پای اردن به «لیست تروریست‌ها» باز شد!

به گزارش پایگاه 598، ماجرای «لیست تروریست‌ها» با بیانیه وین۲ جدی‌تر شده است. در این بیانیه رسما سازوکاری برای تعیین گروه‌ها و افرادی که تروریست هستند، طراحی شده تا مساله‌ای که بارها در نشست‌های سیاسی مطرح شده بود، حالا به سرانجام برسد. البته به نظر چالش‌هایی جدی هم‌چنان در این حوزه وجود دارد که می‌تواند محل اختلافات جدی میان کشورها و گروه‌های فعال در عرصه سیاسی و میدانی سوریه شود.

تعیین «لیست تروریست‌ها» مطابق با آن‌چه در وین۱ در ۳۰ اکتبر گفته شد و آن‌چه به صورت تفصیلی‌تر در بیانیه وین۲ در ۱۴ نوامبر آمد، یک مساله اساسی برای آتش‌بس میان دو طرف منازعه در سوریه است. بر اساس این بیانیه، آتش‌بس صرفا میان دولت اسد و حامیانش با گروه‌های مخالف مسلحی است که نام‌شان در لیست تروریستی نیامده است: «آتش‌بس شامل حمله یا دفاع در برابر اقدامات داعش، جبهه النصره یا هر گروه دیگری که گروه بین‌المللی حمایت از سوریه آن‌ها را تروریست خوانده،‌ نخواهد شد.» اما سازوکاری که برای تهیه لیست تروریست‌ها دیده شده چیست؟ در بخشی از بیانیه وین۲ این مساله به وضوح آمده است:

«در ارتباط با مبارزه با تروریسم و بر اساس بند ۶ از بیانیه وین، گروه «بین‌المللی حمایت از سوریه» تأکید کرد که داعش، جبهه النصره و دیگر گروه‌های تروریستی که توسط شورای امنیت سازمان ملل شناسایی شده‌اند و (لیست آن‌ها) مورد توافق شرکت‌کنندگان است و از سوی شورای امنیت نیز تائید شده، باید شکست داده شوند. پادشاهی هاشمی اردن موافقت کرد که کمک کند نمایندگان جامعه اطلاعاتی و نظامی تفاهمی مشترک از گروه‌ها و افرادی که احتمالا باید به عنوان تروریست معرفی شوند، تهیه کنند و به این منظور تاریخ هدف برای تکمیل آن، زمان آغاز فرآیند سیاسی تحت نظارت سازمان ملل، مقرر شد.»

بر اساس این بخش از بیانیه، لیستی که شورای امنیت از گروه‌های تروریستی تدوین کرده و حاوی داعش و جبهه النصره هم هست، مورد قبول کشورهای حاضر در وین۲ قرار گرفته اما برای تکمیل شدن این لیست، کشور اردن باید شرایط را برای جامعه اطلاعاتی و نظامی فراهم سازد تا با یک «تفاهم مشترک»، این لیست تکمیل شود. به عبارت دیگر، فضا برای افزودن اسامی دیگر به تروریست‌های نام‌برده شده در این لیست فراهم است. تکمیل لیست، قطعا با توافق اعضای حاضر در مذاکرات صورت خواهد گرفت و چون در نهایت شورای امنیت بر اساس بیانیه وین۲ باید قطعنامه‌ای را در جهت حمایت از تحقق آتش‌بس صادر کند، این شورا باید لیست نهایی را مورد تائید قرار دهد.

در این میان، اردن به عنوان کشوری که تا کنون خود زمینه‌ساز تحرکات برخی گروه‌های تروریستی بوده، باید هماهنگ‌کننده نمایندگان جامعه اطلاعاتی و نظامی برای شناسایی گروه‌های تروریستی جدید باشد! هر چند اسامی گروه‌های شناسایی شده در نهایت باید مورد توافق حاضران در نشست‌های سیاسی آتی باشد اما آیا اردن صلاحیت چنین مسئولیتی را داراست؟ آیا کشوری که در جبهه جنوبی سوریه آتش‌بیار معرکه بوده، گروه‌های تحت حمایت خود را در لیست تروریستی خواهد آورد و یا شرایط را برای نمایندگان جامعه اطلاعاتی و نظامی (که کیفیت آن در بیانیه وین۲ نیامده) فراهم خواهد ساخت تا نام این گروه‌ها به عنوان تروریست مطرح شود؟

این سوالات در حالی مطرح است که مردم سوریه چندین بار در اعتراض به حمایت اردن از تروریست‌ها، در مقابل سفارت این کشور در دمشق تجمع کرده‌اند. حتی دولت سوریه هم در دو نامه به دبیرکل سازمان ملل و رئیس دوره‌ای شورای امنیت، از حمایت آشکار اردن از گروه‌های تروریستی و در رأس آن‌ها جبهه النصره خبر داده بود. در این دو نامه به حمایت آشکار نظام اردن از تروریست‌ها جهت کنترل بر گذرگاه‌های مرزی و تسهیل نفوذ هزاران تروریست مسلح النصره از اردن به استان درعا در جنوب سوریه اشاره و تاکید شده بود که ادعای نظام اردن مبنی بر حمایت از راهکار سیاسی در حل بحران سوریه با اقدامات امان در حمایت از گروه‌های تروریستی هماهنگی ندارد.

بیانیه وین۲ جدی‌ترین حرکت سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه محسوب می‌شود که دارای دو فرایند آتش‌بس و انتقال سیاسی است. تهیه لیست تروریست‌ها یکی از اصلی‌ترین پیش‌نیازهای فرایند آتش‌بس محسوب می‌شود، لذا هرگونه برآورد غیردقیق و غیرواقعی از گروه‌های تروریستی، می‌تواند آتش‌بس را دست‌نیافتنی‌تر سازد. از این منظر، ایران باید در ماموریتی که به اردن داده شده یعنی هماهنگی میان نمایندگان جامعه اطلاعاتی و نظامی برای شناسایی گروه‌ها و افراد تروریست، نقشی موثر ایفا کند.

سعید ساسانیان

رصد