بررسی فیلم مستند سوغات فرانسوی

به گزارش سرویس فرهنگی پایگاه 598، فیلم مستند «سوغات فرانسوی» ساخته مرتضی اصفهانی که نمایانگر بخشی از گستره عمیق رخ داده از ماجرای دهشتناکی است که در اوایل دهه 60 شمسی اتفاق افتاد. شوکی بزرگ از ورود ویروسی کُشنده به ایرانی که به لحاظ نگرش فرهنگی و پزشکی با این پدیده شوم قرن مدرن، فاصله‌هایی بسیار داشت و ورود این بیماری مهلک همچون خون‌آشامی خفته، راهی برای خشمی همیشگی را روان ساخت؛ جایی که دسیسه‌ای فرانسوی از توطئه مردی سیاست‌پیشه رقم خورد تا اولین مرحله از نوعی بیماری وارداتی موسوم به HIV وارد خاک این سرزمین شود و با ناآگاهی رخ داده و سوء‌استفاده به عمل آمده از سوی سران غربی، خونی که باید مولد حیات باشد و عاملی برای تزریق زندگی به جان بیماران هموفیلی، تبدیل به سمی مهلک جهت از پای در آوردن آنها و زمینه آغازی برای سفر غیر منتظره بیماری ایدز به ایران شد.

این فیلم به بررسی رسوایی دهه هشتاد میلادی در فرانسه می پردازد و در این راه با قربانیان این فاجعه انسانی در کشورمان صحبت می کند. این مستند کوتاه (26 دقیقه ای) با مصاحبه های متفاوت و صحبت با بازماندگان سعی در ردیابی عوامل این حادثه دارد.

قربانیانی که ناخواسته بازیچه ‌دسیسه‌گران فرانسوی قرار گرفتند و سلسله‌ای از انتقال این بیماری به همسران و فرزندان آن مردان کشته شده همچنان ادامه دارد. مستند 26 دقیقه‌ای «سوغات فرانسوی» به پشتوانه گفته‌های پزشکی مسؤول کانون هموفیلی ایران، فاجعه رخ داده را برای تماشاگر عیان می‌کند و حتی تصویرگر تلاش‌های برخی قربانیان همچون خانم فاطمه طیبی مادر مسعود نعیمی، کودک 6 ساله مبتلا به بیماری هموفیلی که اولین قربانی بیماری ایدز در ایران به واسطه خون‌های وارداتی آلوده بود، است و در پایان به شکل مختصری هم اشاره به دادگاه‌های شکل گرفته در فرانسه می‌شود، همان کشوری که خود را مهد تمدن و فرهنگ دانسته اما هیچ وقت به خاطر فروختن خون‌های آلوده از قربانیان ایرانی عذر خواهی نکرده و حالا متهم اصلی این پرونده که وزیر خارجه کنونی فرانسه است در هفته ملی بیماران هموفیلی وارد ایران شد!

چرا این مستند اهمیت زیادی دارد؟ چرا امدن فابیوس به ایران اینقدر حساسیت بوجود اورده است؟ در حالیکه این حساسیت برای سفر فدریکا موگرینی وجود نداشت؟

پاسخ به سوالات فوق می تواند ابعاد جدید تری از پرونده خون های الوده بدست بیاورد. فاجعه انتقال خون های الوده قبل از هر کشوری ابتدا خود فرانسه را در بهت و تعجب بسیار فرو برد. زمانی که مردم فهمیدند به بهانه توزیع خون به بیماران ، از خون های الوده استفاده شده است. این اتفاق موجب مبتلا شده بیش از چهار هزار نفر به ویروس ایدز شد. اتفاقی که در سال 1985 موجب شکایت دسته جمعی قربانیان از دولت فرانسه شد تا جایی که بعد از جنگ جهانی دوم اولین دادگاه برای مجازات احتمالی مقامات دولتی در فرانسه تشکیل شد.

