیر تولید خواهد گردید:

۱- تضاربِ موافق سره با موافق ناسره
۲- تضاربِ موافقِ سره با موافقِ سره
۳- تضاربِ موافق سره با مخالفِ سره
۴- تضاربِ موافقِ سره با مخالف ِناسره
۵- تضاربِ مخالفِ سره با مخالفِ سره
۶- تضاربِ مخالفِ سره با مخالفِ ناسره
۷- تضاربِ مخالفِ سره با موافقِ ناسره
۸- تضاربِ مخالفِ ناسره با موافقِ ناسره
۹- تضاربِ مخالفِ ناسره با مخالفِ ناسره
۱۰- تضاربِ موافقِ ناسره با موافقِ ناسره

و البته این ده سنتز تنها شروعی است بر رشدِ درختیِ تضارباتِ بعدی در یکدیگر.

large_blue_circle: نتیجه گیری:

در یک اقدامِ رسانه ای "قبل از آغازِ" فرآیندهای کنش و واکنشِ رسانه ای - شاملِ ((تولیدِ پیام ارسالی)) و نیز (( تقابلِ پیام دریافتی )) می بایست لزوماً به مواردِ زیر توجهِ ویژه شود:

الف - اجزای محتوای تولیدی، حتما به طورِ کیفی طراحی شوند نه کمی.

ب -کلِ بازخوردهای محتمل و زنجیره ی ((بازخوردِ بازخوردها)) ... به صورتِ حداکثری پیش بینی و پیام، بر اساسِ آنها تدوین و نشر گردد.

ج- رسانه های واکنشگرِ ذینفع و ذی مدخلِ پیام، حتما احصاء و واکنشهای ایشان پیش بینی گردد.

د- حجمِ ظاهری و بیرونیِ پیام واکنشیِ شما لزوما معادل و متناسب با پیامِ کنشی (دریافتی) تدوین نشود. بلکه متناسب با حجمِ درونیِ آن میبایست طراحیِ محتوا نمود.

۱. پیام ناسره: پیامی است که حاویِ تحریف و دروغ است. همانگونه که برخی رسانه های اروپایی و عربی سخنان رهبر معظم انقلاب (( مبنی بر ضرورتِ ملازمت تجهیزِ کشور به قدرتِِ گفتمان و توانِ تسلیحاتی در دنیای امروزه)) را تحریف کرده و با عنوانِ (( دنیای موشک بدونِ گفتمان)) بازنشر نمودند.