انتقاد تجار از بي‌‌فایدگي سفر 145 هيئت تجاري خارجی

به گزارش «جوان» در حالي 145 هيئت تجاري بعد از پنج سال تحريم شديد و به خصوص از مهرماه امسال به ايران آمده‌اند كه تاكنون هيچ گزارشي از نتايج اين نشست‌ها ارائه نشده و حتي برخي از اين نشست‌ها محرمانه بوده و تنها از آنها خبر پخش آهنگ هپي(happy ) و عكس‌هايي با چادر هيئت‌ها خبر‌ساز شده است! 

كارشناسان اقتصادي بر اين باورند كه تا زمينه براي سرمايه‌گذاري فراهم نباشد رفت و آمدهاي هيئت‌هاي خارجي و آمارهاي كمي از اين نشست‌ها خروجي مؤثر در اقتصاد ندارد و نبايد فرصت‌هاي پساتحريم را با‌ بي‌برنامگي و بي‌تدبيري از دست داد. ميرابوطالب بدري، معاون سازمان توسعه تجارت درباره كميت اين هيئت‌ها گفته است: از اين ميان، 71 هيئت با 2 هزار و 640 نفر از قاره‌هاي اروپا و امريكا، 41 هيئت با 702 نفر از آسيا و اقيانوسيه و 34 هيئت با 421 نفر از كشورهاي عربي و آفريقايي وارد ايران شدند.  بنا بر اين گزارش وي اهداف هيئت‌هاي خارجي در ايران را جست‌وجو براي يافتن شريك براي سرمايه‌گذاري مشترك و انتقال تكنولوژي، برگزاري همايش و مذاكرات رودررو، خريد مواد اوليه از ايران، فروش در بازار محلي همراه بازار كشورهاي ثالث(كشورهاي همسايه)، خريد كالاهاي خاص از ايران(خشكبار، پوست و چرم، مواد پتروشيمي و فولاد) و امضاي تفاهم‌هاي مختلف در سطح وزير يا معاون وزير(نمايشگاهي و سازمان‌هاي توسعه تجارت) عنوان كرده و اين در حالي است كه تاكنون هيچ گزارشي مبني بر اينكه مذاكرات به عقد قرارداد عملي منجر شده باشد رسانه‌اي نشده است. 

  

با اين حال آنچه روزنامه جوان چند ماه پيش پيش‌بيني كرده بود را مي‌توان از خلاصه اخبار ديدارهاي اين هيئت‌هاي تجاري استنباط كرد. اين هيئت‌ها بيشتر به دنبال معامله و مراوده با بخش‌هاي اقتصادي وابسته به دولت بوده و تمايل به سرمايه‌گذاري در بخش‌هايي چون فولاد، ‌نفت، پتروشيمي، صنعت برق ‌و خودرو بوده‌اند و كمتر هيئتي تمايل به ورود صنايع كوچك و تعامل با بخش خصوصي دارد. 

آنچنان كه ظاهراً در بخش خودروسازي توافقاتي با پژو و رنو انجام شده يا مذاكراتي با شركت‌هاي بزرگ نفتي و زيمنس براي ورود به صنعت نفت و نيروگاه‌ها انجام شده ولي از جزئيات آن خبري نيست، بنابراين ورود اين هيئت‌هاي خارجي نمي‌تواند به عنوان يك برگ برنده يا مؤثر در بخش واقعي اقتصاد باشد كه شايد در اين‌باره كم‌كاري بخش خصوصي و بي‌برنامگي دولت و بخش خصوصي براي اين ديدارها مهم‌ترين دليل فرصت‌سوزي در اين‌باره باشد. 

  

در همين باره مجيدرضا حريري، عضو هيئت نمايندگان اتاق بازرگاني در گفت‌وگو با «جوان» مي‌گويد: برخلاف آنچه تصور مي‌شود حضور اين هيئت براساس وجود يك برنامه مدون و دقيق از سوي دست‌اندركاران داخلي نبوده بلكه سفر غربي‌ها بعد از پنج سال تحريم شديد به منظور ارزيابي بازارهاي داخلي و اعلام سهم‌خواهي و حضور اروپايي‌ها بوده است. وي با بيان اينكه طرف‌هاي اصلي هيئت‌هاي خارجي،  دولت بوده و خيلي ارتباطي با بخش خصوصي نداشته‌اند، مي‌افزايد: البته نوعي نگاه سياسي و اينكه آنها احتمال مي‌دادند روابط جديد با امريكا منجر به كوچك شدن كيك تجارت آنها شود نيز در هجوم هيئت‌هاي تجاري مؤثر بوده است.  نايب‌رئيس اتاق ايران و چين در ادامه و در پاسخ به اين سؤال كه چشم‌انداز قيمت نفت نمي‌تواند ايران را به يك بازار مصرف بزرگ براي غربي‌ها تبديل كند، بنابراين هدف آنها از اين رفت و آمدها چيست، گفت: ‌آنها دقيقاً بهتر از ما شرايط اقتصادي ايران را مي‌شناسند و با نگاهي به رتبه كسب و كار و رتبه مقابله با فساد و ساير شاخص‌ها ترجيح مي‌دهند كه بيشتر در حوزه‌هاي نفت و خودرو و صنايعي كه به نوعي دولتي به شمار مي‌روند ورود پيدا كنند.  