قربانیان ، سهل انگاری مقامات را در بروز فاجعه انسانی موثر میدانستند اما وزیر بهداشت فرانسه ادعا کرد که کارشناسان به او گفته بودند که تا مقطعی کوتاه استفاده از منابع خونی تصفیه نشده ایرادی ندارد! جالب اینکه این دلایل منطقی و موجه به نظر می امد اما وقتی ثابت شد مسئولان دولت با اینکه می توانستند مانند امریکا از فناوری تصفیه خون استفاده کنند و فقط به دلیل هزینه بر بودن و زمان اندک نخواستند خون ها را ازمایش کنند ، انگاه خشم عمومی موجب شد که دادگاه نتواند مسئولان را تبرئه کند. البته ازانجایی که کیفر خواست های سبک برای این متهمین درخواست شده بود بدین جهت عاملان مرگ 400 نفر تا سال 1999 در بدترین حالت ممکن به 4 سال حبس محکوم شدند.

البته این محکومیت برای مدیران ارشد بهداشت فرانسه اعمال شد وگرنه وزیر بهداشت علی رغم اعتراف به وجودخون های الوده ، در نهایت تبرئه شد. اما جناب فابیوس که ان زمان نخست وزیر فرانسه بود با وجود مصونیت اما در دادگاه حاضر شد. البته دادگاه اقای فابیوس 14 سال بعد از این فاجعه تشکیل شد. فابیوس ضمن انکار کردن ماجرا (علی رغم اعتراف وزیر بهداشت) مانند دیگر متهمین اصلی این پرونده ، تبرئه شد. ایشان ضمن انتقاد از مخالفان ، سود 2 میلیارد دلاری از تجارت خون های الوده را دستاوردی بزرگ در دولتش خواند!

تجارت خون های الوده در 16 کشور از جمله ایران ، مشکلات عمیقی را بوجود اورد تا جایی که اولین مورد شناسایی بیماری ایدز در کشورمان نیز به دلیل گرفتن خون های فرانسوی الوده اتفاق افتاد. تا کنون بیش از 300 نفر از هم وطنان مان به این بیماری مبتلا شده اند (فقط موارد گزارش شده) که تا این زمان 250 نفرشان به همین دلیل جان خود را از دست داده اند. در این بین ایران تنها کشوری است که هنوز خسارت این فاجعه را دریافت نکرده است که این موضوع گواهی بر سهل انگاری مسئولین کشورمان در حوزه بهداشت در طول این سالها بوده است.

مستند سوغات فرانسوی که چندی قبل از شبکه مستند پخش شد نشان می دهد که این اتفاق از ابتدا با هدف عقب نیفتادن فرانسه از بازار انتقال خون انجام شده است. زمانی که اقای فابیوس اعلام می کند پشیمانی بابت این سهل انگاری! ندارد زیرا که با همین اقدام توانستند بیش از 2 میلیارد دلار به کشور سود برسانند. شاید این سوال مطرح شود که ماجرای 30 سال پیش چه ارتباطی به امروز دارد؟ چرا ما چشمان را به فرصت تجاری که امروز با غرب داریم ببندیم؟ انهم به خاطر ماجرای سالها پیش؟

از نقش پلیس بد اقای فابیوس در مذاکرات هسته ای که بگذریم و از علاقه ایشان به عنوان یک سیاستمدار یهودی علاقه مند به رژیم صهیونیستی صرف نظر کنیم ، اصلی ترین بحث امروز این است که به سیاستمداری که برای بدست اوردن سود بیشتر حاضر به قربانی کردن هم وطنان خود نیز هست ، چطور می شود اعتماد کرد؟ اقای فابیوس به تهران امد و خود را حامل دعوت دکتر روحانی به فرانسه معرفی کرد. عده ای این سفر را فرصتی تاریخی در روابط دو کشور خصوصا در عرصه های اقتصادی می دانند. گویا بد عهدی های شرکت های خودرو سازی فرانسوی در سالهای گذشته به کل فراموش شده است ، خصوصا بعد از فروش محصول و وارد نکردن قطعات یدکی که از اهرم های فشار بر بازار خودرو ایران در زمان تحریم بود.

از بی اخلاقی فرانسه در تجارت با کشورمان در گذشته های دور و نزدیک مثال های زیادی است که امروز گویا همه فراموش شده اند و نقش دولتمردان ایران به برپا کردن فرش قرمز برای فابیوس رسیده است ، امیدواریم در مذاکره با دولت های غربی گذشته این دولت ها در مواجه با ایران فراموش نشود. کمترین انتظار از دولت تدبیر و امید احتیاط بیشتر در مذاکره با هیات های تجاری و دیپلماتیک اروپایی است که جلوگیری از اشتباهات گذشته مطمئنا توقع بجایی است.