سرویس سیاسی پایگاه 598 - محمد حسین همتی نژاد/ روز گذشته حجت الاسلام حسن روحانی رییس جمهوری درحالی با ارسال نامه ای پر ابهام به رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای از هدایتها و حمایتهای مستمر ایشان تشکر و به اجرای کامل الزامات 9 گانه رهبری، مصوبات شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای
اسلامی تاکید کرد که در بخش دیگری از این نامه به تشریح برخی از دستاوردهای برجام اشاره نمود.
چهارشنبه گذشته (29 مهر ماه) رهبر معظم انقلاب
اسلامی طی نامهای به حجه الاسلام روحانی رئیسجمهور و رئیس شورایعالی
امنیت ملی، با اشاره به بررسیهای دقیق و مسئولانه برجام در مجلس شورای
اسلامی و شورایعالی امنیت ملی و عبور این موافقتنامه از مجاری قانونی،
دستورات مهمی را در خصوص رعایت و حفظ منافع ملی و مصالح عالیه کشور صادر و
با برشمردن تأکیدات و الزامات ۹ گانه در اجرای برجام، مصوبه جلسه ۶۳۴ مورخ
۱۹/۵/۹۴ شورای عالی امنیت ملی را با رعایت این موارد و الزامات تأیید
کردند.
با توجه به ادبیات بکار رفته در نامه اخیر دکتر روحانی به حضرت آیت الله خامنه ای و تغییر در سیاق برخی از جملات می توان گفت که این نامه همچون نامه پیش تر رئیس جمهور در توافق ژنو، دو مخاطب دارد و آن بخشی که اشاره به پایبندی دولت به الزامات قانونی در اجرای برجام می نماید ، خطابش به ولی امر مسلمین است و بخشی دیگر که به تحلیل چهار دستاورد مهم مذاکرات هسته ای می پردازد، مخاطبش افکار عمومی کشور است و بار دیگر دکتر روحانی سعی نموده است از این فرصت استفاده و به بیان دیدگاه های خود در موضوع برجام اشاره نماید.
دکتر روحانی در این نامه از خوشبینی خود نسبت به آینده برجام سخن به میان آورد و فرجام برجام را اقتدار روزافزون ایران اسلامی،
تأمین منافع مردم و رشد و شکوفایی و پیشرفت همهجانبه کشور بر مبنای
اقتصاد مقاومتی دانست و آن را آغاز فصلی
نوین در حرکت رو به تعالی جمهوری اسلامی ایران عنوان نمود.
رئیس جمهور همچون نامه گذشته خود به رهبر انقلاب در توافق ژنو ، بازهم تکرار نمود که مذاکره صورت گرفته از موضع برابر، بر مبنای احترام متقابل و شناسایی
حقوق ملت ایران بوده است و در ادامه با تحلیل خود از وضعیت پیش از انتخابات 92 نوشت : "حتی تصور چنین دستاوردهایی برای بسیاری
ناممکن بود"
رئیس شورایعالی
امنیت ملی در ادامه با تغییر پنهان خطاب خود، تلاش نمود تا باز هم از دستاوردهای مهم مذاکرات با مردم سخن بگوید و در این نامه شکست پروژه صهیونیستی ایران هراسی ، دستیابی به
انرژی صلحآمیز هستهای به عنوان حقی مسلم، خارج شدن از ذیل فصل هفتم
منشور ملل متحد و رفع تحریمهای اقتصادی توسط شورای امنیت، اتحادیه اروپا و آمریکا
را مهمترین دستاوردهای این مذاکرات عنوان نماید.
