با توجه به اينكه حجم گستره قاچاق از مبادي رسمي كشور و با تجهيزات مجهز سرد خانهاي صورت گرفته است، ميتوان گفت يك مافياي بزرگ پشت اين قاچاق قرار دارد؟
حتما گروههاي سازمان يافته به صورت مافيايي در قاچاق ميوه دست دارند، وگرنه نميشود شش ميليارد دلار قاچاق به كشوري وارد شود و همه آنها به صورت كوله بري و ته لنجي انجام گيرد. بنابراين مجموعههاي سازمان يافتهاي در اين اقدامات دست دارند كه شايد بتوان آنها را مافيا ناميد. شكي نيست مافيايي سازمان يافته در اين حجم از قاچاق وجود دارد، اما اطلاعات جامعي در دست نيست که آن را در اختيار مسئولان قرار دهيم تا با اين پديده شوم برخورد جدي شود. قاچاق عملا توليد و صادرات و همينطور واردات قانوني را هدف گرفته و تيشه به ريشه همه اين بخشها ميزند. اين مساله به واردات قانوني كشور كه محدوديتهاي زيادي دارد، لطمههاي فراواني وارد ميكند. اين موضوع، شوق و انگيزه واردكننده قانوني را هم سلب ميكند. وقتي واردكننده با حجم قاچاقي كه با هزينه يك سوم هزينههاي او به سهولت و از مبادي قانوني انجام ميگيرد، رو به رو ميشود، انگيزه و اشتياق خود را براي واردات از دست ميدهد. متاسفانه بايد بگويم به مساله قاچاق به درستي پرداخته نشده است. هر چند برخوردهاي انتظامي با قاچاق شده است، اما به اصل و ريشه اين معضل توجه نميشود. كشوري كه حجم قاچاق آن به 40 درصد حجم واردات قانونياش رسيده، قاچاق در آن به يك تجارت فراگير تبديل شده و از يك تخلف موردي و محدود به يك نظام سازمان يافته و گسترده بدل شده كه بسيار هم قدرتمند است.
سازمان گمركي كشور اين قاچاقچيان را شناسايي نكرده است؟ چرا اگر مافياي ميوه را ميشناسد، هيچ اقدامي براي جلوگيري با اين پديده شوم انجام نميدهد؟
اكثر كالاهاي قاچاق از ساير مرزهاي كشورمان وارد ميشود، يعني قاچاق از مرزهاي گمركي خيلي كمتر صورت ميگيرد. مرزهايي كه قاچاق گسترده از آنها انجام ميگيرد، به كرانه وسيعي كه با خليج فارس و درياي عمان داريم مربوط ميشود. عموما قاچاق از معابري كه زيرنظر گمرك نيست انجام ميشود. قاچاقي هم كه از معابر گمركي انجام ميشود بلافاصله با آن برخورد ميشود. بهطور كلي نميتوان انكار كرد كه از مبادي گمركي هم كالاهايي با اعمال متقلبانه وارد ميشود، اما ميزان آن در مقايسه با رقم 20 ميليارد دلاري قاچاق كل كشور بسيار كم است. در اين قاچاق سازمان يافته گمرك تاثيري ندارد، چون اصولا بيشتر از مبادي خارج از گمرك براي قاچاق استفاده ميشود و آن بخش كه به عنوان اظهار خلاف و قاچاق از طريق مبادي ورودي وارد كشور ميشود، شايد به دو درصد حجم كل قاچاق كشور هم نرسد. بنابراين بايد در جستوجوي 98 درصد اين قاچاق در اسكلههاي غيرقانوني، مرزهاي غيرگمركي و معابر قاچاق سازمان يافته باشيم. در نتيجه، اين قاچاقها اصولا در اسكلهها و معابر اختصاصي توسط گروههاي سازمان يافته از مرزهايي كه به عنوان مرزهاي گمركي شناخته نشدهاند صورت ميگيرد.
