کشوری: این مستند خطای محاسباتی جریان توسعه گرا را در کشور به تصویر می کشد/ سوهانی: علت اصلی بحران زیست محیطی نگاه فن‌سالارانه به محیط زیست است

به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه 598، نشست نقد و بررسی مستند «مادر کُشی» با حضور حجت الاسلام علی کشوری، دبير شوراي راهبردي الگوي پيشرفت اسلامي، سید حسین شهرستانی، پژوهشگر و فعال فرهنگی و کمیل سوهانی، کارگردان این مستند در محل لابی طبقه سوم سینما فلسطین برگزار شد.

حجت الاسلام علی کشوری، دبير شوراي راهبردي الگوي پيشرفت اسلامي در ابتدای این نشست در سخنانی، گفت: مستند «مادر کشی» در درجه نخست به صورت شفاف و روشن خطاهای محاسباتی جریان توسعه گرا را در کشور و در این سالها نشان می دهد. در حقیقت این مستند مشکلات محیط زیستی را نشان می دهد و در راس آن به مسئله و معضل سدها در سطح کشور پرداخته است.

وی افزود: بحث اصلی که در این مستند مخاطب با آن روبرو می شود نحوه برنامه ریزی مبتنی بر ادبیات توسعه در سطح کشور است. به طور مثال در صحنه هایی از این مستند، بخش‌هایی از مراسم‌های افتتاحیه هایی را می بینیم که در آن مدیران این پروژه‌ها از مزایای غیر واقعی آن صحبت می‌کنند.

دبير شوراي راهبردي الگوي پيشرفت اسلامي ادامه داد: در مستند «مادر کُشی» کارگردان از محیط زیست، معضل و مشکل بحران طبیعت نشان می دهد که نحوه محاسبات ما در حوزه ادبیات توسعه تا چه اندازه غیر واقعی است.

حجت الاسلام کشوری خاطرنشان کرد: این مشکل و آفتی که امروز ما در حوزه محیط زیست و طبیعت با آن روبرو هستیم نه تنها در این حوزه بلکه حتی در حوزه‌ای همچون خانواده هم نمود دارد. اینگونه است که می بینیم که امروز با آمار 38 درصدی طلاق در جامعه روبرو هستیم. زیرا این موضوع هم به نوعی ریشه در محاسبات اشتباه ما در ادبیات توسعه دارد.

وی اضافه کرد: در حقیقت امروز دیگر برای همه ما این موضوع در حال اثبات است که ادبیات توسعه ای که تا امروز از آن استفاده می کنیم تا چه میزان ناکارآمد است. در این مستند می بینیم که کارگردان صحبت اصلی خود را پیرامون سدها انجام می دهد.

دبير شوراي راهبردی الگوی پيشرفت اسلامي تصریح کرد: در مستند «مادر کُشی»، آقای کلانتری با مخاطبان به گفتگو می نشیند و می گوید که ما در این سالها و در زمان مدیریت خود انسان های نادانی بودیم که از این روشها در حوزه مدیریت محیط زیست استفاده می کردیم.

حجت الاسلام کشوری در این بخش از صحبت های خود به کشور آمریکا اشاره کرد و گفت: به طور مثال کشور امریکا از سال 2002 بحث های مطالعاتی مربوط به سدسازی را کاملا متوقف کرده است. این کشور حتی پروژه ای را هم شروع کرده که در آن سدهای مضر را نیز تخریب می کنند.

وی افزود: ما باید در ورودی های نقد توسعه فقط از محیط زیست شروع به بحث نکنیم. بلکه باید بیاییم و این بحث های خود را از خانواده ها آغاز کنیم. ما امروز از محاسبات غلط، فقط در حوزه محیط زیست آسیب ندیدم بلکه در حوزه های مختلفی با این آسیب ها روبرو شدیم.

دبير شوراي راهبردي الگوي پيشرفت اسلامي ادامه داد: توسعه، به صورت پدیده ای سفارشی از کشورهای توسعه یافته وارد کشور ایران شده است. در حقیقت اینگونه نبوده که توسعه و فرهنگ توسعه در کشور ما و توسط محققان ما پدید امده و بنیانگذاری شده باشد. برای همین هم هست که آسیب هایی را هم که ما با آن روبرو شدیم بیشتر از آسیب هایی بود که خود کشورهای پیشرفته متحمل شدند.

سید حسین شهرستانی پژوهشگر و فعال فرهنگی نیز که در این نشست نقد و بررسی حضور داشت در سخنانی، گفت: در نقد دیدگاه های توسعه تا امروز حرف ها و سخنان زیادی بیان شده است. اما باید به این موضوع مهم اشاره کنم که آن بلاها و آسیب‌هایی که ما در کشور خود بر سر طبیعت آوردیم آنها بر سر محیط زیست خود نیاورده‌اند.

