جلیلی: در برجام از توافق ژنو عقب نشینی‌هایی صورت گرفته

به گزارش پایگاه 598، سعید جلیلی رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای در کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه به هر حال موضوع هسته ای یک بحث اساسی و مهم در تاریخ انقلاب و کشور است گفت: به هر حال وقتی تاریخ دو قرن اخیر کشور را بررسی می کنیم، انصافاً فرصت انقلاب و ظهور اسلام ناب در این 36 سال اخیر تاریخی را رقم زد که کشور و انقلاب اسلامی امروز به آن افتخار می‌کند و تمام این دوره همراه با عزت امنیت و پیشرفت بوده است.

وی ابراز امیدوار کرد: تداوم این عزت که برای کشور ما ایجاد شده با قوت بیشتر و با شکوه بیشتر ادامه پیدا کند.

جلیلی افزود: طبیعی است در یک روند از گفتگوها، تعاملات و مذاکراتی که صورت می‌گیرد باید یک شاخص هایی داشته باشیم که چگونه اینها را بر مبنای آن شاخص ها بتوانیم از آنچه صورت می گیرد ارزیابی داشته باشیم،

وی با بیان اینکه این نکته که گفتگوها باید یک داد و ستدی داشته باشد ابتدایی ترین نکته ای است که باید توازنی بین داد و ستدها به وجود آورد.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای با بیان اینکه دو نکته مهم و شاخص مهم در مذاکرات بحث تحریم‌ها و قطعنامه‌ها است گفت: اگر تحریم‌ها هم لغو شود یک نکته مثبت است و اما اگر ساختار حفظ شود معیاری برای این است که ببینیم چگونه عمل می‌شود و در مورد قطعنامه ها هم همینطور که این آن نگاهی است که در بحثی که خدمت شما ارائه خواهد شد انجام شده و می‌شود ارزیابی کرد که ما چگونه وارد این موضوع شویم.

وی خاطر نشان کرد: سیاست خارجی مجموعه ای از فعالیت ها را همراه خود می‌کند.

جلیلی اظهار داشت: برآوردی که از آورده های دوره قبل داریم و دولت یازدهم با آن آورده‌ها وارد گفتگو شد را توضیح می دهم.

وی در خصوص سرمایه هسته‌ای گفت: حدود نزدیک به 20 هزار سانتریفیوژ، آماده سازی و راه اندازی فردو و تبدیل آن به سایت غنی سازی، تبدیل رآکتور تهران به مرکز تولید رادیو دارو و نیازهای پزشکی هسته‌ای کشور در داخل، غنی سازی 20 درصد و تولید صفحات سوخت 20 درصد که حدود 418 کیلو مواد با غنای 20 درصد ذخیره شد، تا آن موقع 7 هزار کیلو مواد تهیه شد و صد تن آب سنگین ذخیره شد و توان بالفعل و به شکل کامل سانتریفیوژ نسل 1 و نسل 2 تولید شد، نیروگاه بوشهر تکمیل و بهره برداری شد، مجتمع سوخت رآکتور آب سنگین تولید شد که همه اینها سرمایه هسته ای تیم مذاکره کنند در دولت یازدهم بود که به لحاظ راهبردی، سرمایه های ارزشمندی داشتیم

رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای با بیان اینکه آمریکایی‌ها در زمان بوش هم که می گفتند دیوانه و تندرو است، می‌دانستند که گزینه نظامی نمی‌تواند جواب بدهد گفت: این همین نکته دومی بود که سرمایه راهبردی ما در آن زمان حساب می شد و دوستان با این سرمایه وارد گفتگو شدند که دشمن نمی توانست با تحریم‌ها مانع پیشرفت هسته‌ای ما شود.