آقاي حجتي، وزير كشاورزي اظهار داشتند كه موضوع قاچاق ميوه به وزارت جهاد كشاورزي مربوط نميشود و بايد ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز از آن جلوگيري كند. اين موضوع را چطور ارزيابي ميكنيد؟
مبارزه با قاچاق، بر اساس قانون بر عهده وزارت جهاد كشاورزي نيست و اظهارنظر وزير كشاورزي صحيح است. مبارزه با قاچاق سازمان متولي خود را دارد كه ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز است. ستاد مبارزه با قاچاق با سازمانهاي همكار خود ميتواند با اين پديده برخورد داشته باشد. سازمانهاي همكار مانند سازمان گمرك، سازمان حمل و نقل پايانه ها، سازمان بنادر، نيروي انتظامي و چند سازمان ديگر هستند. در نتيجه متولي اصلي اين مساله ستاد مبارزه با قاچاق كالاست.
برخی معتقدند: قسمتي از قاچاق در برخي از بنادر و فرودگاههاي اختصاصي كه وابسته به اشخاص و ارگانها هستند صورت ميگيرد. احتمال جلوگيري از فعاليت اين مبادي اختصاصي وجود دارد؟
سابقه فعاليت اين مبادي اختصاصي در گذشته وجود داشته و چند بار هم كشف شده است، اما درباره اينكه هنوز اين مبادي در حال فعاليت هستند اطلاعات كاملي در دست نيست. قاچاق صورت گرفته مجددا از جايي ديگر انجام ميشود و اصولا قاچاق سازمان يافته همواره به دنبال مبادي مطمئني است تا امكان قاچاق در مقياس كلان را براي خود به وجود بياورد.
سرنوشت اين ميوههاي تابستانهاي كه به صورت قاچاق وارد كشور شده چيست؟
اين مساله به سياستهاي ستاد مبارزه با قاچاق و سازمان جمعآوري و فروش اموال تمليكي مربوط ميشود، اما معمولا اين كالاهاي قاچاق امحا ميشود و بايد امحا شود. اين اقدام كه ستاد مبارزه با قاچاق و سازمان جمعآوري و فروش اموال تمليكي كالاهاي قاچاق را كشف كند و خود از طريق ديگري وارد بازار كند، روش پسنديدهاي نيست. اين كالاها بايد گواهيهاي مربوطه مانند گواهي قرنطينه و گواهي بهداشت داشته باشند كه ندارند. بنابراين مصرف چنين محصولاتي توصيه نميشود و ميتواند براي سلامت شهروندان خطرناك باشد.
جريمههاي سنگين كه از سازمانهاي مربوطه براي قاچاقچيان در نظر گرفته ميشود چقد ميتواند در قاچاق موثر باشد؟
تاكنون شيوه برخورد انتظامي با قاچاق، موثر نبوده است. بايد به دنبال علل قاچاق باشيم و آن را اصلاح كنيم. در ايران چند دليل براي قاچاق وجود دارد: 1. فضاي نامناسب كسب و كار .
2. تعرفههاي متوسط بالا براي برخي كالاها كه انگيزه قاچاق را به وجود ميآورد. 3. نرخ ارزي كه به نوعي پايين است و از توليد داخل حمايت نميكند و واردات كالا و قاچاق را بيشتر تشويق ميكند. 4. عدم توجه به قاچاق سازمان يافته و مقابله با قاچاقهاي كوچك مانند كوله بري كه به نظر ميرسد بايد به اين موارد بييشتر توجه شود. بايد توجه كنيم كه تعرفههاي بالا براي واردات، در شرايطي كه يك قاچاق سازمان يافته وجود دارد، به هيچوجه يك ديوار حمايتي از توليد داخلي نيست و اين موضوع موجب ميشود كه كالا به كشور وارد نشود و فقط سود قاچاق را افزايش ميدهد، چون قاچاق عملا با كالاهاي وارداتي با تعرفه بالا رقابت و بازار خود را پيدا ميكند.