سنگ تمام برای شرکت کپی‌کار خارجی!

به گزارش پایگاه 598، کارآفرینی و روش کسب و کار ایده‌های برتر فناوری به صورت استارتاپ،‌ چند سالی است توجه مردم جهان را به خود معطوف کرده است و کاربران بسیاری در رویای راه‌اندازی استارت‌آپی متفاوت هستند.

در این میان برخی از شرکت‌های منفعت‌طلب به جهت کسب درآمد در کوتاه‌ترین زمان ممکن، روش دیگری را به وجود آورده و با تقلید از ایده‌های موفق و ایجاد آن‌ها در کشورهای دیگر، در کمتر از چند هفته سود هنگفتی کسب می‌کنند.

یکی از مشهورترین شرکت‌های دنیا که از این روش پیروی می‌کند، «راکت اینترنت» (Rocket Internet) است. این شرکت آلمانی در سال ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) توسط برادارن «سام­ور» ایجاد شده و با شناسایی استارت‌آپ‌های موفق در آمریکا و چین و تکرار آن­ها در بازارهای عمده نوظهور، سالانه میلیاردها دلار درآمد کسب کرده است.

روش کار این شرکت به دلیل کم خطر بودن، معمولا در کمتر از چند هفته به سود دهی می‌رسد که در مقابل ایجاد یک استارتاپ نوپا که چند سالی به طول می‌انجامد و ممکن است در مواردی منجر به شکست شود جذاب‌تر به نظر می‌آید.

این شرکت‌ با پیشنهادهای وسوسه انگیز مالی، جوانان با استعداد را جذب می‌کند، ذهن خلاق را از آنان می‌گیرد و تنها از آنان یک دستگاه کپی می‌سازد که از ایده‌های موفق و برتر جهان را تقلید می‌کنند.

این روش کار به شدت مورد انتقاد اقتصاددانان و کارآفرینان اروپایی و آمریکایی است و تا جایی که پایگاه خبری «رویترز» با القابی مانند «میمون صفت»، «دزد»، «مقلد»، «کارخانه کپی» و بسیاری صفت‌های دیگر از آنان یاد می‌کند. «جیسون کالاکانیس» از سرمایه‌گذاران بخش کارآفرینی نیز، چندین بار در صفحه توتیتر خود به صراحت این شرکت را دزد خطاب کرد و آن را خطری جدی برای بازار کارآفرینی تلقی کرد و نوشت: « برادران سام­ور دزدان پستی هستند. چگونه شب‌ها خوابشان می‌برد؟»

* راکت اینترنت در ایران

با وجود این انتقادهای شدید و همچنین بازار رقابتی در کشورهای اروپایی، شرکت راکت اینترنت تصمیم گرفت حوزه فعالیت خود را به سمت بازارهای نوظهور و دست نخورده‌ در غرب آسیا و آفریقا ببرد و در واقع سرمایه‌گذاری در بخش تجارت الکترونیک و همکاری با شرکت‌های مخابراتی برای ایجاد بازار آنلاین موبایلی از جمله استراتژی جدید و جاه‌طلبانه برادران سام­ور به شمار می‌رود.

این شرکت در دی ماه سال ۱۳۹۲ با شرکت مخابراتی MTN آفریقای جنوبی (شرکتی که اپراتور ایرانسل را در ایران ایجاد کرد)، قرارداد همکاری مشترک امضا کردند و شرکت جدیدی با نام شرکت سرمایه‌گذاری اینترنت خاورمیانه (Middle East Internet Holding) یا به اختصار MEIH را تاسیس کردند. الیور سام­ور یکی از بنیانگذاران شرکت راکت اینترنت با ابراز خوشحالی از این همکاری مشترک از تلاش برای تسریع تغییر و تحول اینترنتی غرب آسیا خبر داد و گفت: « با همکاری دو شرکت راکت اینترنت و MTN، شرکت سرمایه‌گذاری اینترنت غرب آسیا می­‌تواند فعالیت‌های خود را توسعه دهد و شرکت‌های موفق جدیدی را به سرعت راه‌اندازی کند.»

