زاهدی: باید افت علمی را بپذیریم

به گزارش پایگاه 598، محمدمهدی زاهدی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در برنامه تلویزیونی «نگاه یک» که شب گذشته با موضوع « بررسی فضای علمی و فرهنگی دانشگاه‌ها» پخش شد، در رابطه با کاهش رشد علمی کشور، اظهار داشت: بنده با اظهارات معاون فرهنگی وزارت علوم مبنی بر اینکه عواملی مانند تحریم‌ها، اقتصاد، امکانات و تجهیزات در کاهش رشد علمی موثر بوده است، چندان موافق نیستم چون این دلایل در سال‌های قبل هم وجود داشت.

وی ادامه داد: سال 1384 که مسئولیت وزارت علوم را برعهده گرفتم روند رشد علمی خیلی پرشتاب نبود. از سال 84 به این طرف شیب علمی شیب خوبی شده است و در همان زمان هم ما تحریم‌ها و محدویت خرید تجهیزات را داشتیم.

زاهدی تصریح کرد: در آن زمان اراده در وزارت علوم این بود که باید منویات مقام معظم رهبری و رشد علمی صورت بگیرد. ما کارهای زیادی را انجام دادیم و سعی کردیم مباحث سیاسی بازی و باند بازی‌ها را در وزارتخانه کمرنگ کنیم ضمن اینکه به تشکل‌های دانشجویی و کانون‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی هم توجه داشتیم ولی اصل موضوع رشد علمی کشور بود.

این نماینده مجلس اضافه کرد: آیین نامه ارتقا در آن سال‌ها تغییر پیدا کرد، این تغییر مهم بود. به تحصیلات تکمیلی در کشور توجه شد و این به ما کمک کرد ولی در سال‌های 2007 تا 2011 تقریبا 11 برابر متوسط دنیا رشد داشتیم. که این رشد خیلی زیادی است.

وی گفت: از سال 2011 به بعد شیب رشد یک دفعه حالت خطی دارد. رتبه ایران طبق رتبه‌بندی پایگاه استنادی اسکوپوس در سال 2011 تولید علم ما 39 هزار و 114 بود ولی به سال 2012 که می‌رسیم این رقم به 40 هزار و 180 می‌رسد و در سال بعد شاهد افت هستیم و در سال 2014 که سال قبل بود این رشد به عدد 39هزار و 573 می رسد و سال گذشته نسبت به سال قبل و فقط 9 اختلاف وجود دارد که این خیلی بد است.

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس افزود: این مسائل ربطی به شیب علمی ندارد اینجا بحث روند خطی است. ما اگر از لحاظ شیب خطی در نظر بگیریم جایگاه ما به رتبه شانزدهم رسیده که باید از همه تشکر کرد اما این به این دلیل نبوده که ما تلاش زیادی داشتیم این موضوع به این دلیل بوده که رقبای ما نتوانستند خوب رشد پیدا کنند.

این نماینده مجلس تاکید کرد: به اعتقاد من بخشی از کاهش رشد علمی به این دلیل بود که فضای دانشگاه‌ها ملتهب شده است.

وی گفت: در دولت فعلی چند سرپرست در راس وزارت علوم قرار گرفت. وزیر علومی آمد که 9 ماه فقط فعالیت داشت و در این مدت هم حاشیه سازی‌هایی که در وزارت علوم ایجاد شد، بسیار زیاد بود.

زاهدی افزود: بعد از آن بحث معرفی کاندیداهای جدید به مجلس برای تصدی وزارت علوم را داشتیم. تکلیف روسای دانشگاه‌های زیادی مشخص نبود، برخی از دانشگاه‌های بزرگ کشور بیش از 15 ماه با سرپرست اداره شد. دانشگاه تهران نزدیک به دوسال با سرپرست اداره شد.

این نماینده مجلس گفت: آمارهای مختلفی در رابطه با تولید علم داده شده است ولی در اینکه تعداد مقالات ثابت مانده و کاهش شیب رشد علمی داشته‌ایم شکی نیست. زمانی 11 برابر متوسط جهان شیب رشد علمی داشته‌ایم که امروز اینگونه نیست.

زاهدی افزود: مقام معظم رهبری در دیدار با روسای دانشگاه‌ها به این نکته اشاره کردند که شاخص‌های پیشرفت کیفیت علم را تفهیم کنید. این شاخص‌ها خیلی مهم است چون یکسری شاخص‌ها هست که عرف بین‌الملل آن را می‌پذیرید.

