گرانی کالاهای صادراتی ترکیه

به گزارش پایگاه 598، مرز بازرگان برای ترانزیت و تجارت زمینی ایران از اهمیت بسیار زیادی برخورداراست، زیرا بیش از 50 درصد از تجارت زمینی ایران با سایر کشورها از این گلوگاه حساس انجام می‌شود. از یکسو بازرگان مرز مواصلاتی مهمی برای ورود ایران به قلب اروپاست و از سوی دیگر، کشور ترکیه از طریق این مرز می‌تواند به آسیای میانه نفوذ داشته باشد.

علی رغم تنش‌هایی که ایران و ترکیه بر سر مرز بازرگان همواره تجربه کرده‌اند، اما جنس ناآرامی‌های این روزها در مرز ترکیه متفاوت است. این بار دعوا نه بر سر مابه التفاوت سوخت است و نه عوارض گمرکی.

جنگ داخلی در کشور ترکیه و حملات تروریستی به کامیون‌های ایرانی باعث شده تا بسیاری از بازرگانان ایرانی متحمل هزینه‌های زیادی شوند. نکته مهم در این است که کسانی که باید هزینه این بار مالی اضافی را پرداخت کنند، مصرف کننده‌های کالاهای صادراتی و وارداتی هستند.

دو مساله مهمی که شرکت‌های حمل و نقل و بازرگانان با آن روبه‌رو هستند، عبارت است از بیمه کالاهای مبادلاتی و کامیون‌هایی که وظیفه حمل و نقل این کالا‌ها را برعهده دارند، و انتخاب مسیر جایگزین برای صادرات کالا به اروپا که این نیز هزینه بسیار زیادی دارد.

در نهایت این تنش‌ها منجر به این شده است که بخش خصوصی ناگزیر هزینه تحمیل شده از ناآرامی‌های داخلی ترکیه را روی هزینه تمام شده کالای صادراتی بکشد

تدوین بیمه‌ای برای حوادث تروریستی

مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای کشور در گفت و گو با «آرمان» می‌گوید: شرکت‌های بیمه معمولا اتفاقات تروریستی را پوشش نمی‌دهند.

انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی و حمل و نقل و تشکیلاتی که صنوف دارند و بر اساس آن هم هزینه ترانزیت می‌دهند، وظیفه دارند تا در مورد این نوع بیمه‌ها وارد مذاکرات با شرکت‌های بیمه شوند، زیرا بیمه اختیاری است و در دست شرکت‌ها است. در واقع خود آنها باید شرکت‌های بیمه را مجبور کنند این نوع حوادث را پوشش دهند.

بنابراین انجمن شرکت‌های حمل و نقل بین المللی ایران و بخش‌های خصوصی باید با شرکت‌های بیمه خصوصی مذاکره کنند و برای این نوع حوادث تروریستی بیمه‌ای تدوین کنند.

محمد جواد عطرچیان  با اشاره به بالارفتن هزینه‌های صادرات کالا به کشور ترکیه می‌گوید: به دلیل ناامنی‌های به وجود آمده عملا کامیون‌ها رغبت کمتری دارند تا از مرز بازرگان برای ترانزیت کالای خود استفاده کنند.

در واقع این اتفاق ناخودآگاه باعث گران‌تر شدن مسیر ترکیه شده و در نتیجه صادرات ما به ترکیه گران خواهد شد و همچنین قیمت واردات ما از ترکیه افزایش پیدا خواهد کرد؛ پس این مساله به ضرر مناسبات تجاری دوکشور خواهد بود.

او می‌گوید: علی رغم اینکه ما از کشور ترکیه به دلیل اتفاقات افتاده تقاضای غرامت کرده ایم، اما مسیرهای جایگزین به صورت اتوماتیک وار توسعه پیدا خواهند کرد.

دراتفاقات اخیر مسیرهای جایگزین مثل آذربایجان، گرجستان و دریای سیاه به طرف بلغارستان و رومانی و همچنین مسیر آذربایجان روسیه و بلاروس و اکراین و رومانی و همچنین مسیر ارمنستان و گرجستان و دریای سیاه علی رغم اینکه کرایه‌های حمل بیشتری داشته است، رونق گرفته اند.

در این شرایط شرکت‌های حمل و نقل کرایه مسیر را از جیب خود پرداخت نخواهند کرد، بلکه آن را از صاحبان کالا دریافت می‌کنند.

احتمال افزایش تعرفه بیمه حمل و نقل

همچنین عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران در ارتباط با رایزنی‌های انجام شده با طرف ترک خود برای بیمه کردن کامیون‌ها به «آرمان» می‌گوید: ما کامیون‌های خودمان را بیمه کرده ایم. ازسوی دیگر شما در هر مرحله‌ای وقتی کالا یا ماشینی را بیمه می‌کنید میزان ریسک‌های وارد به آن تعیین کننده ضریب بیمه‌ای آن خواهد بود.

به همین دلیل وقتی ناامنی در منطقه‌ای که کامیون در آن تردد دارد به وجود بیاید ریسک ضریب بیمه‌ای آن بالاتر رفته و قیمت تمام شده کالایی که قرار است به مقصد برسد افزایش پیدا خواهد کرد. سیده فاطمه مقیمی می‌افزاید: بیمه از هر کجایی که باشد ضریبش افزایش دارد.