وی افزود: مصداق این ناتوانی این بود که از اینکه بتوانند با حذف فیزیک و خرابکاری به این نتیجه برسدند که مانع پیشرفت هسته‌ای شوند ممکن نیست، همانطور که با ناامیدی دشمن از فتنه 88، ثبات سیاسی شکل گرفت و حماسه سیاسی در سال 92 رقم خورد که این خود یکی از بحث‌های مهم بود.

جلیلی خاطر نشان کرد: به لحاظ منطقه‌ای اقتدار منطقه‌ای نظام با پیروزی در جنگ های 33، 22 و 8 روزه نشان داده شد که نظام در موقعیت بسیار ارزشمندی است.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای اظهار داشت: اینها یک زمانی می‌گفتند که اول ایران باید قطعنامه ها را اجرا کند و بعد گفتگو می کنیم و بعد در استانبول 2 بحث هایی را مطرح کردند که گفتند ما حاضریم حقوق هسته‌ای ایران در چارچوب ان‌پی‌تی بپذیریم و این بحث اصلی رویکرد نظام بود که ما قبول نمی‌کنیم ایران استثنا باشد، به صراحت در گفتگوها بیان کنند که ایران نباید استثنا باشد و طرف مقابل باید قبول کنند به اینکه از برخی رفتارهایشان تنازل کنند و به سمت لغو تحریم‌ها حرکت کنند و با برگزاری جنبش عدم تعهد که با حضور 120 کشور آمدند و حمایت کردند موضع ما تقویت شد و این را بارها جنبش عدم تعهد درهر دور فصلی می‌گرفتند که در دفاع و پشتیبانی از حقوق هسته‌ای ایران بود.

وی خاطر نشان کرد: نکته مهم دیگری که وجود داشت این ناتوانی آنها در شکل گیری اجماع بود که آنها دیگر نمی‌توانستند در 5+1 بر علیه ایران اجماعی داشته باشند.

جلیلی با اشاره به قطعنامه 2231 و ضمیمه آن گفت: نکته ای در خصوص متن برجام وجود دارد که بحث برنامه بلند مدت غنی سازی ایران است، که حدود 20 مورد محدودیت ابدی، 18 مورد بدون سقف زمانی، 40 مورد برای 15 سال و 16 مورد برای 10 سال برای ایران ایجاد شده است.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای با بیان اینکه از دستاوردهای هسته ای ما تنازل شده گفت: یکی از آنها حدود 9700 کیلو از مواد است که کاهش پیدا می‌کند و قلب رآکتور که با تزریق بتون کارآیی خود را از دست می‌دهد و همچنین کل مواد 20 درصد ذخیره شده است که کاهش یافته.

وی با بیان اینکه چند مبنا برای ما وجود دارد گفت: یکی از نکات اصلی است استثناء نشدن ایران است که در نیجه این توافق ایران استثنا شده و نکته دیگر اینکه طرف مقابل معیارهایی مانند یک سال گریز هسته‌ای و صلح آمیز بودن برنامه هسته ای برای ما قرار داده بود که مبنای ما نیست و اینها چیزهایی غیر متعارف است.

جلیلی با بیان اینکه حتی در اینجا از توافق ژنو عقب نشینی‌هایی صورت گرفته خاطر نشان کرد: مثلاً بحث دایره لغو تحریم ها در ژنو آمده بود که به طور جامع تحریم‌ها برداشته می‌شود اما در برجام این محدوده تحریم ها کاهش پیدا می‌کند و به تحریم‌های اقتصادی و مالی محدود شده و در اتحادیه اروپا تحریم‌های هسته‌ای اروپا باقی می‌ماند و در مورد آمریکا این موضوع بیشتر است.

وی با بیان اینکه در مورد تحریم‌ها متاسفانه ساز و کار تحریم‌ها حفظ می شود و به ساز و کار بازگشت پذیری شورای امنیت مشروعیت داده می‌شود گفت: حتی اگر ایران اعتراض کند به عدم پایبندی طرف مقابل اعتراض ایران موجب می‌شود که تحریم‌ها برگردد.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای اظهار داشت: متاسفانه طبق قطعنامه شورای امنیت ایران تا 10 سال ذیل ماده 41 باقی می‌ماند.

