پای روحانی به ماجرای‌سکه‌های‌جلال بازشد

به گزارش پایگاه 598، حدود بیست و اندی روز پیش بود که برترین‌های جایزه ادبی جلال آل احمد معرفی شدند و جوایز به آنها اعطا شد. پیش از برگزاری جایزه نیز اعلام شد که جوایز جایزه جلال به سی سکه محدود شده است اما طبق آنچه در روزنامه رسمی بر اساس ابلاغیه حسن روحانی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی در پی کاهش سکه‌های این جایزه درج شده است آمده:

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

مصوبه «اصلاح و تکمیل موادی از آئین نامه جایزه ادبی جلال آل احمد» که در جلسه 771 مورخ 24/8/94 شورای عالی انقلاب فرهنگی و بنا به پیشنهاد مورخ 26/5/94 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به تصویب رسیده است. به شرخ ذیل برای اجرا ابلاغ می‌شود:

1: کلمه «تاریخ نگاری» مندرج در مواد 2،5،6،7 حذف می شود.

2: تبصره ذیل ماده 6 به شرح ذیل اصلاح می‌شود: تبصره_ دبیر هیات علمی با پیشنهاد و تائید هیات امنا انتخاب می شود.

3: تبصره زیر به ماده 12 الحاق شود:

تبصره_ بر اساس نوع کیفیت و اثر، میزان جایزه از حداقل تعداد 30 سکه تا حداکثر تعداد 110 سکه تمام بهار آزادی تعیین و اهدا می‌شود.

قید این جمله یعنی: «بر اساس نوع کیفیت و اثر، میزان جایزه از حداقل تعداد 30 سکه تا حداکثر تعداد 110 سکه تمام بهار آزادی»، کمی قابل تامل است؛ نکته اول اینکه همچنان می‌توان امیدوار بود که 110 سکه به برگزیده ای در سال و دوره‌ای اهدا شود و نکته دوم اینکه احتمال اعمال سلیقه را قوت می‌بخشد که بنا بر بودجه و سلیقه جایزه سی سکه‌ای یا بیشتر را شاید شاهد باشیم.

این در صورتی است که در ابلاغ رئیس جمهور به صراحت اعلام شده با توجه به کیفیت، یعنی آثار برگزیده که از کیفیت بالاتری برخوردار هستند و حائز امتیازات کافی، که تحت عنوان «برگزیده» شناخته می‌شوند می‌توانند دریافت کننده 110 سکه باشند. در این صورت تفاوت میان برگزیده اول و افراد شایسته تقدیر مطلوب تر می‌نماید.

اما این موضوع که قطعیتی دیده نشود و گران‌ترین جایزه ادبی در حالت معلق بوده و در هر دوره بر سر میزان جوایزش تشکیک باشد کمی تامل‌برانگیز است.

نویسندگان و مولفان اغلب از جایزه جلال آل احمد به عنوان گران‌ترین جایزه ادبی کشور با 110 سکه تمام بهار آزادی یاد می‌کردند و در جامعه ادبی هم وزنی برای این جایزه قائل بودند، اما اینکه «بر اساس نوع کیفیت و اثر، میزان جایزه از حداقل تعداد 30 سکه تا حداکثر تعداد 110 سکه تمام» باشد کمی کار را سخت می‌کند.

اول اینکه تمام نوک پیکان هدف سمت برگزارکنندگان و داوران و هیات علمی نشانه می‌رود و در مرحله دوم نویسنده باید در خوش‌بینانه ترین حالت تصور کند هیات برگزار کننده کف این ابلاغیه یعنی سی سکه را در نظر دارند.

بد نیست مروری شود به سخنان متولیان این جایزه ادبی که حالا با شروطی از سکه افتاده است:

دبیر اجرایی جایزه جلال آل احمد با اشاره به خبرهایی درباره احتمال کاهش سکه‌های جایزه جلال و بررسی این موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت:‌ بحث در شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره کاهش جدی سکه‌های جلال نیست،‌ بلکه قرار است،‌ تفویض اختیاری درباره تعداد سکه‌های جایزه جلال به هیئت امنای بنیاد انجام شود. به عبارت دیگر این هیئت امنا باشد که در هر دوره با توجه به شرایط موجود درباره تعداد جوایز تصمیم‌گیری کند.

از سوی دیگر علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سال گذشته که خبر کاهش سکه های جلال مطرح شد در این باره گفته بود: با توجه به اینکه 110 سکه تعداد زیادی است، سعی کردیم با کاهش این جایزه، تعداد افرادی که می توانند دریافت کننده جایزه باشند را در حد امکانات و توانایی مان بیشتر کنیم.

جنتی درباره ضرورت اخذ مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی برای کاهش تعداد سکه های جایزه جلال آل احمد نیز گفت: اگر چنین باشد موافقت اعضای شورای انقالب فرهنگی را نیز با کاهش میزان جوایز جایزه جلال خواهیم گرفت. 

این اظهارنظرها نشان می‌دهد طبق آنچه طرف پیشنهاد دهنده_ یعنی وزارت ارشاد_ در راستای کاهش سکه‌ها علاقه‌مند است. تمام همت بر اهدای همین سی سکه مانده و خبری از 110 سکه در ابلاغیه رئیس جمهور نخواهد بود.

در تیرماه سال 1384 و در آخرین سال دولت هشتم موضوع برگزاری جایزه ادبی جلال آل احمد به تصویبِ شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. اما عمر دولت هشتم به برگزاری این جایزه نرسید تا این که در سال 1385 و با آغاز کار دولت نهم پرونده برگزاری این جایزه بزرگ ملی و ادبی که گرانترین جایزه ادبی تاریخ ایران است گشوده شد. در همان سال آئین‌نامه جایزه در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و 110 سکه به عنوان جایزه نفرات برگزیده از سوی این شورا در نظر گرفته شد. بر اساس آئین‌نامه تاریخ دوم آذر ماه هر سال –به یاد سالروز تولد جلال آل احمد- برای تاریخ اختتامیه این جایزه انتخاب شد. سرانجام اولین دوره جایزه در سال 1387 بدون این که منتخبی در حوزه داستان داشته باشد برگزار شد. تاکنون شش دوره از این جایزه برگزار شده و دوره پیش رو هفتمین دوره این جایزه است.