ممکن است شرکت بیمه کننده متعلق به کشور آلمان باشد یا ایران یا هر کشور دیگری ولی قوانین منحصر به مکان خاصی نیست. از این رو سازمانی  که بیمه می‌کند چون ریسک‌های وارده را می‌بیند قیمت را بالا می‌برد.

او در ارتباط با اینکه شرکت‌های بیمه‌ای تعرفه را بالا برده‌اند یا خیر می‌گوید: هنوز به‌طور مستقیم چیزی دیده نشده است ولی این احتمال وجود دارد که تعرفه بیمه افزایش پیدا کند.

 افزایش قیمت تمام شده کالا

رئیس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران نیز در گفت و گو با «آرمان» می‌گوید: شرکت‌های حمل و نقل ماشین را بیمه کرده و این هزینه را روی هزینه کرایه حمل کالا برده‌اند. 

همچنین صاحب کالا ناگزیر است کالا را بیمه شرایط بحرانی کند و این نیز منجر به افزایش قیمت تمام شده کالا شده و در نهایت تمام این هزینه‌ها را صادر کننده یا واردکننده کالا باید بپردازد.

مسعود دانشمند  در ارتباط با راه جایگزین برای ترکیه می‌گوید: اگر چه ترکیه در این حملات تروریستی نقشی ندارد ولی وقتی مسیر ترانزیت ناامن شود باید از مسیر جایگزین استفاده کرد که هزینه بیشتری تحمیل می‌کند. بحثی که به صورت جدی مطرح شده این است که دولت ایران باید اضافه کرایه را به صاحبان کالا بدهد.

بخش خصوصی از طریق شرکت‌های حمل و نقل در حال مذاکره با دولت است تا دولت این هزینه اضافی را به گونه‌ای تقبل کند و یا هزینه مسیر جایگزین را بپردازد.

البته دولت ترکیه هم سعی دارد که این مساله را حل کند اما دولت باید مقداری از هزینه را بپردازد تا صادرات آسیب نبیند و از سوی دیگر واردات کالاهایی که از طریق کامیون به ایران می‌آید متوقف نشوند.    

نباید نرخ تعرفه‌ها را تغییر داد

رئیس فدراسیون حمل و نقل ایران هم در گفت‌وگو با «آرمان» می‌گوید: در هر حادثه‌ای احتمال تغییر در مقطعی از نرخ‌ها وجود دارد. اگرچه ما نباید نرخ تعرفه را با حوادثی که ممکن است پیش بیاید تغییر دهیم اما ممکن است این مساله تحت تاثیر یک اتفاق مقطعی قرار بگیرد.

سید ابوالفضل بهره‌دار  می‌گوید: از این شرکت‌ها باید با بیمه حمایت شود و بیمه گذار و بیمه‌گر هر دو باید خسارت‌های ناشی از ورود زیانی را که به صاحبان کالا می‌شود پیش‌بینی کنند.

او می‌افزاید: اگرچه دولت هنوز اقدام خاصی نکرده است اما معاونت حمل و نقل جاده‌ای تلاش گسترده‌ای را انجام داده تا نسبت به رفع موانع اقدام لازم صورت بگیرد.

این بخش باید هم از طریق معاونت حمل و نقل جاده‌ای وزارت راه و هم از طریق بیمه و همچنین وزارت راه به صورت خاص در این زمینه تمرکز داشته باشد تا بتوان مشکل را برطرف کرد.  

مروری بر گذشته روابط تجاری ایران و ترکیه

کارشناس غرب آسیا  در گفت و گو با «آرمان» می‌گوید: تنش میان ایران و ترکیه در اوایل دهه 60 هم وجود داشته است اما نمی‌توان گفت چه کسی مقصر است. این وضعیت سوابق طولانی دارد و هرازچندگاهی این اختلاف نظرها به وجود می‌آید.

عواملی که در این قضیه موثر است بخشی برمی‌گردد به تفاوت قیمت انرژی در این سمت مرز و آن سوی مرز و اینکه ما تامین کننده انرژی هستیم و ترکیه مصرف کننده انرژی است.

دیگر اینکه، به‌دلیل نابسامانی‌های به وجود آمده در ایجاد تسهیلات لازم اختلاف‌هایی ایجاد شده و گاهی صف‌های طولانی از کامیون‌ها دو طرف در مرز ایجاد می‌شود که بعضا رسیدگی می‌شود  و دوباره فراموش می‌شود.

میرمحمود موسوی  می‌افزاید: حجم واردات و صادرات منظم نیست و تحت تاثیر نابسامانی‌های اقتصادی و یا تحریم و غیره قطع و وصل شده و همین منجر شده دوطرف نتوانند تسهیلات لازم را برای یکدیگر فراهم کنند.

او در ارتباط با گزینه جایگزین ترکیه برای ارتباط ایران و اروپا می‌گوید: تجربه نشان داده است مسئولان محلی و مرکزی این مسائل را حل خواهند کرد زیرا تاکنون ده‌ها بار ما مشکلات این چنینی داشته ایم و همیشه با همراهی مسئولان رفع شده است. اینکه بخواهیم جایگزین ارتباطی دیگری پیدا کنیم بارها در گذشته مطرح شده و مشخص شده برای هر دو کشور این اقدام هزینه خواهد داشت.

منبع:آرمان