تاکتیکهای استحاله درونی تمدن‌های هدف رابشناسید

به گزارش پایگاه 598، در قطار بودم که کمال خرازی (وزیر خارجه وقت ایران) زنگ زد و گفت می ‌خواهد درباره موضوع هسته ای کشورش صحبت کند. به او گفتم گوشی را نگه دارد. من به توالت رفتم و از آنجا گفتگو با وی را ادامه دادم. درخواست داشت که اجازه بدهیم حدود ۱۰ سانتریفیوژ برای فعالیت های تحقیقاتی در ایران کار کنند که تاکید کردم، اجازه فعال کردن ۱ دستگاه سانتریفیوژ را هم به ایران نمی دهیم.

به گزارش مسیرآنلاین مسیر تاریخ مملو است از انواع تاکتیک های نفوذ در میان کشورها و تمدن های هدف تا از طریق استحاله درونی آنها، منافع بیشتری نصیب حکومت یا جریان متجاوز گردد. در مکانیسم های نفوذ همواره عوامل داخلی نقش سرنوشت سازی دارند چرا که بدون حضور آنها بیگانه ظرفیت براندازی نرم یا تهاجم سخت نخواهد داشت.

تسخیر تمدن بابل در سال ۵۳۹ قبل از میلاد توسط سپاه کوروش بر اساس تاکتیک نفوذ در میان تصمیم گیران اجرایی در شهر بابل صورت گرفت. سپاه بابل از سپاه ایران شکست خوردند و به درون شهر افسانه ای خود عقب نشینی کردند. بابل از هر نظر خودکفا بودند و آنها مطمئن بودند سپاهیان ایران هرگز توان محاصره آنها را نخواهند داشت. تنها راه ورود به شهر رودخانه دجله بود که از روی آن دیوار عظیم شهر عبور کرده بود. اما فرماندهان جنگی بابل توان کنترل نیروهای خود را نداشتند و با همکاری گروهی از آنها سپاه کوروش موفق شد مسیر دجله را تغییر دهد و با پایین آمدن سطح آب در محل مجرای ورود به شهر، توانستند وارد بابل شده و نبونید پادشاه آنجا را تسلیم خود نمایند.

تاریخ صدر اسلام نیز دارای مصادیق فراوان و قابل توجهی از میزان ضریب نفوذ گروه ها در میان افکار عمومی است. یکی از نمونه های جالب توجه در این زمینه سطح نفوذ بزرگان قریش در صدر اسلام بر افکار عمومی مردم شبه جزیره عربستان است. در روایات مسلم تاریخی نقل است اسعد بن زراره که از یثرب عازم مکه شده بود در دیدار با بزرگان قریش نسبت به دوری از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرهیز داده شد. اسعد ماموریت داشت تا برای یافتن راهی به منظور آشتی دادن میان دو قبیله اوس و خزرج که سال ها در یثرب با یکدیگر در نزاع بودند از قریش کمک بگیرد.

به رسم مسافرانی که وارد مکه می شدند وی نیز قصد طواف به دور خانه خدا را می گیرد که مشرکان قریش از بیم آنکه مبادا شنیدن صدای قرآن خواندن رسول خدا (ص) توسط اسعد منجر به گرایش وی به اسلام شود با یک عملیات روانی و بر اساس ظرفیت نفوذپذیری افکار عمومی از جایگاه مشرکان قریش، به اسعد می گویند چندی است در میان ما ساحری پیدا شده که با سخنان جذاب موجب انحراف عرب گشته است. قبل از طواف پنبه ای در گوش خود بگذار که شنیدن صدای وی منجر به انحراف تو نشود. اسعد این توصیه را می پذیرد و با پنبه هایی در گوش عازم طواف می شود؛ اما این بار نه از راه گوش بلکه از راه چشم مجذوب سیمای پیامبر (ص) شده و پنبه ها را از گوش بیرون می کند و سرانجام به یکی از عوامل اصلی در انعقاد پیمان عقبه در حمایت از پیامبر (ص) می شود.

نمونه های تاریخی نفوذ را در طول تاریخ معاصر نیز می توان جستجو کرد. از خیانت حاج ابراهیم کلانتر به لطفعلی خان زند تا نفوذ عوامل بیگانه در دربار قاجار همگی حاصل پروژه های هدف دار نفوذ در یک سیستم و حکومت هستند. نقش میرزا ابوالحسن ایلچی و الله ‌یار خان آصف ‌الدوله در انعقاد قراردادهای گلستان و ترکمانچای با روس از برگ های سیاه تاریخ معاصر کشور است. نفوذ جریان روشنفکری غرب گرا در تاریخ معاصر ایران مجموعه ای از تجربه ها و تاکتیک های نفوذ را در اختیار محققان و سیاست مداران قرار داده است.

