به من مي‌گويند مستند‌ساز فتنه

مستند «برادران» به موضوع شهيد مهدي نوروزي اشاره دارد. شهيد مدافع حرم كه اولين بار تصويرش در سال 88 و ايام فتنه منتشر شد. در آن زمان شهيد نوروزي در شبكه‌هاي اجتماعي به عنوان يكي از نيرو‌هاي حزب‌الله لبنان نام برده شد كه براي سركوب جنبش سبز به ايران اعزام شده است، نام وي نيز حسين منيف اشمر گذاشته شد كه نام رزمنده‌اي لبناني بود. در مستند «برادران» خط اتصال شهيد نوروزي و حسين منيف اشمر دنبال مي‌شود. اكران اين مستند در سينما فلسطين تهران حضار را تحت تأثير قرار داد و گريه برخي از تماشاگران را در پي داشت. اين اتفاق در پخش تلويزيوني نيز رخ داد و با درخواست‌هاي مكرر بينندگان ديشب بار ديگر مستند «برادران» از تلويزيون پخش شد. 

مهدي نقويان، مستند‌ساز و كارگردان مستند «برادران» كه اين روزها سروصداي زيادي را به راه انداخته در گفت‌و‌گو با «جوان» درباره ساخت اين مستند، مي‌گويد: پارسال همين موقع‌ها بود كه شهيد نوروزي به شهادت رسيد، من نيز خبر شهادت را شنيدم و قبل از آن شناختي از وي نداشتم. تنها تصويري كه از او ديده بودم مربوط به همان خبر حضور نيروهاي حزب‌الله لبنان در ايران طي ايام فتنه بود. وقتي خبر شهادت نوروزي را شنيدم و به اصل ماجرا پي بردم، ديدم ايده خوبي براي توليد مستند است، به خصوص اينكه وي در مبارزه با داعش به شهادت رسيده بود. نقويان مي‌افزايد: هر چقدر درباره شهيد نوروزي تحقيقاتم بيشتر مي‌شد شخصيت وي به عنوان يك قهرمان برايم جذاب‌تر مي‌شد. 

وي كه پيش از اين مستند «رمز و راز ملكه» را با موضوع اختيارات ملكه انگليس توليد كرده بود، درباره مستند «برادران» مي‌گويد: به نظرم مستند‌ساز بايد به سمت سوژه‌هايي برود كه براي مخاطب عام جذابيت دارد و اثري بسازد كه تأثيرگذار باشد. در كار قبلي هم كه درباره انگليس بود نيز سعي كردم همين روش را داشته باشم. 

اين مستند‌ساز مي‌افزايد: اتمام كار مستند «رمز و راز ملكه» دقيقاً با بحث بازگشايي سفارت بريتانيا همزمان شد. همان زمان هم ايده توليد مستندي درباره تاريخ فرانسه و تناقض بزرگ اين كشور را كه مهد دموكراسي خوانده مي‌شود اما حجاب را ممنوع كرده است، مطرح كردم. اگر امكان توليد مستند فرانسه را پيدا مي‌كردم امسال با حادثه بمبگذاري فرانسه مستند تكميل مي‌شد و آن زمان دستمان پر بود. در اين مستند مي‌خواستم به تاريخ فرانسه و دليل اينكه اين كشور را نماد دموكراسي مي‌دانند، اشاره كنم و بلافاصله تناقض‌هاي آن را بياورم، مسئله نشريه شارلي ابدو، استعمار فرانسه در الجزاير و ردپاي استعماري آن در كشورهايي مانند ايران و لبنان، هم‌اكنون قوانين آموزش و پرورش در لبنان كپي قوانين فرانسه است و زماني هم كه مي‌خواستند در ايران قانون اساسي بنويسند از قوانين اين كشور استفاده كردند. 

نقويان درباره آينده‌نگري كه در آثارش ديده مي‌شود، توضيح مي‌دهد: به نظرم خداوند به همه هنرمندان نظر لطفي داشته و به آنها نوعي تيزبيني و آينده‌نگري داده است كه بتوانند وقايع آينده را حدس بزنند. من هم توانستم با «رمز و راز ملكه» و «برادران» نوعي آينده نگري داشته باشم. «برادران» هم در ايام 9 دي و موضوع داعش تكميل شد. 