وی با اشاره به بند کاف از صفحه 4 ترجمه وزارت خارجه از برجام گفت: اینکه گفته شده ما نمی‌پذیریم استثنا باشیم، استثنا این است که ما قبول کردیم که حقوق هسته‌ای کمتری را برخوردار شویم و برخورداری از حقوق هسته‌ای استثنایی یعنی ما برخی از محدودیت‌های متعدد را در مورد بازفرآوری و آب سنگین پذیرفتیم، راجع به تکالیف هسته‌ای استثنایی هم همینطور و  حتی ضابطه هسته‌ای استثنایی را پذیرفته‌ایم.

جلیلی با بیان اینکه ساز و کارهای هسته‌ای خاصی پذیرفته شده گفت: ما در اینجا فراتر از پروتکل را هم پذیرفتیم یعنی علاوه بر مواد اعلام شده، مواد اعلام نشده را هم پذیرفته‌ایم، در ساز و کار هسته‌ای استثنایی هم همینطور است و بر همین مبنا برخورد هسته‌ای استثنایی با فعالیت‌های قانونی هسته‌ای می شود

وی در خصوص سازوکارهایی استثنایی در بحث اختلافاتی با آژانس گفت: آژانس اگر با اعضا اختلافاتی داشته باشد یک ساز و کاری دارد اما برجام از منظر ایران به این کشور اجازه خواهد داد تا در راستای ملاحظات علمی یک برنامه هسته‌ای را پیش ببرد.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای اظهار داشت: وقتی به برجام نگاه می‌کنید می‌بینید غنی‌سازی محدود شده و رآکتور و باز فراوری برای همیشه تعطیل خواهد شد.

وی با بیان اینکه مطرح می شود محدودیت‌هایی برجام برای 8 سال هست گفت: در صفحه 5 بند 1 آمده وقتی می گوید 8 سال به صراحت بیان می کند 8 سال اول و مرحله بعد از آن یعنی یک بحث 8 سال اول را مطرح می کند و بعد بیان می کند که این 8 سال یک مرحله بعد دارد که دنبال می‌شود با این محدودیت هایی که در این 8 سال اول ذکر شده است در مرحله بعد دنبال می شود.

جلیلی با بیان اینکه برجام صحبت از یک برنامه بلند مدت ایران می‌کند گفت: در آن می گوید که محدودیت ها برنامه غنی سازی و فعالیت های مرتبط با غنی سازی در آنجا برای 8 سال بعد ادامه پیدا کند و شرایط این است که می گوید باید یک رشد تدریجی و حرکت گام به گام و با سرعت معقول داشته باشد بعد مهمتر از آن می‌گوید مطابق با نرم های عدم اشاعه باشد که خود این مفهوم نرم یک بحث مبهم و قابل تفسیر است و نمی‌گوید مطابق با مقررات ان‌پی‌تی و آن را به پیویست یک بند 52 پاراگراف 1 ارجاع داده که می گوید این برنامه در 8 سال بعد هم ادامه پیدا می کند.

وی افزود: باید ماهیت، دامنه، میزان غنی سازی و فعالیت های تحقیق و توسعه برنامه ایران را باید آژانس تایید کند و نکته اش این است که در پاورقی آمده که شما باید این را با اعضای کمیسیون مشترک به مشارکت بگذارید.

رئیس سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای در خصوص نکاتی برجام گفت: در این برنامه آمده به غنی سازی بعد از سال 10 اشاره شده که بعد از 8 سال اتفاق می افتد؛ این یعنی اینکه شما بحث سانتریفیوژ نسل 1 را خارج کنید و سانتریفیور آی‌آر 2 و 3 و 4 و 5 را نمی‌توانید تولید کنید و اجازه تکمیل و توسعه سانتریفیوژ آی آر 6 و 8 را ندارید.