شیعیان سوریه؛ قربانیان جنگ طائفه‌ای

به گزارش پایگاه 598، با آغاز بحران در سوریه در اواخر سال 1389، شیعیان این کشور که حدود یک درصد جمعیت را تشکیل می دهند، به تدریج قربانی جنگ و حملات تروریست ها شدند. شیعیان دوازده امامی سوریه عمدتا در مناطق شمالی مانند شمال غرب حلب، شمال شرق ادلب و روستای القصیر در مرز لبنان ساکن هستند. تعدادی از شیعیان هم در دمشق و جنوب سوریه زندگی می کنند. در این میان نام چهار روستا به نام های نبل، الزهراء، فوعه و کفریا بیش از همه مشهور شده است؛ زیرا ساکنان آن از مدت ها پیش در محاصره گروه های تروریستی و تکفیری قرار گرفته اند. نکته قابل توجه آن است که بر اساس نقشه شوم دشمنان، در جنگ سوریه، صبغه طائفه ای و مذهبی پررنگ شده و در نتیجه شیعیان از نگاه تکفیری ها هدف مهمی بشمار می آیند.

نبل و الزهراء

نبل و الزهراء دو روستای مهم شیعه‌نشین در شمال غرب حلب و در نزدیکی مرز ترکیه است که از اوائل بحران سوریه تا کنون در محاصره کامل تروریست‌های مسلح تکفیری قرار گرفته‌ است. ‌این دو شهر با جمعیت بالغ بر هفتاد هزار نفر، میزبان نزدیک پانزده هزار مسلمان شیعی دیگر نیز هستند که در پی جنگ سوریه به آنجا پناهنده شده‌اند. همچنین هزاران نفر دیگر از جمله خانواده‌های اهل تسنن که از پیوستن به نیروهای ضد دولتی خودداری کرده‌اند، در این دو شهر اقامت گزیده‌اند. 

گروه‌های سلفی سوری در اوایل درگیری ها تلاش کردند با شهروندانی که مخالف رویکرد سیاسی آنان بودند، وارد گفت‌وگو شوند، اما با گذشت زمان و اعزام گروه‌های مسلح افراطی از کشورهای دیگر به سوریه، کنترل اوضاع حتی از دست سلفی‌های سوری خارج شده و شیعیان قربانی حملات تروریستی شدند. 

گروه های تروریستی از شیعیان نبل و الزهراء ‌خواستند تا از ایران، حزب‌الله و حکومت بشار اسد اعلام برائت کنند، اما وقتی با خودداری آنان مواجه شدند، حملات خود را علیه شیعه آغاز کردند. با این حال اهالی این دو روستا مقاومت زیادی از خود نشان داده و به تروریست ها اجازه تصرف کامل روستا را ندادند. در واقع گروه‌های تکفیری با اشاره سعودی ها و ترک ها از ابتدا تلاش کردند ایران هراسی و شیعه هراسی را در سوریه گسترش دهند. بر اساس برخی گزارش ها، تروریست‌ها، برخی از شیعیان را تنها به جرم نگهداری عکس سید حسن نصرالله در خانه‌هایشان، شکنجه کرده و یا به قتل رسانده‌اند.

البته نباید فراموش کرد که تروریست‌ها نه تنها به شیعیان و مسیحیان، بلکه سنی هایی را که با نظام سوریه همسو باشند مورد تعرض قرار می دهند. به عبارتی مقوله تکفیر فراتر از مباحث دینی و مذهبی بوده و شامل هر کسی می شود که مخالف تروریست ها بوده و به خواسته های آنان تن ندهد.

در این میان شیعان دو روستای گفته شده در غربت و اسارت زیادی قرار دارند. عناصر مسلح از ورود آذوقه و سایر نیازهای اولیه زندگی به نبل و الزهراء جلوگیری می‌کنند و اهالی این دو روستا از فشار گرسنگی رنج می برند. علاوه بر کمبود آذوقه، مشکل آب و برق و دارو نیز در نبل و الزهراء جدی است. حکومت سوریه برای حل مشکل مردم، هر از گاهی با استفاده از بالگرد، نیازهای معیشتی اولیه را برای آنان پرتاب می کند.

تاکنون تلاش های زیادی برای آزادی دو روستای شیعه نشین نبل و الزهراء صورت گرفته است، اما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و نیز انگیزه بالای تکفیری ها برای ادامه محاصره و بلکه تصرف این دو روستا، موفقیتی در جهت نجات مردم این منطقه حاصل نشده است.

فوعه و کفریا

با اشغال شهر ادلب در اوایل سال جاری به دست گروه های تکفیری جبهه النصره و جیش الفتح، راه ارتباطی دو روستای شیعه نشین فوعه و کفریا در شمال شرق ادلب به دست گروه های تکفیری بسته شد و در نتیجه حدود چهل هزار نفر از ساکنان این دو شهر از چهار ماه پیش در محاصره قرار گرفته اند.

در اثر محاصره فوعه و کفریا، وضعیت انسانی در این مناطق به مرز بحران رسیده است. برق این منطقه قطع شده و کمبود آب هم در این شهر وجود دارد. مواد غذایی همچون نان در این دو روستای شیعه نشین در حال تمام شدن است. بیمارستان الفوعه هم به دلیل کمبود دارو و امکانات امکان ارائه خدمات را به مردم این شهر ندارد.