نفوذ در دربار ایران از دوره قاجار در مسیر اوج گیری قرار گرفت و نمونه های شگفت انگیز آن در دوره پهلوی نیز رخ عیان نمود. این جریان به سطحی رسیده بود که برای محمدرضا پهلوی در اندرونی ترین اتاق شخصی نیز امکان شنود برای دولت انگلیس فراهم شده بود. مقام معظم رهبری با استفاده از منابعی نظیر خاطرات فردوست که این وقایع در آنها ثبت شده است این چنین روایت را بیان می کنند: «در اوایل رفتن رضاخان که هنوز تکلیف سلطنت در ایران درست معلوم نشده بود، سفیر انگلیس در تهران به کسی که از طرف محمدرضا به او مراجعه کرده بود که تکلیف خودش را بداند، می ‌گوید که چون بر طبق اطلاعات ما، محمدرضا به رادیو برلین گوش می ‌کند و پیشرفتهای آلمان را روی نقشه پی می ‌گیرد، پس مورد اعتماد ما نیست. آن شخص، خبر را به محمدرضا می‌ دهد. او هم گوش کردن به رادیو برلین را ترک می‌ کند و کنار می ‌گذارد! آن وقت سفیر انگلیس می ‌گوید: «حالا دیگر عیبی ندارد؛ می ‌شود او را به سلطنت انتخاب کرد.» رژیم و دولتی که در راس آن کسی قرار دارد که تا این حد به یک سفارت بیگانه وابسته است که آنها برای سلطنت او شرطهای حقیر و ذلت ‌آوری از این قبیل معین می ‌کنند و او هم آن شرطها را می ‌پذیرد و عمل می‌ کند تا آنها او را به سلطنت برسانند، معلوم است که چقدر به بیرون از این مرزها و به قدرتهای خارجی وابسته است.»

حسین فردوست در کتاب ظهور و سقوط سلطنت پهلوی این ماجرا را شرح داده است. وی می گوید محمدرضا از وی می خواهد تا به سفارت انگلیس رفته و با فردی به نام ترات ملاقات نماید. ترات رئیس اطلاعات سفارت بوده و نفر دوم سفارت انگلیس نیز به شمار می رفته است. ترات در دیداری که با فردوست ترتیب می دهد ماجرای تمایل ولیعهد به آلمان را مطرح می کند و پس از آنکه فردوست این خبر را به محمدرضا می دهد وی حیرت زده اعلام می کند که حتما کار پیشخدمت های دربار است که به اتاق من رفت و آمد دارند.

نفوذ پیشخدمت های انگلیسی در سیستم سلطنتی پهلوی قبل از شهریور ۱۳۲۰ نیز جریان داشته است. رضاخان برای تحصیل پسرش در سوئیس، چند سال هزینه گزافی پرداخت می کند تا امکان تحصیل وی را در مدرسه لُه روزه در شهرک رول سوئیس در منطقه ای میان ژنو و لوزان فراهم نماید. له روزه مدرسه طبقه اشراف یا به قول دیوید راتکاف در کتاب اَبَر طبقه، مدرسه مخصوص ابر طبقه بود. نظافت راهروهای این مدرسه در اختیار زنان جوان و زیبارویی بود که بتوانند در آینده به عنوان جاسوس در میان تحصیل کردگان این مدرسه ایفای نقش نمایند.

ارنست پرون یکی از این پیش خدمت هاست که ماموریت داشت راهروی نزدیک به اتاق محمدرضا را نظافت نماید که سرانجام مورد توجه ولیعهد ایران قرار می گیرد. فردوست که همراه محمدرضا به له روزه رفته بود می گوید بعد از ۴، ۵ ماه مشاهده می کردم پرون دائما در اتاق محمدرضاست و بر خلاف یک پیش خدمت ساده، تبحر زیادی در اطلاعات فلسفی، ادبیات و هنر دارد. نفوذ پرون بر محمدرضا افزایش یافت به طوری که زمینه ورود وی به ایران را فراهم نمود و در جریان تحولات شهریور ۱۳۲۰ نیز از همراهان محمدرضا در دربار به شمار می رفت.

یکی از ویژگی های اصلی تاکتیک نفوذ، پنهان بودن و عملکرد تدریجی آن است. در روابط سیاسی بین الملل انگلیسی ها به افراد صبور در اجرای طرح های بلند مدت معروف هستند در حالی که آمریکایی ها را در رسیدن به اهداف سیاسی بسیار عجول و بی حوصله توصیف می کنند. پروسه نفوذ انگلیس در ایران پیچیدگی های قابل توجهی دارد. حضور وزیر خارجه اسبق این کشور در این روزها در شهرهای تاریخی ایران حاوی پیام های خاصی در قالب برنامه نفوذ است. اگرچه اشاره تلویزیون ایران به حضور جک استراو در کشور به عنوان رصد بازتاب تصویب برجام در کشور و نیز برآورد انتخابات مجلس در اسفند سال جاری خلاصه شد، اما می توان در لایه های درونی تر از اهداف این سفر و نیز انتخاب بازه زمانی آن به دنبال پیام های دیگری نیز بود. جک استراو زمانی را برای سفر به ایران انتخاب می کند که قصه برجام در مرحله توافقات نهایی به پایان رسید و مقام معظم رهبری نیز نامه ای تکمیلی به رئیس جمهور در مورد اجرای قانون برجام ابلاغ نموده اند.

سابقه همکاری های حسن روحانی و تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) در اوایل دهه ۸۰ از یک سو و به تصویب رساندن خواسته های متقابل ایران و طرف های غربی در پاییز ۹۴ مفهوم مشخصی برای وزیر کهنه کار انگلیسی دارد. وزیری که در توالت قطار از موضع بالا پاسخ وزیر خارجه ایران را می داد این روزها بادی به قبقب می اندازد و در خیابان های باستانی ایران قدم می زند.

احمد سالک رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس می گوید: «حضور جک استراو در اصفهان عادی نیست، بلکه فرمایشی است، برجام بستر نفوذ دشمن را فراهم کرده است. ورود چنین افرادی پس از برجام حاکی از آغاز فتنه ‌های بزرگتری است که با باز شدن سفارتخانه روباه پیر استعمار، انگلیس شروع شد.»/مرتضی جمشیدی

منبع: مسیرآنلاین