قلعه‌ای که نیمی از آن مهریه‌زنان است +عکس

در این میان برخی ظرفیت‌های گردشگری اصفهان در گوشه و کنار شهرستان‌های این استان مغفول مانده است؛ جاذبه‌های دیدنی طرق‌رود به ویژه قلعه‌ باستانی این روستا که نیمی از آن مهریه زنان محسوب می‌شود از جمله این ظرفیت‌های گردشگری مهمی است که در این گزارش به آن می‌پردازیم:

منطقه نمونه گردشگری طرق‌رود در فاصله ۳۰ کیلومتری شهر نطنز و ۹۰ کیلومتری مرکز استان اصفهان در دامنه کوه‌های سر به فلک کشیده کرکس و در جوار منطقه شکار ممنوع کرکس قرار گرفته است؛ چشم اندازهای بی بدیل روستای کشه و مناظر طبیعی جذاب منطقه این نقطه را به یکی از زیباترین مکان‌های شهرستان نطنز تبدیل کرده است.

ارتفاعات سفیدپوش کرکس، کوهستانی برای تمام فصول

ارتفاعات سفیدپوش کرکس که در تمام فصول سال پوشیده از برف است یکی از بلندترین کوه‌های مرکزی ایران بشمار می‌رود و هم‌جواری این  با کوه کرکس با ارتفاعی در حدود ۳۹۰۰ متر است که تمام فصول گردشگران و کوهنوردان را به سوی خود جذب می‌نماید.

یکی از اصلی‌ترین محورهای دسترسی به ارتفاعات این کوه به مسیر جنوبی(کشه) معروف است، علاوه بر این از جاذبه های گردشگری محدوده می‌توان به منطقه شکار ممنوع کرکس اشاره نمود که این منطقه جزو مناطق با ارزش زیست محیطی و زیستگاه مناسبی برای حیات وحش محسوب می‌شود.

منطقه شکار ممنوع کرکس: این منطقه با وسعتی در حدود ۱۰۰ هزار هکتار از شهریور ماه ۱۳۷۱ تاکنون جزو منطقه شکار ممنوع اعلام شده است که این منطقه با برخورداری از پوشش گیاهی خاص و حیات جانوری منحصر بفرد خود یکی از زیباترین مناطق حفاظت شده طبیعی محسوب می‌شود.

وجود چشمه‌سارهای فراوان در دره‌های منتهی به کوه کرکس در نزدیکی به شهر طرق رود با جاذبه های گردشگری فراوان از جمله دریاچه‌های فصلی و بناهای تاریخی مانند قلعه، دریاچه بند طرق و مساجد تاریخی این منطقه را به یکی از مناطق نمونه گردشگری تبدیل کرده است.

قلعه طرق‌رود: از بناهای باستانی زیبا و باشکوهی است که در استان اصفهان جای دارد اما با وجود پیشینه تاریخی و زیبایی خاص خود  در زمره یکی از آثار ناشناخته استان به شمار می‌رود.

این قلعه بر روی صخره‌ای بزرگ و دراز که کمر نامیده می شود بنا شده و قرار گرفتن بر روی این بلندی از عواملی است که بر عظمت و شکوه این بنای زیبا افزوده است؛ به گفته مردم محل ، تا حدود بیست سال پیش در این قلعه سکونت رواج داشته است.

تاریخ درست بنای این دژ عظیم مشخص نیست اما کارشناسان میراث فرهنگی آن را به زمان اشکانیان نسبت می‌دهند.

فرم مهندسی و معماری همسان و یک شکل ، یکپارچه بودن مصالح ساختمانی و شکل بیرونی بنا ، بیان کننده وجود یک فکر واحد در معماری و ساخت این قلعه است.

در این قلعه بیش از سیصد خانه کوچک و بزرگ وجود دارد  سقف اتاق‌ها به دو صورت خشتی ضربی و چوبی تخت ساخته شده و کاربری‌های متفاوتی دارد.

