ریشه هتاکی امروز الجبیر علیه عالی‌ترین مقام اجرایی کشور

به گزارش پایگاه 598، «بهزاد مهرکش» در سرمقاله شماره امروز روزنامه «عصر ایرانیان» به ریشه‌یابی حادثه «منا» پرداخت و نوشت:

در شرایطی که چند روز بیشتر از عدم پذیرش ظریف توسط وزیر خارجه سعودی نمی‎گذرد، روز گذشته عادل الجبیر در لحنی که توهین‎آمیز تر از همیشه بود، نسبت به سخنان حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل واکنش نشان داد. جبیر این بار در توهین خود صراحتا اسم از رئیس جمهور کشورمان آورد و مدعی شد که روحانی آخرین کسی است که حق دارد درباره سلامت حجاج سخن بگوید! عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی که با العربیه گفتگو کرده است بدون ذکر دلایل و استناداتی مبنی بر دست داشتن ایران در بی‌ثباتی منطقه گفت: رئیس‌جمهور ایران آخرین کسی است که باید از تلاش برای ثبات در منطقه و دموکراسی و سلامت حجاج سخن بگوید. نکته جالب سخنان وزیر سعودی اینجاست که روز دوشنبه در پی حمله ارتش عربستان به یک مراسم عروسی در تعز در جنوب یمن 131 نفر به شهادت رسیدند که 70 نفر از قربانیان این کشتار زن هستند.

اما نگاهی به سخنان حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل که شامگاه دوشنبه به وقت تهران از رسانه ملی پخش شد، نشان می دهد که رئیس جمهور در عین واکنش نسبتا مناسب نسبت به فاجعه منا اما در هیچ کجای سخنرانی خود به طور مستقیم آل سعود را خطاب قرار نداد. روحانی در انتقاد از این فاجعه که به کشته شدن بیش از 4000 حاجی منتهی شده است، انتقاد خود را روانه مسئولین اجرایی حج کرد. اما آنچه که در رفتار متقابل عادل الجبیر وزیر هتاک خارجه آل سعود نسبت به ایران و شخص حسن روحانی مشاهد می شود، واکنش مستقیمی است که در اقدام نسبتا نادری توهین صریحی به رئیس جمهور ایران مطرح کرده است. به این بخش از سخنان روحانی در واکنش به فاجعه منا در سازمان ملل توجه کنید: « من به نمایندگی از سوی ملت بزرگی سخن می گویم که امروز در غم از دست دادن هزاران زائر مسلمان و صدها نفر از هموطنان خود به سوگ نشسته است؛سالمندان، جوانان،زنان و مردانی که برای انجام مناسک مذهبی در گردهمایی عظیم معنوی و جهانی حج شرکت کرده بودند؛ولی متاسفانه قربانی بی کفایتی و سوء مدیریت مجریان شده و حتی به دلیل عدم پاسخگویی مسئولان، از شناسایی مفقودین و بازگرداندن سریع پیکر قربانیان به خانواده های عزادارشان دریغ شده است. ابعاد فاجعه جان باختن و مجروح شدن هزاران انسان بی گناه از چهارگوشه جهان، فراتر از آن است که در حد یک سانحه طبیعی یا یک مسئله محلی با آن برخورد شود. خسارت جریحه دار شدن عواطف میلیون ها مسلمان بزرگتر از آن است که صرفاً با محاسبات مادی قابل جبران باشد.» همانطور که در متن سخنان حسن روحانی که عینا از پایگاه اطلاع رسانی ریاست جمهوری اقتباس شده، مشخص است، رئیس جمهور مقصر این فاجعه را بی کفایتی و سوء مدیریت مجریان دانسته است. اگرچه می‌توان این انتقاد را متوجه مسئولین آل سعود دانست اما در عرف دیپلماتیک و مناسبات سیاسی این یک واکنش تلویحی به حاکمان سعودی محسوب می‌شود که قطعا ضریب کمتری نسبت به خطاب مستقیم دارد. از سوی دیگر می توان مخاطب این سخنان روحانی را متولیان و مدیران اجرایی مستقیم مناسک حج دانست که حتی دولت سعودی نیز در اقدامی نمایشی اعلام کرد آن ها را گردن خواهد زد! این واکنش تلویحی اما با توهین مستقیم وزیر خارجه سعودی مواجه می شود. بررسی چرایی تشدید واکنش ها و اقدامات ضد ایرانی آل سعود در دولت یازدهم قطعا موضوعی است که باید به آن پرداخته شود.

