به گزارش سرویس سیاسی پایگاه 598، برجام كليد واژهاي كه اين روزها به يكي از پركاربردترين كلمات مبدل شده است. دولت اين روزها در تلاش براي اجرايي كردن اين مصوبه است و از سويي طرف غربي تاكنون چنان رغبتي براي عمل به تعهداتش بروز نداده است. درحالي سخن از برچيده شدن سانتريفيوژها و رفتن برجام به فاز اجرا از سوي دولت است كه تضمينهاي كتبياي كه براساس نامه رهبري بايد از طرف آمريكايي و اروپايي گرفته شود، گرفته نشده است.
مهندس حسين آبنيكي از مديران ارشد سابق صنعت غني سازي، رئيس مركز توسعه سازمان انرژي اتمي ايران بوده است. وي در گفتوگو با هفته نامه پرتو از بايدها و نبايدهاي اجرايي شدن برجام سخن ميگويد. متن كامل اين گفت و گو پيش روي شماست:
درحالي از برچيده شدن سانتريفيوژها و اجراييشدن برجام سخن به ميان ميآيد كه دولت هنوز در مسير عملي كردن مفاد نامه رهبري گام برنداشته است. تحليل شما از اين رفتار دولت چيست و آن را تا چه ميزان در چارچوب قانون تفسير ميكنيد؟
گويا خبر برچيده شدن سانتريفيوژها در يك فرآيند رفت و برگشت بالاخره تأييد شد. بايد به اين نكته اشاره كنم كه هر اتفاقي در فضاي اجراي تعهدات ما مبني بر تغيير در راكتور اراك، جمع آوري سانتريفيوژهاي فردو يا نطنز و يا هر اتفاق محدودكننده فني ديگري در اين شرايط صورت گيرد، بدون اجرايي شدن آن بندهايي كه در نامه حضرت آقا بود مبني بر اينكه اروپا و آمريكا به صراحت نامه بزنند كه زيرساخت تحريم برداشته شود و اين را به صراحت ذكر كنند كه تحريمها بهطور كامل لغو خواهد شد، قطعا خلاف فرمايش رهبري خواهد بود و مشمول تمام تبعاتي ميشود كه عدم اجراي بندهايي از قانون اساسي و مصوبات شوراي امنيت ملي خواهد داشت.
آن چه كه حضرت آقا در آن نامه ارائه كردند در واقع فقط يك نامه نيست، بلكه ابلاغ يك مصوبه شوراي عالي امنيت ملي است و يك دستور و امر به دولت به حساب ميآيد. اما متأسفانه در جامعه اين را به عنوان يك نامه تحليل ميكنند. يك نامه ميتواند درباره يك چيزي توضيح دهد و يا آن را تفسير كند و ميتواند اجرايي بشود يا نشود، اما اين خيلي فراتر از يك نامه است و يك دستور صريح محسوب ميشود. به اضافه اينكه مصوبه شوراي عالي امنيت ملي است و اين مهم جزو اولين مصوبات شوراي امنيت ملي است كه از حالت محرمانه خارج شده و شماره و كل متن آن به صراحت در رسانهها اعلام شده و شايد فلسفه اش اين بوده كه همه مردم بدانند كه دقيقا مصوبه چه بوده و اجرا و عدم اجراي آن را ارزيابي كنند.
بنابراين ما بايد در اين چارچوب نگاه كنيم و عملا نيز عدم اجراي اين نامه به معناي اين است كه از فرامين حضرت آقا و از مصوبه شوراي عالي امنيت ملي تخطي شده است.
تحليل شما از رفتار دولت چيست، آيا به اعتقاد شما اساسا دولت عزمي براي اجرايي كردن فرامين رهبري در خصوص برجام دارد؟
در واقع تحليل دولت اين است كه ما براي رفع تحريمها و گشايش اقتصادي وارد قضيه مذاكرات شده ايم و برجام نيز حاصل اين مذاكرات بود. با يك چنين نگرشي دولت در اجراي برجام تعجيل ميكند، به جهت اينكه طرفين 1+5 تحريمها را بردارند و به زعم دولتيها گشايشي صورت گيرد. با چنين فرض و يك خوشبيني خيلي جدي نسبت به برجام و طرف غربي، دولت به موضوع نزديك ميشود و طبيعي است كه خوشبيني بيش از حد و غيرمعقول طرف دولت را به اين فضا ميكشاند كه زودتر اين مصوبه را اجرا كند تا طرف غربي نيز زودتر تحريمها را بردارد اما همان طور كه حضرت آقا در مصوبه شوراي عالي امنيت ملي ابلاغ كردند و صريحا دستور دادند، مصالح امنيت ملي ما در اين چارچوب است كه تعجيل نكنيم و منتظر بمانيم تا عملكرد و اتفاقاتي را كه طرف غربي و آژانس قرار است در موضوع PMD انجام دهند، به مرحله اجرا برسد.
