توافق برجام چگونه موجب تضعیف موقعیت حزب الله در فضای سیاسی لبنان شد؟

به گزارش سرویس بین الملل پایگاه 598، اواخر هفته گذشته برای سی امین بار جلسه انتخاب رئیس جمهور جدید لبنان به تاخیر افتاد و رئیس مجلس لبنان به دنبال حضور فقط چهل و نه نماینده برای انتخاب رئیس جمهور جدید این کشور، جلسه انتخاب ریاست جمهوری لبنان را تا یازدهم نوامبر آینده (20 آبان) به تعویق انداخت.

لبنان از 25 ماه مه سال گذشته (4 آذر 1393) با پایان یافتن دوره ریاست جمهوری میشل سلیمان با خلأ سیاسی مواجه شده است و سیاستمداران این کشور هنوز نتوانسته‌اند بر سر یک نامزد واحد به توافق برسند. دعوت‌های پی درپی رئیس پارلمان نیز به منظور پایان دادن به خلأ سیاسی راه به جایی نبرد و به جز ائلین جلسه پارلمان، سایر جلسات به علت به حد نصاب نرسیدن شمار نمایندگان تشکیل نشد.

در نخستین جلسه که در تاریخ چهارشنبه 23 آوریل (3 اردیبهشت) برگزار شد، سمیر جعجع نامزد جریان نزدیک به غرب یعنی «14 مارس»، با آراء سفید «جریان 8 مارس» جریان نزدیک به مقاومت، شکست سختی متحمل شد و از رسیدن به پست ریاست جمهوری لبنان بازماند. برای به حد نصاب رسیدن جلسه انتخاب رئیس جمهور جدید لبنان می بایست حداقل هشتاد و شش نماینده (دو سوم مجموع نمایندگان) از مجموع صد و بیست و هشت نماینده مجلس در جلسه حاضر شوند.

در همین خصوص سخنرانی روز گذشته سید حسن نصرالله دبیرکل حزب الله لبنان در جمع عزاداران حسینی و اشاره ایشان به نقش توافق وین (برجام) در آینده سیاسی لبنان برگ جدیدی از تاثیرات برجام را در منطقه رقم زد.

دبیرکل حزب الله لبنان که بخش زیادی از سخنانش را به تحولات داخلی لبنان اختصاص داد، خطاب به جریان 14 مارس گفت: من بارها و بارها به مسئولان و مقامات لبنانی گوشزد کرده بودم که برای حل مشکلات لبنان به تحولات منطقه چشم ندوزند باید همه گروههای سیاسی با هم تفاهم و مذاکره کنند نباید به لج بازی ها ادامه داده شود . در طول دو سال گذشته که مذاکرات در خصوص برنامه هسته ای ایران ادامه داشت چه در وین و چه در غیر از وین اعلام کردیم برای تعیین سرنوشت سیاسی لبنان به این مذاکرات چشم ندوزید اکنون می بینید این مذاکرات به پایان رسیده است و همه چیز به روال عادی خود ادامه دارد تکلیف مذاکرات مشخص شد اما سرنوشت رئیس جمهور در لبنان مشخص نشده است.

سید حسن نصرالله با تاکید بر اینکه ایران دست از متحد خود بر نمی دارد، اظهار داشت: همه چیز خاتمه یافته و توافق حاصل شد(توافق هسته ای) چه چیزی در این بین برای لبنان تغییر یافته است لذا در این روز و روز عاشورای حسینی می گویم که حضرت امام خامنه ای آن سید حسینی آن رهبر عالیقدر در ایران و برادرانمان در جمهوری اسلامی ایران، شریف‌تر و بزرگتر و با عزت تر از آن هستند که دوست و متحد خود را بفروشند بلکه این عزیزان همواره برای امت و منافع امت اسلامی حتی حاضرند از منافع خود چشم پوشی کنند.

این سخنرانی در حالی ایراد شد که پانصد و بیست روز است، لبنان رئیس جمهور ندارد و براساس تصریح دبیرکل حزب الله لبنان، جریانات 14 مارس منتظر تغییر سیاست خارجی ایران و کاهش حمایت های سیاسی خود از جریان 8 مارس پس از برجام هستند که برای این تحلیل فرامتنی از برجام نیز شواهدی دارند.

یک روز قبل از سفر اشتاین مایر به ایران، لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه (پانزدهم اکتبر) در سنای فرانسه این کشور سخنرانی و به نقش ویژه‌ برجام در تحولات منطقه اشاره کرد و گفت: ما براساس مستندات قضاوت خواهیم کرد، بویژه برای آنکه بدانیم آیا ایران در عمل و به‌شکلی مثبت درباره عراق، لبنان و سوریه ایفای نقش می‌کند. اقدام برای آشتی در عراق که توسط العبادی، نخست‌وزیر پیش برده می‌شود؛ برون‌رفت از بن‌بست نهادها در لبنان؛ حمایت از تلاش‌های استفان دی‌میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه، برای اجرای بیانیه ژنو در سال 2012.

انفعال وزارت خارجه ایران در پاسخگویی به ادعاهای طرف های غربی از یک سو و اظهار نظرهای مقامات آمریکایی‌، نخست‌وزیر انگلیس و  لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه از سوی دیگر سبب شده است که دیگر بازیگران منطقه ای به این تحلیل برسند که تعهدات ایران در برجام تنها محدود به متن توافقنامه هسته ای وین نیست و علاوه بر محدودیت های بی‌سابقه در برنامه هسته‌ای ایران، برجام در کاهش حمایت های ایران از متحدانش و همکاری با غرب در حل بحران غرب آسیا نیز تاثیر دارد.

حال باید دید در جلسه بعدی انتخاب رئیس جمهور جدید لبنان که در یازدهم نوامبر آینده (20 آبان) برگزار می گردد آیا باز هم جریان 14 مارس با امید به تاثیرات فرامتنی برجام و احتمال کاهش حمایت ها از جریان 8 مارس بازهم جلسه پارلمان لبنان را از حد نصاب می اندازد و یا با توجه به سخنان دبیرکل حزب الله لبنان برای گفتگوی سیاسی پای میز مذاکره می آیند؟

بر اساس نظام تقسیم قدرت در لبنان، رئیس جمهور باید از مسیحیان مارونی، نخست وزیر سنی و رئیس پارلمان شیعه باشد.

* حسین همتی