توهین‎های سعودی نسبت به جمهوری اسلامی، مردم و مسئولین دولت طی روزهای اخیر حالت تصاعدی به خود گرفته است. این توهین ها که در دولت یازدهم شکل ویژه‎ای پیدا کرده بدون شک متاثر از انفعال مقامات دولتی در برابر همه اقدامات ضد ایرانی آل سعود از ابتدای روی کار آمدن دولت اعتدال است. در شرایطی که انتظار می رود آل سعود در پی فاجعه منا که با کشته شدن بیش از 4000 هزار حاجی همراه بود، از افکار عمومی دنیا عذرخواهی کند اما حکام آل سعود گستاخ‎تر از همیشه طلبکار این ماجرا نیز شده اند. اما اوج هتاکی مقامات سعودی را می توان در برخورد با دولتمردان یازدهم مشاهده کرد. اینکه وزیر ارشاد دولت ایران که اصلی ترین مقام اجرایی مرتبط با حج است اجازه ورود به مکه برای پیگیری اوضاع حجاج پیدا نمی کند، موضوعی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن عبور کرد. نهایتا هم با وساطت پادشاه کویت یک مقام غیر سیاسی طبق شرط آل سعود مجوز ورود به این کشور پیدا کرد و سرانجام وزیر بهداشت و معاون کنسولی وزارت امور خارجه روز گذشته با دردسرهای فراوان بالاخره وارد مکه شدند. اینجاست که به نظر می‎رسد باید این نکته به دولتمردان یازدهم تاکید شود که ادعای احترام و بازگشت عزت به پاسپورت ایرانی پیشکش! فکری به حال توهین‌ها و هتاکی های آل سعود علیه عالی ترین مقام اجرایی کشور یعنی رئیس جمهور و البته دیگر مسئولان دولتی کنید. شاید اگر آن زمان که ماجدالماجد عربستانی اقدام به حمله تروریستی به سفارت ایران در بیروت کرد و در نتیجه رایزن فرهنگی ما به شهادت رسید، آقای ظریف به جای واکنش قاطع به آل سعود خواهان عالی ترین سطح روابط با عربستان نمی شد، امروز هم شاهد نبودیم که وزیر هتاک سعودی اینگونه نسبت به رئیس جمهور کشورمان موضع توهین آمیز بگیرد. اینکه وزیر خارجه کشوری که به تروریست پروری و تغذیه گروه های تروریستی چون داعش شناخته شده است، رئیس جمهور ایران را آخرین کسی بداند که حق دارد درباره تلاش برای ثبات در منطقه، دموکراسی و سلامت حجاج سخن بگوید، قطعا موضوعی است که موجب خشم هر ایرانی که حتی به نظام جمهوری اسلامی هم معتقد نیست می شود. وقتی در قبال آن عمل بی شرمانه در جده واکنش متناسب در وهله اول از دولتی ها دیده نمی شود و بعد از تاخیر سرانجام دولت به نحوی غیر موثر خود را با مردم همراه می کند قطعا باید انتظار جسارت های اینگونه سعودی ها را داشت. این انفعال در همین ماجرای اخیر هم حتی دستور کار خود را تغییر نداد و تا جایی پیش رفت که افکار عمومی در طیف وسیعی از مراجع تقلید تا نمایندگان مجلس و مردم نسبت به عدم اتخاذ موضع مناسب دولت علیه آل سعود اعتراض کردند. اینها تنها نمونه هایی از انفعال دیپلماسی اعتدال در قبال توهین ها و اقدامات سعودی علیه ایران است. مراجعه به آرشیو انتقادات مطرح در این زمینه به خوبی سیاست انفعالی دولت در قبال آل سعود را تایید می کند. بله ریشه توهین های امروز الجبیر را باید در انفعال در ماجرای ماجدالماجد پیدا کرد. ریشه هتاکی های امروز را باید در عدم واکنش قاطع در ماجرای جده یافت. همه این‌ گزاره ها که البته نه تنها در این مساله که در دیگر شئون دیپلماسی دولت یازدهم نیز مشاهده می شود تثبیت این اصل سیاست خارجی انقلابی است که عقب نشینی در قبال هتاکی دشمن، فضا را آرام نمی کند بلکه او را جسورتر خواهد کرد. موضوعی که به خوبی در دولت یازدهم به اثبات رسیده است.