در بنای این قلعه دو گونه معماری دیده می‌شود، در بخش شمال بیشتر خانه‌های دارای پله‌های مناسب و اتاق‌های نسبتا بزرگ هست که برای سکونت مناسب بوده و در طبقه زیرین انبار ساخته شده است و  در برخی نقاط نیز قفسه‌بندی برای سیلو کردن غلات و ادویه دیده می‌شود.

در بخش جنوبی قلعه بیشتر خانه‌ها کوچک هستند و طبقه‌های اتاق‌ها بیشتر به انبار یا مغازه‌های جمع آوری غلات شباهت دارد و در کل مجموعه اتاق‌های این بخش بیشتر شبیه یک بازار بزرگ و تودرتو است.

شکل همسان اتاق‌ها و تقسیماتی که در کف و زیرزمین آنها در بخشی از قلعه وجود دارد و خمره‌هایی بزرگ که در قدیم وجود داشته و قطر برخی به یک متر می رسیده  این مطلب را نشان می‌دهد که  این قلعه در برهه‌ای از زمان بیشتر برای محافظت و انبار کردن محصولات کشاورزی و غلات بوده است.

ساختمان‌های این قلعه بیشتر در سه طبقه ساخته شده‌اند، اما در برخی جاها تا پنج طبقه نیز افزایش می‌یابد.

دروازه ورودی این قلعه در ضلع غربی و در میان دیواری محکم و آجری به پهنای یک متر جای دارد که اتاق نگهبان دژ در بالای آن قرار دارد؛ این اتاق توسط سوراخی به بیرون در دید دارد و نگهبان به راحتی می‌تواند فردی را که بیرون ایستاده شناسایی کند.

در یک سوم انتهایی قلعه  که بر روی سطحی صاف قرار گرفته و یک میدان کوچک ایجاد کرده‌اند که این قلعه را به دو بخش بالایی و پایینی تقسیم می‌کند.

چاهی که برای خروج اضطراری از قلعه تعبیه شده است

در گوشه شمال شرقی این میدان چاهی عمیق وجود دارد که در دل سنگ حفر شده است و بر روی آن چرخ چوبی چاه قرار دارد؛ این چاه که به سبکی خاص و با پلان چهارگوش تراشیده شده احتمالا برای ورود و خروج اضطراری مورد استفاده قرار می گرفته است.

در واقع این چاه به اتاقی بزرگ به مساحت تقریبی ۲۰ متر مربع راه دارد که در دل سنگ کنده شده است؛  این اتاق که شکلی نامنظم دارد  دارای سکوهای بزرگ و کوچکی است که کاربری آنها مشخص نیست؛ ورود به این اتاق از سمت شرقی قلعه هنوز میسر است.

بخشی از دیواره‌های سمت شرقی این قلعه، بر اثر سقوط صخره‌ها فرو ریخته است که شاید بر اثر زلزله یا دلیل دیگری باشد.

در دیواره صخره‌های شرقی قلعه طرق‌رود، سوراخ‌هایی دیده می‌شود که توسط انسان ایجاد شده است، ورود به برخی از آنها آسان است و برای نگهداری دام استفاده می‌شود.

مشهور است در قدیم این حفره‌ها به هم راه داشته و یک طویله و انبار علوفه بزرگ را در دو طبقه  در زیر قلعه ایجاد کرده بوده که به هم راه داشته و حتی به بخش مسکونی قلعه نیز راه داشته اما به مرور زمان راه‌های ارتباطی از بین رفته است.

توافق‌نامه زنان طرق‌رود برای بخشیدن مهریه خود و بازسازی قلعه

نیمی از مالکان این قلعه بزرگ، زنان طرق هستند که خانه‌های این بنای بزرگ به عنوان مهریه یا جهیزیه آنان است؛ این نکته نیز در میان مردم شهرت دارد که زنان طرق، در توافق‌نامه به شرط تعمیر و نگهداری اصولی و شایسته، از مهریه خود دست کشیده و این بنای زیبا را به سازمان میراث فرهنگی سپرده‌اند.