در چنین شرایط اسفباری، سازمان ملل و نهادهای جهانی حقوق بشری چشمان خود را بر وضعیت فاجعه بار ساکنان این مناطق بسته و هیچ گونه اقدام جدی برای پایان دادن به محاصره آن ها توسط تروریست های تکفیری صورت نگرفته است، گویا نهادهای بین المللی از قتل عام شیعان در سوریه و قومی شدن مسئله تروریسم تکفیری ناراضی نیستند، در حالی که تروریسم تکفیری هیچ گرایشی اسلامی را قبول ندارد و تنها خود را اسلام مسلّم می داند و به قتل هر قوم و مذهبی که مخالف آنان باشد، کمر بسته است.

شکست گروه‌های تروریستی تکفیری د‌ر تصرف فوعه و کفریا باعث شد با تحت فشار قرار دادن شیعیان، آنها را وادار به تسلیم کنند یا حداقل با تضعیف آنان اشغال این مناطق را تسهیل کنند. تروریست ها ضمن قطع کامل خطوط انتقال آب، برق و گاز، از ورود هرگونه مواد غذایی، دارویی و امدادرسانی به شیعیان  کفریا و فوعه جلوگیری می‌کنند.

ارتش سوریه طرح هایی برای انجام عملیات در ادلب و آزادسازی این شهر و اطراف آن در دست اقدام دارد که در صورت موفقیت، دو روستای شیعه نشین فوعه و کفریا ـ که سه کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند ـ آزاد خواهند شد.

تروریست های تکفیری در یورش گسترده به مناطق شیعی، علاوه بر گرایش های ضد شیعی، انگیزه  های انتقام جویانه دارند؛ زیرا مردم کفریا و فوعه در طول بیش از چهار سالی که از آغاز بحران سوریه می گذرد همواره در کنار ارتش این کشور بوده و در بسیاری از موارد در قالب گروه های مردمی به مقابله با تکفیری ها پرداخته اند.

از طرفی موقعیت جغرافیایی کفریا و فوعه برای تروریست ها از اهمیت خاصی برخوردار است. استان ادلب از غرب به استان لاذقیه، از جنوب به استان حماه و از شرق به استان حلب می رسد، لذا تسلط کامل بر این دو روستا زمینه ساز تسط بر تمامی نقاط استان ادلب محسوب می شود. هم مرز بودن استان ادلب با ترکیه نیز یکی دیگر از عوامل جغرافیایی است که انگیزه تکفیری ها برای تصرف این دو روستا افزایش داده است.

ارتش سوریه اگرچه تاکنون تلاش کرده از طریق هوایی نیازهای غذایی و دارویی مردم را تامین کند، اما جمعیت زیاد این دو شهر موجب می‌شود تا این کمک‌ها چندان موثر نباشد. در صورت تداوم محاصره‌ شیعیان فوعه و کفریا فاجعه‌ای انسانی به بار خواهد آمد. تصرف احتمالی دو روستای نبل و الزهراء توسط تروریست‌های تکفیری جبهه‌النصره و جیش الفتح نیز به نوبه خود فاجعه انسانی بزرگتری در پی خواهد داشت و هیچ بعید نیست شاهد نسل کشی شیعیان باشیم.

دورنما

شیعیان سوریه تا پیش از بحران چندان شناخته شده نبودند و در مناطق مختلف سوریه با سایر اقوام و طوائف، همزیستی مسالمت آمیز داشتند. با آغاز بحران در سوریه و شعله ور شدن نبرد مذهبی توسط جریانات تکفیری و با حمایت های خارجی به ویژه سعودی ها، شیعیان قربانی جنگ طائفه ای شده و ناخواسته وارد معادله بحران شدند. حمایت های ایران و حضور حزب الله از نظام سوریه نیز دستاویزی برای تشدید نبرد طائفه ای و فشار بر شیعیان سوریه قرار گرفت و به طور مشخص شیعیان روستاهای شمالی سوریه شامل نبل، الزهراء، فوعه و کفریا مورد حملات تکفیری ها قرار گرفتند. مقاومت سرسختانه شیعیان در برابر مهاجمان، مانع سقوط روستاهای مزبور شده است، با این حال محاصره و قطع ارتباط با سایر مناطق به بروز فاجعه انسانی در این روستاها انجامیده است.

در سایه عدم اهتمام جهانی به وضعیت وخیم انسانی در مناطق شیعه نشین، تنها راه نجات شیعیان، اقدام میدانی جهت آزادسازی روستاهای تحت محاصره است. متاسفانه به رغم تلاش های فراوان، به دلایل مختلف، تاکنون توفیقی در این زمینه کسب نشده است. در هر حال ادامه محاصره روستاهای چهارگانه به معنای تداوم وضعیت فاجعه آمیز انسانی ده ها هزار تن از مردم بی گناه شامل زن و مرد و کودک و پیر و جوان خواهد بود.

گزینه بدتر اما آن است که مقاومت این روستاها در هم شکسته شده و گروه های تکفیری ـ تروریستی اقدام به جنایت جنگی گسترده ای علیه شیعیان دست بزنند. تصور چنین وضعیت اسفباری قطعا انگیزه راهبردی نزد نظام سوریه و حامیانش به ویژه جمهوری اسلامی ایران برای نجات این روستاها ایجاد نموده و این امید تقویت می شود که در آینده نزدیک شاهد آزادسازی مناطق شیعه نشین باشیم.

 فرزان شهیدی

منبع: بصیرت