به گزارش
پایگاه 598، «هوا» از گرماي كم سابقه تابستان ۹۴ در حال فاصله گرفتن است اما
«آب» تاب آن را هم ندارد؛ وضعيت همچنان بحراني است و حالا مسئولان به
واردات آب فكر ميكنند.
در اين وضعيت هرنهاد و وزارتخانهاي نظر خود را
زيرنويس راهكارها ميكند. عدهاي از مردم تقاضا ميكنند در مصرف آب
صرفهجويي كنند، عدهاي ديگر ميگويند مردم را رها كنيد و كشاورزي را سامان
بدهيد، دسته ديگر بر اين باورند كه بايد در چاههاي غيرمجاز را بست و
البته برخي ديگر از كارشناسان، از لزوم توقف سدسازيها ميگويند.
گزارش تكاندهنده مجلسچندي
پيش مركز پژوهشهاي مجلس گزارشي تكاندهنده از وضعيت اقليم آب و هوايي
ارائه داد كه هشدارها را بيش از آن چيزي كه گفته ميشد جديتر كرد: « هم
اكنون وضعيت نامناسب منابع آب زيرزميني بر كسي پوشيده نيست. وضعيت اقليمي و
منابع آب كشور حكايت از محدوديت جدي منابع آبي دارد بهترتيبي كه بيش از
دوسوم كشور جزو مناطق خشك، نيمهخشك و بياباني است كه عمده مراكز و
قطبهاي جمعيتي ازجمله كلانشهرهاي كشور كه منابع تأمين آب آنها متكي بر
منابع زيرزميني است را دربرميگيرد و كمتر از يكسوم كشور در ساير
اقليمها با وضعيت آب و هوايي مرطوب و نيمهمرطوب، قرار گرفته است.
بنابراين درحالحاضر منابع آب زيرزميني كشور به دليل برداشت بيش از حد ناشي
از ازدياد چاههاي غيرمجاز و اضافهبرداشتهاي چاههاي مجاز، همراه با
وقوع خشكساليهاي متوالي ساليان اخير، به وضعيت بحراني رسيده است. تشديد
افت سطح آب و كسري مخزن در آبخوانها، ممنوعيت بيش از نيمي از دشتهاي كشور
را بهدنبال داشته و روند رو به تزايد بهرهبرداريهاي بيرويه از منابع
آب زيرزميني و با راندمانهاي بسيار پايينتر از متوسط نرخ جهاني، چه در
انتقال و مصرف در مزرعه و چه در توليد ماده خشك بهويژه در ۱۰ سال اخير كه
حكايت از خسران دارد، موجب شده روند افت منابع آب زيرزميني شدت بيشتري
بهخود گيرد، بهطوري كه در ۴۷ سال اخير مخازن آب زيرزميني كشور با كسري
مخزن بيش از ۱۱۰ ميليارد مترمكعبي مواجه شدهاند كه حدود ۹۵ ميليارد
مترمكعب آن مربوط به ۲۰ سال اخير است.»
فراموشي آبهاي زيرزميني
نكته
حائز اهميت ديگر نقش مهم منابع آب زيرزميني در تأمين نياز آب شرب آحاد
جامعه است كه ۶۳ درصد آن از طريق آبهاي زيرزميني تأمين شده و آبهاي سطحي
سهم ۳۷ درصدي را بهخود اختصاص ميدهد. البته در بخش تأمين آب شرب
روستايي، سهم آبهاي زيرزميني بالغ بر ۸۰ درصد است. هماكنون در كشور كسري
مخزن و افت شديد سطح آب باعث كمبود آب و عدم قطعيت در تأمين آب كلانشهرهاي
كشور، ازجمله تهران و حتي تأمين آب بيش از ۶ هزار روستاي كشور با تانكر
شده است.
به بيان سادهتر، مركز پژوهشهاي مجلس گفته است ايران در حال
تبديل شده به بيابان است. وزير نيرو هم كه در شرايط بحراني در حال وزارت
كردن است از جديتر شدن موضوع واردات آب گفت: « گزينههاي گوناگوني را در
اينباره مورد مطالعه و بررسي قرار داديم و با برخي از كشورهاي همسايه هم
در اين مورد مذاكراتي داشتهايم و اميدوارم طي چند ماه آينده بتوانيم به يك
نتايج مشخصي در اين مورد برسيم.»
حميد چيتچيان با ارائه گزارشي از
وضعيت اين روزهاي آبي كشور، گفت: متوسط بارش كشور در چند سال اخير به ۲۰۷
ميليمتر رسيده كه اين وضعيت به اضافه اينكه متوسط درجه حرارت كشور ۲/۱ درجه
افزايش يافته، موجب تبخير بيشتر منابع آب شده است.
وزير نيرو اظهار
داشت: در نتيجه با كاهش بارندگي و افزايش تبخير از ميزان آب در دسترس ما
(آب تجديدپذير) به شدت كاسته شده به نحوي كه اين رقم از ۱۳۰ ميليارد متر
مكعب به حدود ۱۱۰ ميليارد متر مكعب كاهش پيدا كرده و در مقابل مصرف به شدت
افزايش يافته است.
چيتچيان با تأكيد بر اينكه با افزايش جمعيت و مصرف
بالا در اين روزها، از نظر منابع آبي در يك شرايط خاص به خصوص در رابطه با
آبهاي زيرزميني قرار گرفتهايم، افزود: در چند سال اخير سالانه تقريبا ۷/۵
مترمكعب بيلان منفي داريم. يعني برداشت ما از آبهاي زيرميني نسبت به آبي
كه دوباره به زيرزمين وارد ميشود و سفرههاي زيرزميني را تنظيم ميكند،
۷/۵ مترمكعب اضافه است.
وي خاطرنشان كرد: در رابطه با آبهاي سطحي نيز
ميزان روانآب ما در رودخانههاي كشور به حدود ۶۰ درصد روانآبهاي سابق
كاهش پيدا كرده و اگر ايستگاهها را ملاك قرار دهيم روانآبها به زير ۵۰
درصد كاهش يافته است. متأسفانه بخشي از اين آب هم در ميانه راه به طور
غيرمجاز توسط مردم برداشت ميشود.
شرايط بحراني
اين عضو
كابينه تدبير و اميد ادامه داد: در مورد آب شرب هم كه به طور خاص مورد توجه
مردم است بايد بگويم كه ما در چهار استان شرايط بسيار جدي را پشت سر
گذاشتهايم. ما در شهرهاي سنندج، كرمان، بندرعباس و بوشهر شرايط بسيار حاد
آب شرب در سال جاري داشتيم. الحمدالله با اقداماتي كه در شهر سنندج انجام
شد در قالب دو طرح اضطراري و يك طرح درازمدت بر مشكل فائق آمديم ولي در سه
شهر ديگر ما با مشكلات جدي آبي همچنان مواجه هستيم.
چيتچيان درباره
اقدامات صورت گرفته به منظور جلوگيري از هدررفت آب، گفت: توانستهايم از
ابتداي شروع فعاليت دولت تا پايان سال ۹۳، ۳/۱ واحد درصد ميزان تلفات را
كاهش دهيم. يعني از ۲۶ درصد به ۷/۲۴ درصد رسيده اما لازم است بيان كنم كه
براي اينكه يك واحد درصد اين ميزان را كاهش دهيم به سرمايهاي بالغ بر هزار
ميليارد تومان نياز است.