سردرگمی عجیب آماری در دولت + جدول

عادل آذر چند روز پیش در همایش بزرگداشت روز آمار برای چندمین بار نسبت به موازی کاری سایر دستگاه ها با این مرکز انتقاد کرد. گرچه رئیس مرکز آمار ایران از نهاد خاصی نام نبرد، اما کاملا مشخص بود که طرف صحبت وی چه دستگاهی است. آذر از یکسو مطرح کرد که موازی کاری آماری فقط مختص ایران نیست و در تمام دنیا چنین است اما از سوی دیگر نسبت به اینکه برخی دستگاه‌ها با مرکز آمار موازی کاری می‌کنند، گلایه مند بود.  

وی به اینکه قانون تکلیف را مشخص کرده و براساس ماده ۵۴ قانون برنامه پنجم توسعه، مرکز آمار ایران مرجع رسمی آمار در کشور است، این موضوع باید نهادینه شود اما هنوز نظام آماری به انسجام لازم و واحد پیش بینی شده در قانون نرسیده است، اشاره کرد و گفت: نباید زمانی که مرکز آمار ایران نرخی را اعلام می کند دستگاه حاشیه ای همان نرخ را ارائه دهد. آمارهای مرکز آمار باید سند باشد. اگر دستگاهی آماری هم تهیه می کند اشکالی ندارد اما باید مهر مرکز آمار ایران بر آن حک شود.

آذر برای اثبات مرجیعت آماری ایران همچنان در تلاش است، به نحوی که استناد دولتی ها به آمارهای مرکز آمار را ملاک قرار می دهد. وی در پاسخ به سئوال خبرنگاری مبنی بر اینکه مرکز آمار هنوز به صورت رسمی نرخ رشد اقتصادی پایان سال ۹۳ را اعلام نکرده است، می گوید: رقمی که توسط سخنگوی دولت برای نرخ رشد اقتصادی پایان ۹۳ اعلام شده، مورد تائید مرکز آمار است. آمارهای مرکز آمار، برای استناد دولت به آنها ارائه می شود تا مبنای تصمیم گیری قرار گیرد.

نکته مهم اینکه در همین همایش اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور هم از آمارها و مرجعیت آماری این دستگاه حمایت کرد و گفت: مرکز رسمی آماری کشور، مرکز آمار است و آمارهای این مرکز مورد استناد ماست، اما تولید و انتشار آمار توسط سایر دستگاه‌ها نیز ممانعتی ندارد اما آنها باید آمارهایشان را با آمارهای مرکز آمار تطبیق دهند.

اخیرا هم ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در پیامی به مناسبت روز آمار آورده است: «حرکت در مسیر توسعه اقتصادی کشور مستلزم داشتن آمارهای دقیق و به هنگام است. نظام بانکي از دير باز و بانک مرکزی از زمان تأسيس به عنوان یکی از سازمان های مهم اقتصادی کشور، همزمان با انجام ماموریت های مهمی مانند حفظ ارزش پول ملی و تنظیم نظام پولی و اعتباری کشور به اهمیت و ضرورت آمار در راستای انجام این ماموریت ها واقف بوده است.

از این رو وظیفه تولید آمارهای اقتصادی کشور را نیز از سال ۱۳۱۴ بر عهده گرفته و از آن زمان تاکنون به صورت مستمر و به هنگام تولید کرده است. آمارهای تولیدی بانک مرکزی علاوه بر اینکه همواره مورد استفاده و تایید سازمان های بین المللی قرار گرفته، در داخل کشور نیز مورد توجه سیاستگذاران، تصمیم سازان، دانشگاهیان و پژوهشگران بوده است.»

به هر حال داستان مناقشه آماری مرکز آمار ایران و بانک مرکزی تمامی ندارد و هر از گاهی مطرح می شود. برخی تحلیلگران اقتصادی می گویند که اگر مرکز آمار خود را مرجع اعلام آمارهای اقتصادی می داند، چه نیاز است که بخواهد خود را اثبات کند!

از سوی دیگر، اختلافات آماری که در آمارهای این دو نهاد دیده می شود نیز سئوال برانگیز شده، گرچه جامعه آماری هر دو نهاد برای اعلام نرخ هایی همچون تورم مشخص است و مختص آنها است، اما حاکی از اختلاف آماری است.

براساس اعلام مرکز آمار نرخ تورم دوازده ماه منتهی به پایان مهر ماه جاری ۱۳.۳ درصد و نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی ۱۴.۸ درصد است و همچنان نرخ اعلامی دو مرکز با یکدیگر تفاوت زیادی دارد. اما جالب این است که مسئولان دولتی در مقایسه های آماری خود بویژه تورم از ابتدای کار دولت یازدهم تاکنون به آمارهای بانک مرکزی استناد می کنند.

جدول نرخ تورم مرکز آمار

جدول نرخ تورم بانک مرکزی