فارغ از بررسی دستاوردهای مطرح شده از سوی رئیس جمهور کشورمان که به تعبیر رهبر معظم انقلاب، سندی است که دارای نقاط ابهام و ضعفهای ساختاری است، تغییر ادبیات دکتر روحانی در موضوع تحریم ها یکی از نکات مهم این نامه بود. وی پیش از روز اجرای برجام (قبل از 26 مهر) ، در بیشتر سخنرانی های خود از عبارت "لغو تحریم ها" برای بیان دستاوردهای برجام استفاده می نمود، در حالی که در نامه خود به رهبر انقلاب "رفع تحریم ها" را دستاورد برجام عنوان نمود و بر این نکته نیز چند بار اشاره نمود و نوشت : "تحریمهای ظالمانه اقتصادی، تجاری و مالی
بینالمللی و یا یکجانبهای که توسط شورای امنیت، اتحادیه اروپا و آمریکا
علیه جمهوری اسلامی ایران برقرار شده بود، رفع گردیدند"
حال آنکه پیش از روز اجرای برجام ، دکتر حسن روحانی در جلسه شورای اداری استان مازندران (۲۰ مهر ۱۳۹۴) به صراحت از لغو تحریم ها سخن به میان آورد و گفت : "درجریان
مذاکرات تاکید داشتیم که اگر در پایان مذاکرات تحریم های اقتصادی لغو نشود ،
مذاکره را تعطیل خواهیم کرد" . یا در مراسم روز ملی فناوری هسته ای (20 فروردین ۱۳۹۴) که سخنانش با تشویق پی در پی حاضران همراه بود گفت: "ایران هیچ توافقی را امضا نمی کند مگر اینکه تمام تحریمهای اقتصادی در همان روز، لغو شوند"
همه این شواهد نشان می دهد که تا پیش از روز اجرا (26 مهر) دکتر روحانی بر لغو تحریم ها تاکید داشتند و آن را یکی از شروط مهم ایران جهت قبول مذاکرات می دانستند ، اما نامه اخیر ایشان به رهبر معظم انقلاب را می توان اولین اظهار نظر رسمی رئیس جمهور پس از بیانیه اتحادیه اروپا ، دستورات رئیس جمهور آمریکا برای توقف بخشی از تحریم ها آنهم پس از تایید آژانس دانست که علاوه بر تغییر در ادبیات ایشان حکایت از یک عقب نشنی آشکار اما نزدیک به واقعیت در دیدگاه دکتر روحانی ، نسبت به دستاوردهای برجام عنوان نمود.
و از آنجا که کلمه رفع تحریم ها (sanctions lift) با لغو تحریم ها (sanctions remove) از لحاض حقوقی هرگز معادل هم نمی باشند و رفع تحریم ها عمدتا به معنای عدم اجرای تحریم ها به هر طریق و هر
دلیل است بدون آنکه اصل موجودیت تحریم ها تغییر یابد ولی لغو تحریم ها اساسی ترین نکته و مولفه آن از بین رفتن موجودیت تحریم ها
است به طوری که به این مقوله برای همیشه خاتمه داده شود ، بنابراین به نظر می رسد واقعیت های پس از روز اجرای برجام ، خصوصا دستورات اوباما رییس جمهور آمریکا که توقف برخی از تحریم های کنگره علیه ایران را صادر کرد و برخلاف تعهداتشان در برجام، از دستور توقف قانون جامع تحریم ایران (CISADA) خودداری کرد، سبب شده است رئیس جمهور دیگر از واژه لغو تحریم ها استفاده نکند و با جایگزین کردن آن با رفع و برداشتن تحریم ها سعی نماید، توقعات را از برجام کاهش داده و ادبیات رسمی خود را کمی به واقعیت های پیش رو در برجام نزدیک نماید .
لازم بذکر است رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) بارها بر لغو تحریم ها طی سخنرانی های مختلف، تاکید نموده است و در نامه اخیر خود به رئیس جمهور در بند سوم می فرمایند: پذیرش مذاكرات از سوی
ایران اساساً با هدف لغو تحریمهای ظالمانه اقتصادی و مالی صورت گرفته است و
اجرایی شدن آن در برجام به بعد از اقدامهای ایران موكول گردیده، لازم است
تضمینهای قوی و كافی برای جلوگیری از تخلف طرفهای مقابل، تدارك شود، كه
از جملهی آن اعلام كتبی رئیسجمهور امریكــا و اتحادیهی اروپا مبنی بر
لغو تحریمها است. در اعلام اتحادیهی اروپا و رئیسجمهور امریكا باید
تصریح شود كه این تحریمها بهكلی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر
اینكه ساختار تحریمها باقی خواهد ماند، به منزلهی نقض برجام است.