  

محمد لاهوتي، رئيس كنفدراسيون صادرات نيز در گفت‌وگو با «جوان» مي‌گويد: رفع تحريم‌ها بعد از دهها سال بدون شك شرايط مناسبي را براي سرمايه‌گذاري ايجاد مي‌كند و ما بايد از اين فرصت استفاده كنيم، اما ما در عمل شش ماهه اول سال را در انتظار تصويب شدن يا نشدن برجام از دست داديم در حالي كه هيئت‌هاي تجاري خارجي با نگاهي به فضاي كسب و كار و قوانين بي‌ثبات به دنبال بخش‌هاي رفتند كه كمتر داراي چنين ويژگي‌هايي باشد. وي با تأكيد بر اينكه حضور شركت‌هاي خارجي بيشتر در حوزه نفت و گاز و خودرو خواهد بود، مي‌گويد: هنر ما به عنوان بخش خصوصي و دولت بايد اين باشد كه شرايط سرمايه‌گذاري براي صنايع كوچك و متوسط را فراهم كنيم. 

   

عضو هيئت نمايندگان اتاق بازرگاني تهران خاطرنشان مي‌كند: ما در صنايعي مانند كفش، چرم، ‌سراميك، شيرآلات و... قادر به جذب سرمايه‌گذاري هستیم به شرط آنكه دولت شرايط سرمايه‌گذاري را فراهم كند. وي با بيان اينكه خودش در چندين نشست هيئت‌هاي خارجي ديدار داشته به بيان مشكلات موجود در سرمايه‌گذاري پرداخت و گفت: ما در منطقه‌اي زندگي مي‌كنيم كه بسياري از كشورها شرايط پس از تحريم ما را دارا هستند و حتي رتبه كسب و كار و مقابله با فساد در آنها بالاتر از ماست، بنابراين دولت بايد عزمي جدي براي حل موانع سرمايه‌گذاري داشته باشد.  وي مي‌افزايد: ثبات قوانين وجود ندارد و با تصميم‌گيري‌هاي لحظه‌اي سرمايه‌گذاران حاضر به مذاكره با بخش خصوصي نيستند آنچنان كه در ديدار با سفراي كشورهاي اروپايي مهم‌ترين نكته بي‌ثباتي در نرخ ارز و نگراني از تصميمات ممنوعيت ورود و خروج كالاها بود. 

لاهوتي افزود: تا زماني كه قوانين با ثبات صورت نگيرد و نرخ ارز ثابت نشود سرمايه‌گذاران خارجي ترجيح مي‌دهند با دولت كار كنند و دولت در اين‌باره بايد به طور جدي تصميم خود را بگيرد و به آن تصميم هرچه سريع‌تر جامه عمل بپوشاند وگرنه اين فرصت از بين مي‌رود.  لاهوتي با اشاره به معناي اقتصاد مقاومتي مبني بر توليد صادرات محور تأكيد مي‌كند: با ورود سرمايه‌گذار خارجي مي‌توان تكنولوژي و ماشين‌آلات پيشرفته و بازارهاي خارجي را توأمان مدنظر قرار داد، اما بخش خصوصي با اين شرايط ظرفيت جذب سرمايه خارجي را ندارد و نمي‌تواند از اين فرصت استفاده كند. 

وي بيان اينكه تا قبل از محدوديت‌سازي ويزا از سوي امريكا اميد‌هاي خوبي با توجه به ظرفيت‌هاي داخلي در بخش نفت و پتروشيمي و توريسم و خودرو قابل تصور بود، گفت: بايد براي اين موضوع هم چاره انديشيد و نياز به كار بيشتري از سوي دولت است تا ما بتوانيم از اين فرصت‌ها و رفت و آمدهاي هيئت‌هاي تجاري استفاده كنيم و اين دقيقاً به همت خودمان مربوط است كه براي آن برنامه داشته باشيم.