به گزارش پایگاه 598، مهر ماه امسال بود که وزارت جهاد کشاورزی در اقدامی قابل تقدیر و در راستای حمایت از تولید داخلی محصولات اساسی، اعلام کرد که واردکنندگان دانههای روغنی و روغن خام از این به بعد متناسب با خرید داخل از کشاورزان میتوانند وارد کنند. علیرضا مهاجر مجری طرح دانههای روغنی وزارت جهاد کشاورزی در آن زمان اعلام کرد که براساس بخشنامه جدید وزارت جهاد تا کارخانجات روغنکشی اگر یک کیلو دانه داخلی را به قیمت تضمینی خریداری کنند و پول کشاورزان را همان روز بپردازند، میتوانند 9 کیلو دانه خارجی برای روغنکشی وارد کشور کنند. همچنین کارخانجات روغن نباتی اگر یک کیلو دانه داخلی را به قیمت تضمینی خریداری کنند و پول کشاورزان را همان روز پرداخت کنند، میتوانند دو کیلو روغن خام وارد کنند.
تجربه مشروط کردن واردات به حمایت از تولید داخلی تجربه موفقی است. اینکه وزارت جهاد بازار مصرفی روغن را در داخل کشور به اهرمی برای تقویت تولید داخل دانههای روغنی تبدیل کرده است، اقدامی هوشمندانه و در راستای تحقق خودکفایی غذای اساسی است.
تجربه مشروط کردن واردات به حمایت از تولید داخلی تجربه موفقی است.
اما مشخص بود که این تصمیم به مذاق واردکنندگان دانهّهای روغنی و روغن خام خوش نخواهد آمد. چرا که واردات روغن خام و دانههای روغنی در سال گذشته در حدود 1.8 میلیارد دلار بود که این رقم در نه ماهه امسال به بیش از یک و نیم میلیارد دلار رسید. طبیعی است که سود فراوان واردات این دو قلم از کالاهای اساسی سود سرشاری برای واردکنندگان آن دربرخواهد داشت و حاضر نخواهند شد که این سود سرشار را با تولیدکنندگان داخلی شریک شوند.
کالا | نه ماهه سال 1394 | سال 1393 | ||
قیمت دلاری واردات | سهم از کل واردات | قیمت دلاری واردات | سهم از کل واردات | |
میلیون دلار | درصد | میلیون دلار | درصد | |
روغن خام | 759 | 2/52 | 1399 | 2/67 |
دانه های روغنی | 733 | 2/43 | 373 | 0/71 |
کل واردات | 30167 | 100 | 52477 | 100 |
همین وضعیت سبب شد که یکبار دیگر وزارت جهاد کشاورزی نسبتهای تعیین شده را تغییر دهد. اینبار در ازای هر کیلو خرید دانه روغنی داخل اجازه واردات 4 کیلو روغن خام را صادر کرد. وزارت جهاد در اطلاعیهای که در 22 دی صادر کرد، گفت: « در اجرای سیاست تنظیم بازار و استقرار زنجیره تولید تا عرضه روغن نباتی در کشور و حمایت از تولید دانه های روغنی در داخل، به ازای خرید هر کیلوگرم انواع دانه های روغنی از کشاورزان به قیمت تضمینی،مجوز واردات چهار کیلوگرم روغن خام صادر می شود.»
اما این کار نیز واردکنندگان را راضی نکرد. تاجایی که 26 بهمن (دوشنبه هفته گذشته) سازمان توسعه تجارت در اقدامی عجیب اعلام کرد که دیگر واردکنندگان محترم دانهّهای روغنی و روغن خام نیازی به داشتن کد رهگیری وزارت جهاد میتوانند ثبت سفارش کنند. این یعنی مصوبه وزارت جهاد کشاورزی اجرا نخواهد شد. در اطلاعیه سازمان توسعه تجارت آمده است: « با توجه به دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت و پیرو دستور صریح معاون اول ریاست جمهوری (موضوع نامه هفتم بهمن ماه امسال) از تاریخ این اطلاعیه (دیروز) همه ثبت سفارشات مربوط به واردات روغن خام، بدون نیاز به مجوز (کد رهگیری) از وزارت جهاد کشاورزی قابل اقدام خواهد بود.»
این خبر موجب واکنش تند قائم مقام وزیرجهاد کشاورزی شد. 28 بهمن علی اکبر مهر فرد قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی با اشاره به اینکه وزارت جهاد کشاورزی براساس قانون اجرای سیاستهای مربوط به محصولات کشاورزی را بویژه در بخش صادرات به عهده دارد و در پاسخ به اخبار منتشره درباره اینکه واردات دانه های روغنی و روغن خام ارتباطی به وزارت جهاد کشاورزی ندارد گفت: ممکن است افرادی این سیاستها را قبول نداشته باشند اما صدور مجوز واردات به عهده وزارت جهاد کشاورزی است و سازمان توسعه تجارت نیز وظیفه ثبت سفارش را برعهده دارد.
به عبارت دیگر قائم مقام وزیر جهاد به سازمان توسعه تجارت توصیه کرد که در کارهای وزارت دخالت نکند. اما سازمان توسعه تجارت به این توصیه عمل نکرد و در اطلاعیهای اعلام کرد که «با بررسیهای صورت گرفته و به منظور جلوگیری از افزایش قیمت روغن نباتی مصرفی مردم مقرر شد بر اساس ماده 103 قانون برنامه پنجم توسعه، یکی از اسناد غیرضروری که در مسیر واردات روغن خام مورد نیاز برای تولید انواع روغن نباتی وجود دارد، حذف شود»
این تصمیم سازمان توسعه تجارت تمام تلاشهایی که وزارت جهاد برای افزایش تولید داخل دانههای روغنی انجام داده بود را از بین برد. سوال مهمی که در این میان مطرح میشود این است که آیا این تصمیم ارتباطی با واردکنندگان بزرگ دانههای روغنی و روغن خام دارد؟ همانهایی که در داستان رانت 650 میلیون یورویی مشخص شد که ارتباط تنگاتنگی با وزیر صنعت، معدن و تجارت دارند.