وی تصریح کرد: باید بپذیریم که وضعیت تولید علم مناسب نیست و کاهش داشته است. قبول داریم تجهیزت پیشرفته‌ای که فلان کشور دارد را ما نداریم ولی وقتی نگاه می‌کنیم می‌بینیم خیلی از تولیدات کشور ما دقیقا در این حوزه‌هاست و مطمئنا حاشیه سازی‌ها و التهاباتی که وجود داشته در کاهش رشد علم اثر داشته است.

این نماینده مجلس تاکید کرد: در دو سال گذشته سرجمع تعداد مقالات اینکدس شده در اسکوپوس یا ISI که مربوط به وزارت علوم بوده نسبت به دوران قبلش افت داشته اما علوم پزشکی ما این کاهش را جبران کرده است.

وی ادامه داد: ما کاهش شیب علمی داشته‌ایم برای اینکه تولیدات علمی ما یک خط ثابت را طی کرده است.

زاهدی تصریح کرد: اینطور نبوده که مجلس حاشیه سازی‌هایی که در وزارت علوم وجود داشته را ایجاد کرده باشد. مثلا در بحث بورسیه‌ها دیدیم کار بجایی رسید که مقام معظم رهبری ورود پیدا کردند.

وی تاکید کرد: مسئول مربوطه در وزارت علوم گفت که 3هزار 700 بورسیه غیرقانونی داریم. ما گفتیم اگر تخلفی صورت گرفته باشد ما حمایت می‌کنیم ولی امکان ندارد که وزارت علوم یک تخلف به این بزرگی کرده باشد.

این نماینده مجلس گفت: ما خواستیم اسامی و تعداد 3هزار 700 بورسیه غیرقانونی قبل از بررسی اعلام نشود و گفتیم اگر این آمار بعد از بررسی درست بود ما هم حمایت خواهیم کرد ولی یکدفعه اسامی در سایت‌ها منتشر شد و مدت 8 ماه انگار بورسیه‌ها تمام مسئله کشور بود. اینها باعث حاشیه می‌شود.

وی در رابطه با انتخاب روسای دانشگاه ها گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی معیارهایی دارد. وزیر علوم هم این معیارها را می‌داند و هم از فضای شورای عالی انقلاب فرهنگی مطلع است پس انتظار بود افرادی را معرفی کند که به راحتی بتوانند رای بگیرند.

زاهدی افزود: اینکه ما اعتقاد داشته باشیم وزیر علوم اصلح را انتخاب کرده ولی شورای عالی انقلاب فرهنگی مانع شده توهین به این شورا است. باید قبول کنیم که افراد حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی منتصب مقام معظم رهبری هستند.

این نماینده تصریح کرد: متاسفانه ما در حوزه تولیدات علمی کشور از تمام ظرفیت‌های موجود بخوبی استفاده نکردیم. استفاده از این ظرفیت‌ها می‌تواند یک انقلاب علمی برای کشور ایجاد کند. دوستان تحقیق کنند در دوره وزارت بنده، از تمام شاخص‌هایی که وجود داشت سعی کردیم استفاده کنیم و رشد علمی خوبی داشتیم.

وی خاطرنشان کرد: اگر مسئولان وزارت علوم از روز اول مصاحبه نمی‌کردند مبنی بر اینکه بورسیه غیرقانونی وجود دارد چنین مشکلاتی پیش نمی‌آمد.

این نماینده مجلس اظهار داشت: چرا با کمیته‌هایی که برای بررسی بورسیه‌ها ایجاد شد همکاری صورت نگرفت؟ آیا ما باید به گونه‌ای عمل کنیم که رهبر انقلاب در این موارد ورود پیدا کنند؟

زاهدی گفت: در دو سال گذشته حاشیه سازی واقعا زیاد بود. در یکی از دانشگاه‌ها جشنی گرفته شد و بعد می‌بینیم کنسرتی برگزار می‌شود که در آن اتفاقات غیر شرعی رخ می‌دهد.

این نماینده مجلس تاکید کرد: از طرفی شاهد اردوهای مختلط بودیم. حال اگر با این مسائل و متولیان آن برخورد می‌شد چنین حواشی‌ ایجاد نمی‌شد.

وی افزود: وقتی چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد مسلما به رسانه‌ها کشیده می‌شود و صدای دانشجویان و افراد دلسوز و انقلابی در می‌آید. این مسائل حاشیه ایجاد می‌کند. باید تلاش شود حاشیه‌ها کم شود و به سمت تولید علم برویم.

این نماینده مجلس با اشاره به وتوی آیین نامه اجرایی قانون تشکیل، تقویت و توسعه بسیج دانشجویی توسط مسئولان فرهنگی وزارت علوم، تصریح کرد: اینکه با یک بخشنامه بخواهیم نقش دانشجویان انقلابی را کمرنگ کنیم، جفا کرده‌ایم.