MEIH با راه اندازی شرکت «ایده نوین تجارت روماک» در ایران و با نفوذ شرکت ایرانسل در کاربران ایرانی، پای استارتاپ‌های تقلیدی را به ایران نیز باز کرد. سرمایه‌گذاری این شرکت در ایران باعث ایجاد کسب و کارهایی مانند فروشگاه اینترنتی «بامیلو» و «موزاندو» (که هم‌اکنون با هم ادغام شده اند)، سایت سفارش غذا «بدو فود»، سایت خرید، فروش و اجاره املاک «اسکانو»، تاکسی یاب «اسنپ» و همچنین سایت رزرو هتل «پین تا پین» شده است.

* انتشار نسخه کپی سبک زندگی غربی در ایران

این شرکت‌ها علاوه بر کپی و پیاده سازی سبک کارآفرینی غربی در ایران، سبک زندگی غربی را نیز در ایران ترویج می‌­کنند که به شدت مورد انتقاد قرار گرفته­ اند. در همین راستا، فروشگاه اینترنتی بامیلو در اقدامی سوال برانگیز در حرکتی هماهنگ با کشورهای غربی، ۶ آذر ماه ۱۳۹۴ را روز «بلک فرایدی» یا جمعه سیاه معرفی کرد و از کاربران خود خواست تا در این روز با مراجعه به این سایت اینترنتی از تخفیفات ویژه برخوردار شوند.

درحالی که بلک فرایدی یا همان جمعه سیاه، جمعه پس از روز شکرگزاری، یکی از سنت‌های مسیحیان کشورهای غربی محسوب می‌شود که معمولا با حراج‌های فروشگاه‌های بزرگ در پایان سال میلادی همراه است و تقلید فروشگاه بامیلو از این مراسم و برگزاری بلک فرایدی همزمان با سایر کشورهای دنیا بسیار تعجب برانگیز است. در حالی که یک فروشگاه ایرانی معمولا تاریخ‌هایی مانند پایان سال یا اعیاد را برای حراج ویژه خود درنظر می‌گیرد.

گفتنی است این مراسم در کشور آمریکا نیز از شهرت خوبی برخوردار نیست و علاوه بر تعداد زیاد کشته و مجروح براثر هجوم مردم به فروشگاه‌ها در این روز، بسیاری از اقتصاددانان این سبک تخفیف را رواج الگوی مصرف‌گرایی در کشور می‌دانند که فرد بدون درنظر گرفتن احساس نیاز به اجناس حراجی، تنها به دلیل آنکه این اجناس درمدت معین و محدودی با قیمت پایین فروخته می‌شوند؛ به خریدن آنها ترغیب می‌شود و نوعی احساس نیاز کاذب پیدا می‌کند.

* معرفی شرکت­‌های مقلد به عنوان کارآفرینان موفق در دانشگاه‌ها

در این میان براساس اخبار منتشر شده، مدیران کسب و کار این شرکت تقلیدگر با دعوت دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران درصدند روز دوشنبه ۲۳ آذر ماه ۹۴ در این دانشگاه حضور یابند و از تجارب کاری خود برای ایجاد استارت اپ­های تقلیدی سخن بگویند و جوانان را به این روش ترغیب کنند.

پیش از این نیز شرکت روماک مهر ماه ۱۳۹۳ در چهارمین نمایشگاه کار دانشگاه صنعتی شریف شرکت کرد و از فرصت طلایی آشنایی با نخبگان علمی و جذب آنان بهره­‌مند شد. نمایشگاهی که به منظور آشنایی دانشجویان و فارغ التحصیلان با مهارت‌های شغلی و امکان استخدام در شرکت‌های حاضر در نمایشگاه تشکیل شده بود و این امکان برای شرکت‌های حاضر در نمایشگاه وجود داشت که کارجویان را با ارائه رزومه در فرصت‌های شغلی مورد نیاز خود استخدام کنند.

معرفی این شرکت­ها به عنوان کارآفرینان موفق و ترغیب جوانان به این نوع از کسب و کار نه تنها باعث شکوفایی اقتصادی نخواهد شد بلکه کارآفرینان و جوانان نخبه را نیز از خلاقیت بازمی­دارد و به علت زود بازده بودن، درنهایت منجر به ایجاد یاس و ناامیدی در بخش کارآفرینی و برهم خوردن تعادل نیروی کار حرفه‌ای در کشور خواهد شد.