یادداشت مشترک مونیز و کری درباره توافق

در این یادداشت مشترک نوشته شده بود: توافقی که ماه گذشته در وین حاصل شد، نه تنها بهترین راه جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است بلکه تنها گزینه بادوام و زیست‌پذیر برای رسیدن به این هدف است. این راه‌حل دیپلماتیک جامع از حمایت یکپارچه قدرت‌های برجسته جهان برخوردار است و زمان مورد نیاز ایران برای تولید یک سلاح هسته‌ای را طولانی‌تر می‌کند و اقدامات راستی‌آزمایی محکمی را ارائه می‌دهد که موجب می‌شود ما زمان زیادی را برای واکنش نشان دادن در صورتیکه ایران این مسیر را انتخاب کند در اختیار داشته باشیم و همچنین هیچ یک از گزینه‌ها را از روی میز حذف نمی‌کند.

در ابتدای این گزارش آمده است: وقتی رئیس‌جمهور اوباما صدارت را برعهده گرفت، با ایرانی روبرو بود که بر چرخه سوخت هسته‌ای فائق آمده بود و یک تأسیسات مخفیانه غنی‌سازی اورانیوم درون یک کوه ساخته بود و در مسیر نصب تقریباً 20 هزار سانتریفیوژ برای غنی‌سازی اورانیوم بود و سانتریفیوژها پیشرفته به وجود آورده بود و در حال ساخت رأکتور آب سنگین بود که این رأکتور می‌توانست پلوتونیوم در سطح تسلیحات تولید کند. اگر ایران می‌خواست سلاح هسته‌ای تولید کند، به خوبی در این مسیر قرار داشت و جامعه بین‌الملل چشم‌انداز اندکی درباره برنامه هسته ای این کشور داشتند. رئیس‌جمهور آمریکا در مقابل این پرده، متعهد شد که هرگز به ایران اجازه دستیابی به سلاح هسته‌ای را ندهد.

وزرای خارجه و انرژی آمریکا در ادامه دفاع از توافق هسته‌ای وین اینگونه گفتند: این توافق به طور خاص، تمامی مسیرهای ممکن ایران برای تولید مواد شکاف‌پذیر برای یک سلاح هسته‌ای را مسدود می‌کند که این مسیرها، غنی‌سازی اورانیوم با درصد غنای بالا و مسیر تولید پلوتونیوم و همچنین مسیر مخفیانه است.

این گزارش می‌افزاید: این توافق بر اساس راستی‌آزمایی و نه اعتماد است. ایران قبل از دستیابی به کاهش چشمگیر تحریم‌های اقتصادی می‌بایست غنی‌سازی، برنامه تحقیق و توسعه و ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را کاهش دهد.

کری و مونیز در یادداشت خود ادامه دادند: به منظور مانع ایجاد کردن در مسیر هرگونه تقلب ایران، بازرسان بین‌المللی دسترسی بی‌سابقه‌‌ای به تأسیسات هسته‌ای اعلام شده ایران و هرگونه سایت دیگری که درباره آن نگرانی وجود دارد و کل زنجیره تأمین هسته‌ای از تولید اورانیوم گرفته تا تولید و فعالیت سانتریفیوژ خواهند داشت.

در ادامه یادداشت به بحث تحریم‌ها اشاره شده و آمده است: اگر ایران نتواند به وظایف خود عمل کند، تحریم‌ها خیلی سریع بازمی‌گردد و هیچ کشوری نمی‌تواند مانع از چنین چیزی شود. اگر ایران کلاً از توافق، گریز هسته‌ای داشته باشد، جهان زمان بیشتری (یکسال در مقایسه با دو ماه کنونی) برای واکنش نشان دادن به این کشور قبل از اینکه بتواند بمب تولید کند، در اختیار خواهد داشت. ما همچنین اقتدار اخلاقی داریم که نشان می‌دهد که ناشی از طی کردن تمامی گزینه‌های دیپلماتیک است.

وزرای خارجه و انرژی آمریکا با استناد به حقایقی نوشتند که این یک توافق خوب برای آمریکا و امنیت جهانی است.

کری و مونیز ادامه دادند: ایران بدون این توافق می‌تواند ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم خود را در ظرف مدت کوتاهی دوبرابر کند اما با توافق می‌بایست خیلی سریع و فوری این ظرفیت را کاهش دهند.

این گزارش ادامه می‌دهد: ایران بدون این توافق می‌تواند خیلی سریع به توسعه سانتریفیو‌ژهای پیشرفته خود ادامه دهد اما با این توافق، این برنامه به طرز چشمگیری محدود می‌شود.

در ادامه استدلال‌های این دو وزیر آمریکایی آمده است: بدون این توافق، ایران می‌تواند ذخایر کنونی اورانیوم غنی‌شده خود را گسترش دهد و با این توافق، 98 درصد از این ذخایر کاهش می‌یابد و برای مدت 15 سال این کاهش ادامه دارد. ایران ملزم است تا اورانیوم با غنای 20 درصد خود که بیشترین راه به سوی بمب است، را کنار بگذارد.