اين مستند‌ساز كه در «رمز و راز ملكه» كار را صرفاً براساس تصاوير آرشيوي توليد كرده بود، درباره روند ساخت «برادران» مي‌گويد: در اين مستند به كرمانشاه و لبنان سفر كردم و از تصاوير آرشيوي نيز استفاده زيادي كردم. درباره شهيد نوروزي تصاوير زيادي وجود داشت اما مثلاً انتخاب حدود 30 دقيقه تصوير از بين 20 گيگابايت تصوير كار خيلي سختي بود، اما سوژه شهيد نوروزي به عنوان يك قهرمان كمك بسياري در اين باره به من كرد. 

كارگردان مستند بحث‌برانگيز «برادران» مي‌گويد: به نظرم در سينما، چه سينماي مستند و چه داستاني، مهم‌ترين كار اين است كه بدانيم چطور داستان را تعريف و داستان خوبي را روايت كنيم. وقتي حقيقت را به خوبي بيان كني مردم استقبال مي‌كنند. پس از پخش مستند «برادران» بسياري از افرادي كه از نظر سياسي آن طرفي حساب مي‌شدند، تماس گرفتند يا پيامك دادند و از كار تشكر كردند. اين نشان مي‌دهد گفتن حقيقت هميشه با استقبال روبه‌رو مي‌شود. 

نقويان معتقد است: يكي از مشكلات ما به خصوص در بين بچه حزب‌اللهي‌هايي كه مستند توليد مي‌كنند اين است كه مستند‌ساز تحليل خود را در مستند مي‌آورد و مخاطب اين تحليل را پس مي‌زند. من در «رمز و راز ملكه» نيز سعي كردم تاريخ و داستان واقعي را روايت كنم و تحليل را برعهده بيننده بگذارم. وي درباره استقبال از «برادران» مي‌گويد: به من مي‌گويند مستند‌ساز فتنه، خب من هم دوست دارم در حوزه‌هاي ديگر فيلم بسازم، اما وقتي مي‌بينيم نه تلويزيون و نه ديگر مستند سازان سراغ فتنه نمي‌روند و اين حوزه خالي مانده، مي‌آيم و با توليد فيلم نمي‌گذارم درباره فتنه كم كاري شود. 

نقويان در پاسخ به سوال«جوان» پيرامون كم‌كاري مستندسازان در توليد مستند با محوريت فتنه 88، مي‌گويد: مشكلات زيادي در اين‌باره وجود دارد، اولي مشكل به نظرم خود مستندسازان هستند، مستند سازان خوب حزب‌اللهي داريم كه تكنيك سينماي مستند را به خوبي مي‌شناسند، اما خجالت مي‌كشند درباره فتنه فيلم بسازند و در رودربايستي قرار مي‌گيرند. در صورتي كه بايد درباره فتنه دغدغه‌مند فيلم ساخت. مشكل دوم مديران هستند كه نسبت به فيلمسازي درباره فتنه كم‌لطف‌ هستند. توليد فيلم در اين حوزه امكانات زيادي مي‌خواهد و دردسر زيادي نيز دارد. خودم براي صداگذاري اين مستند با چندين نفر از دوستان تماس گرفتم اما هيچ كدام حاضر نشدند همكاري كنند!

نقويان درباره نريشن مستند «برادران» كه توسط ناصر طهماسب گفته شده، مي‌گويد: حقيقت اين است كه صداي آقاي طهماسب آنقدر خوب است كه براي هر مستندي به كار مي‌آيد، اما خودم دوست نداشتم اين كار را ايشان انجام دهد؛ اول به خاطر اينكه كار قبلي‌ام را انجام داده بودند و دوست نداشتم بگويند همه كارهاي من با آقاي طهماسب است و دوم اينكه مي‌خواستم صداي نو و كمتر شناخته شده‌اي باشد.  فارغ از مسائل سياسي وقتي موضوع مستند و حقيقت شهيد نوروزي را براي آقاي طهماسب تعريف كردم، وي استقبال زيادي كرد و گفت چون در حق اين شهيد احجاف شده بايد حتماً اين كار انجام شود. كارگردان مستند برادران در انتها درباره اينكه چقدر به موفقيت در عمار فكر مي‌كند، تأكيد مي‌كند: بيشتر از اينكه به فكر جايزه عمار باشم از اينكه عمار ويتريني براي كارهاي ما شده خوشحالم، عمار باعث شده كارهاي ما ديده شوند. مستند «برادران» از جمله آثار حاضر در جشنواره عمار است و علاقه‌مندان مي‌توانند براساس برنامه اكران اين جشنواره، به تماشاي «برادران» بنشينند.