وی افزود: ما نخستین کشوری در دنیا هستیم که تمامی منایع آب های زیرزمینی تجدید ناپذیر خود را با سرعت بسیار زیادی از بین می بریم. در حقیقت ما ملتی هستیم که بعد از انقلاب اسلامی و فقط در دو نسل، بیشتر منابع ایران را مصرف کردیم.

این پژوهشگر و فعال فرهنگی ادامه داد: ما شاهد هستیم که شعارهای انقلابی ما به نوعی مسئولیت را در این حوزه از ما سلب کرده است. ما باید همانگونه که بر روی مسئله هسته‌ای کشور حساس هستیم بر روی مسئله محیط زیست و حتی مسئله رودخانه‌های خود حساس باشیم.

شهرستانی خاطرنشان کرد: پیشنهاد من برای جشنواره عمار این است که این دست مستندها و خصوصا این مستند بیشتر و بهتر دیده شوند، زیرا مسئله بحران محیط زیست ما فقط به آب محدود نمی شود و حتی امروزه شاهد بحرانی جدیدتر از آن یعنی بحران خاک هستیم.

وی اضافه کرد: احساسی که از دیدن این مستند باید به ما دست بدهد این است که در حوزه مدیریت محیط زیست کشور حداقل احساس گناه کنیم. زیرا در کنار جنایت های بسیاری که امروزه آمریکا، داعش و آل سعود در دنیا انجام می‌دهند ما نیز جنایت هایی را در حوزه بحران محیط زیست کشور رقم می‌زنیم.

این پژوهشگر و فعال فرهنگی تصریح کرد: این جنایت‌های فراوان در حوزه محیط زیست را در سال های متمادی و با پشتکار فراوانی انجام می دهیم و نمی‌توانیم بگوییم که همه جنایت هایی که در حق این کشور و محیط زیست آن شده فقط توسط دشمنان بوده و همه خوبی‌ها و دستاوردها هم از جانب ما بوده است.

وی ادامه داد: واقعیت این است که ما بعد از انقلاب در بسیاری از حوزه‌ها از جمله محیط زیست بی پروا شده ایم. در حقیقت در بسیاری از جاها شعارهای انقلابی ما را بی‌پروا کرده است. باید بگویم که یک نوع امنیت دینی بعد از انقلاب برای ما ایجاد شده که نسبت به محیط زیست این‌گونه عمل می‌کنیم.

کمیل سوهانی کارگردان این مستند نیز در انتهای این برنامه در سخنانی، گفت: مستند «مادر کشی» حاصل یک کار دینی بوده است. این مستند حاصل 18 ماه کار یک گروه 10 نفره است. همچنین یک تیم پژوهشی 8 نفره هم کارهای مربوط به تحقیق ساخت آن را برعهده داشته است.

وی افزود: تمام چیزهایی را که در این مستند مشاهده کردید مواردی بود که بعد از چندین ماه کار پژوهشی به آن دست پیدا کردیم. اینگونه می توانم بیان کنم که علت اصلی بحران محیط زیستی که امروز در کشور با آن روبرو هستیم تعریف نادرستی بوده که از توسعه وارد کشور شده است.

این کارگردان ادامه داد: فرهنگ توسعه امری بومی نبود که در کشور ما ایجاد شده باشد بلکه یک نوع فرهنگ وارداتی بود که از سوی کشورهای خارجی و آن هم با شتاب بالایی وارد کشور شده است.

سوهانی خاطرنشان کرد: نکته دیگر در ماجرای این بحران در کشور حضور یک نوع نگاه فن سالارانه بوده است. در حقیقت امروزه فن سالاران گردانندگان سیاست های مختلف سیاسی و اقتصادی و حتی فرهنگی کشور هستند.

وی اضافه کرد: اگر بخواهم شفاف بیان کنم اتفاقی که امروز در مسئله مدیریت بحران آب در سطح کشور ما رخ داده این بوده است که هم پول داشتیم و هم علم ولی نگاه اقتصادی به موضوع محیط زیست در کشور نداشته‌ایم. در حقیقت تصمیم گیرندگان ما مهندس بودند و نگاهی تکنوکرات به اقتصاد داشتند.

این کارگردان تصریح کرد: بحران نخست محیط زیست در کشور بحران خاک است. باید این را بگویم که خاکی که در گذشته آنقدر توان و قوت داشته امروز این خاصیت ها و ویژگی های خود را از دست داده است.

سوهانی در پایان گفت: ما کشوری بودیم که طی 50 سال هزاران سال منابع آب زیرزمینی خود را مصرف کرده و آن را به مواد خوراکی تبدیل کردیم. ما حتی دریاچه ارومیه که 7 برابر شهر تهران وسعت دارد را خشک کردیم. همچنین 16 دریاچه سطح کشور را نیز از بین بردیم.