طبق این گزارش، «بدون این توافق، ایران می‌تواند هر سال برای یک الی دو سلاح هسته‌ای، پلوتونیوم با خلوص تسلیحاتی تولید کند اما با توافق، ایران هیچ پلوتونیوم با خلوص تسلیحات تولید نخواهد کرد. بدون این توافق، ایران می‌تواند گام‌های لازم برای تولید یک سلاح هسته‌ای را بردارد و با این توافق، ایران از دنبال کردن این گام‌ها منع می‌شود.

این گزارش می‌افزاید: «اگر جامعه بین‌الملل مظنون شود که ایران در حال تقلب کردن است، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند درخواست دسترسی به هر مکان مشکوکی را مطرح کند. صحبت‌های زیادی درباره تعویق 24 روزه قبل از آنکه بازرسان بتوانند به سایت‌های هسته‌ای اعلام نشده مشکوک دسترسی داشته باشند صورت گرفته است. برای اینکه واضح‌ بگوییم، آژانس می‌تواند طبق پروتکل الحاقی پیمان «ان پی تی» که ایران طبق این توافق آن را اجرا می‌کند، با اطلاع قبلی 24 ساعته، درخواست دسترسی به هرسایت مشکوک را مطرح کند.»

کری و مونیز خطاب به منتقدان این توافق ادامه دادند: این توافق خطوط مبنا را تغییر نمی‌دهد، در واقع، این توافق از طریق ایجاد یک مکانیسم جدید برای تضمین دسترسی لازم آژانس این خطوط مبنا را تقویت می‌کند و یک محدودیت زمانی محکم برای حل موضوع دسترسی ظرف 24 روز تعیین می‌کند. این مکانیسم، ابزار مهمی برای تضمین این مسئله است که ایران نمی‌تواند برای مدت نامحدود این مسئله بازدید را به تعویق اندازد.

طبق این گزارش، «مهم‌تر از همه، نمونه‌برداری محیطی می‌تواند رد‌پای میکروسکوپی از فعالیت‌های هسته‌ای را حتی بعد از تلاش برای از بین بردن شواهد، کشف کند. تاریخ خود ایران، نمونه خوبی را ارائه می‌دهد. در فوریه 2003، آژانس خواستار دسترسی به سایت مشکوکی در تهران را مطرح کرد و مذاکرات به درازا کشیده شد زیرا ایران تلاش می‌کرد تا شواهد را از بین ببرد اما بعد از 6 ماه، آزمایشات از فعالیت هسته‌ای ایران علیرغم آنکه تلاش کرده بود آن را مخفی کند، پرده برداشت.

این دو وزیر آمریکایی درباره مدت زمان توافق تأکید کردند: طرحی که در وین تصویب شد، منقضی نمی‌شود بلکه نامحدود است. برخی شروط آن برای 10 سال است، برخی برای 15 سال و برخی دیگر برای 20 یا 25 سال می‌باشد اما شروط شفاف‌سازی و بنیادی‌ترین تعهد ایران برای حفظ ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود، دائمی است.

این گزارش می‌افزاید: بعلاوه، تحریم‌های اقتصادی تا زمانیکه ایران به تعهدات کلیدی خود عمل نکند، برجای خود باقی می‌ماند. این تعهدات کلیدی شامل خارج کردن هسته‌ رأکتور اراک، جداسازی و محفوظ نگه داشتن حدود 13 هزار سانتریفیوژ وانتقال اکثر اورانیوم غنی شده این کشور به خارج از ایران می‌شود.

این دو وزیر آمریکایی ادامه دادند: برای آمریکا، عقب‌ کشیدن از این توافق یک اشتباه تاریخی است. ما از جانب شرکای خود منزوی می‌شویم و با از بین رفتن نظام تحریم‌ها روبرو خواهیم بودیم و به ایران توانمندی نامحدودی برای پیش بردن برنامه هسته‌ای اش می‌دهیم.

این گزارش ادامه می‌دهد: ما به رسمیت می‌شناسیم که ایران همچنان تهدیدی برای ثبات خاورمیانه باقی می‌ماند. دقیقاً به همین دلیل است که این توافق ضروری است و به همین دلیل ما به سختی تلاش کردیم تا تحریم‌های چندجانبه تسلیحاتی به مدت پنج سال برجای خود باقی بماند و تحریم‌ها علیه موشک‌های بالستیکی به مدت هشت سال باقی بماند. تحریم‌های آمریکا در ارتباط با تروریسم، حقوق بشر و موشکی همچنان ادامه دارد.

این گزارش در پایان نوشت: یک ایران هسته‌ای تهدیدی برای همپیمانان ما در خاورمیانه و همچنین آمریکا و جامعه بین‌الملل است. این توافق با حذف این تهدید از روی میز، رویارویی با بسیاری دیگر از مشکلاتی که ما با اقدامات منطقه‌ای ایران داریم را ساده‌تر می‌کند.