مختصات مناطق استخراج نفت داعش

به گزارش پایگاه 598، «فایننشال‌تایمز» در گزارشی به قلم نویسندگان «اریکا سولومون، رابین کوانگ و استیون برنارد» به توصیف مسیری پرداخت که بشکه‌های نفت غارت و قاچاق شده از سوریه برای تحویل به مشتریان غیرقانونی آن توسط داعش پیموده می‌شود.

در این گزارش تحلیلی آمده است: داعش کنترل اکثر میادین نفتی سوریه را بدست گرفته و نفت خام بزرگترین منبع درآمد این گروه به شمار می‌آید. در این گزارش به مسیری اشاره می‌شود که بشکه‌های نفت از ابتدای استخراج تا پایان تحویل بدست مشتری طی می‌‌کنند؛ هدف نیز آن است که دریابیم سیستم تولید داعش چگونه عمل کرده، چه کسانی در ازای این نفت پول داده و در نهایت اینکه چرا مبارزه با چنین فرآیندی علیرغم بمباران‌های هوایی، یک چالش باقی مانده است. 

* نفت از کجا استخراج می‌شود؟

استان دیرالزور در شرق سوریه منطقه اصلی داعش برای تولید نفت محسوب می‌شود. به گفته اهالی این استان، تنها در ماه اکتبر داعش روزانه 34 تا 40 هزار بشکه نفت تولید کرده که این مقدار بواسطه حملات هوایی ائتلاف (آمریکایی) و همچنین ارتش روسیه در تاسیسات نفتی با کاهش روبرو شده است. داعش در پایانه نفتی «قیاره» در نزدیکی موصل نیز روزانه 8 هزار بشکه نفت تولید می‌کند.

ترسیم نموداری قطعی از مناطق نفتی تحت کنترل داعش چندان آسان نیست اما پرواضح است که از زمان اشغال این مناطق، سطح تولید در آن کاهش داشته است چراکه تاسیسات پالایشگاه‌ها نیاز به تعمیر داشته و تروریست‌ها نیز فاقد فناوری یا ابزار لازم برای این کار هستند. بمباران مناطق نفتی داعش در سوریه از اواخر اکتبر توسط ائتلاف آمریکایی آغاز شد و تولید روزانه این کالا را به زیر 30درصد رساند. بااین حال، این منبع درآمد همچنان پرسودترین جریان مالی برای سرکردگان داعشی محسوب می‌شود.

* فروش نفت خام

بسیاری معتقدند که داعش برای درآمدهای نفتی خود بر صادرات این کالا متکی است و سود اصلی را از طریق فروش در بازارهایی بدست می‌آورد که به سرزمین‌های تحت اشغال این گروه در شمال سوریه و خلافت ادعایی آن (مرز بین عراق و سوریه)، نزدیک‌تر است. داعش بخش اعظمی از نفت خام خود را مستقیما به تجار مستقل در میادین نفتی می‌فروشد بدین شکل که خریداران با کامیون به میادین نفتی رفته و مقدار نفت موردنظر خود را تهیه می‌کنند.

از آنجا که کامیون‌ها مدتها در صف دریافت نفت در مناطق مرزی می‌مانند و اخیرا نیز حملات هوایی به این صفوف کامیونی تشدید شده، داعش سیستم تحویل نفت خود را تغییر داده است. آنها از قبل اسامی مشتریان را ثبت‌نام کرده و به هرکدام زمان ویژه‌ای برای حضور و تحویل کالا می‌دهد؛ با این روش صف واضحی که به آسانی مورد حمله قرار گیرد، تشکیل نمی‌شود.

* پالایشگاه‌های نفت

تاجران نفتی پس از تحویل کالای خود از تروریست‌ها، ترجیح می‌دهند که این محموله فورا در بازار به فروش رسانده و به سراغ خرید تازه‌ای بروند. آنها در ازای هر بشکه نفت حدود 10 دلار بدست می‌آورند. برخی از این تاجران نفتی در استان دیرالزور سوریه عنوان می‌کنند جنگنده‌های آمریکایی کامیون‌های آنان را مورد حمله قرار نمی‌دهد بلکه این نیروی هوایی روسیه است که با بمباران کامیون‌های نفتی، خطر از بین رفتن تجارت آنها را تشدید کرده است.صاحبان اصلی بیشترین پالایشگاه‌های سوریه که اکنون به اشغال داعش درآمده، همچنان در آنجا مشغول بکار بوده و از آنها برای استخراج اطلاعات پالایشگاهی بهره‌برداری می‌شود. به گفته تاجران نفت، تروریست‌ها خود دارای نفت‌کش برای انتقال نفت از میادین به پالایشگاه هستند. به نظر می‌رسد قراردادهای نفتی پیشین اکثر پالایشگاه‌ها و ایستگاه‌های گازی وابسته به آن همچنان محفوظ باقی مانده است.

* قاچاق سوخت

نفت تصفیه و پالایش شده به تاجران فروخته شده و در این مرحله، نقش داعش در روند تجارت به پایان می‌رسد. نیمی از این نفت به موصل در عراق قاچاق شده و نیمی دیگر در شمال سوریه –هم مناطق تحت‌اشغال داعش و هم مناطق تحت‌اشغال شورشیان_ مورد استفاده قرار می‌گیرد. گروه‌های شورشی در سوریه بیشترین مشتریان نفتی داعش را تشکیل می‌دهند.

*حملات هوایی

ائتلاف آمریکایی از اواخر اکتبر حمله به تاسیسات نفتی تحت‌کنترل داعش را آغاز نمود. این حملات با حمله جنگنده‌های روسی در اواسط نوامبر تشدید گردید. ائتلاف بیش از آنکه پالایشگاه‌ها یا بازارهای نفتی داعش را مورد بمباران قرار دهد، به فرآیند استخراج حمله می‌کند. خودروهای حمل سوخت متعلق به داعش از دیگر اهداف جنگنده‌های ائتلاف می‌باشد.این تلاش‌ها برای توقف روند درآمدزایی تروریست‌های داعشی تا حدودی موثر بوده و نرخ تولید آنها را در ماه نوامبر به زیر 30 درصد کاهش داده است. اما در این مسیر نمی‌توان از هزینه‌های انسانی حملات نیز چشم‌پوشی کرد.