آن نامههايي كه حضرت آقا دستور دادند آمريكاييها و اروپاييها بايد به امضا برسانند تا تعهد كتبي بدهند بايد اجرايي شود و آنها بايد به صراحت راجع به برداشته شدن تحريمها و برچيده شدن ساختار تحريم اظهارنظر كنند و بعد ما تعهدات را انجام دهيم.
به اعتقاد شما دولت تا به امروز به آن شروط نه گانهاي كه اعلام شده عمل كرده يا خير؟
عملا بايد بر اين تأكيد كنيم كه هم آمريكا و هم اروپا بايد اين مكتوبات و نامه را رسما به امضا برسانند و اعتراف كنند به آنچه كه حضرت آقا در فرامينشان آوردند. در اين خصوص دولت اين توجيه را دارد كه آن چه طرف غربي گفته و مصوبهاي كه اوباما داشته همان مفهوم امضا و تعهد را دارد، اما اين قابل قبول نيست. دولت نميتواند به خاطر خوشبينياي كه به طرف غربي دارد و تعجيلي كه در روند برجام ميخواهد صورت دهد، به نوعي اين مصوبه و دستور را ناديده بگيرد و از آن عبور كند. به هيچ وجه اين به صلاح نيست و نمايندگان مجلس هم در سوالاتشان از رئيس جمهور بر اين موضوع تاكيد كردند. من فكر ميكنم كه مجموعه شوراي عالي امنيت ملي و مجلس بايد روي اين تأكيد و دولت را ملزم كنند كه در اين چارچوب به آن مصوبه امنيت ملي و دستور حضرت آقا عمل نمايد.
به اعتقاد شما اگر اين بحث تضمين كتبي توسط اروپا و آمريكا به هر دليلي اتفاق نيفتد، دولت بايد چه واكنشي از خود نشان دهد؟ آيا بايد همچنان برجام را در دستور كار خويش قرار دهد؟
دولت بايد در فضاي مصوبه شوراي امنيت ملي و دستور حضرت آقا رفتار كند؛ زيرا مصالح ملي ما حكم ميكند كه به اين شكل جلو برويم و قانون و چارچوب قانون اساسي اين طور حكم ميكند. اگر غربيها حاضر نيستند چنين تضميني را بدهند، عملا ما وارد فضايي ميشويم كه به تعهداتمان صددرصد عمل ميكنيم و آنها هم چارچوب تحريمها را برنميدارند و زيرساخت تحريم را ازبين نميبرند و بخش زيادي از اين تحريم را هم باقي ميگذارند.
آن چه كه اساسا موضوع مذاكره ي ما با غرب بود و دولت هم روي آن تأكيد داشت، اين بود كه مذاكرات بايد به رفع كامل تحريمها و زيرساختهاي آن منجر شود، بنابراين با فرض بر مختصات سوال شما، هيچ ضرورت و منطق و دليلي وجود ندارد براي اينكه ما به تعهداتمان عمل كنيم. اگر آنها حاضر نيستند به آنچه كه فلسفه اين مذاكرات و دليل اصلي اين مذاكرات بوده عمل كنند عملا ما هم نبايد وارد اين حوزه شويم؛ چون اگر ما چنين اقدامي را انجام دهيم حاصل اجراي برجام اين خواهد بود كه ما دستاوردهايمان در صنعت هستهاي را از دست خواهيم داد، اما غرب به تعهدات خود در فضاي تحريمها عمل نخواهد كرد و بعد هم ما تن به مشكلات و چالشهاي زيادي با شوراي امنيت و مجموعههاي مختلف خواهيم داد واين توافق كاملا يك طرفه خواهد بود.
بنابراين ما بايد تاكيد كنيم كه حتما اين اتفاق بيفتد و اگر اين اتفاق نيفتد عملا اجراي برجام نبايد كليد بخورد.