خرید "جنگنده میراژ" فرانسوی در اولویت نیازهای نیروی هوایی است؟

به گزارش پایگاه 598، پیش از ظهر روز گذشته محمدباقر نوبخت در یک نشست خبری گفته است که ما در موضوع حمل و نقل هوایی می‌توانیم از طریق همکاری با فرانسه مشکلات‌مان را حل کنیم. فرانسه می‌تواند نیاز ما به هواپیماهای میراژ و ایرباس را تامین کند. رقیب او نیز بوئینگ است وقتی فرانسه را کنار بگذاریم و با آمریکا هم نتوانیم همکاری کنیم، پس منافع ملی چه می‌شود؟

وی این اظهارات را در پاسخ به سوال خبرنگاری که از وی در مورد سفر هیئت فرانسوی به ریاست فابیوس به تهران با توجه به مواضع دولت این کشور در مذاکرات هسته‌ای و مرتبط بودن فابیوس با ورود خون‌های آلوده به کشور در گذشته، بیان کرده بود.

منظور سخنگوی دولت از تامین کردن نیازهای ایران توسط میراژ، به روزسانی جنگنده‌های قدیمی سری اف-1 ایران نیست، بلکه موضوع خرید جنگنده است که در روزهای اخیر توسط کارشناسان هم نظراتی در این باره و گزینه‌های آن منتشر شده است.

بررسی اینکه خرید هواپیماهای غیر نظامی ایرباس منافع ملی هست یا نیست، برعهده کارشناسان این حوزه است اما در ذیل می توانید یک بررسی از نیاز یا عدم نیاز کشور در شرایط کنونی به جنگنده های میراژ را بخوانید:

** جنگنده میراژ؛ از اف-1 تا 2000ها

میراژ، یک جنگنده تهاجمی و ساخت کشور فرانسه (شرکت داسو) است که قابلیت خوبی در نبردهایی هوایی دارد و در حال حاضر 6 کشور از جمله فرانسه به‌‌ عنوان کشور سازنده و ایران و 4 کشور دیگر، به‌کار گیرندگان اصلی این جنگنده‌ها هستند.

اما در این میان، ایران به‌ علت اینکه این جنگنده از نوع موشک‌های اگزوست (Exocet) به‌عنوان اصلی‌ترین موشک‌هایش و البته چند نوع موشک دیگر روسی استفاده می‌کند و از طرفی، با توجه به تحریم تسلیحاتی ایران و عدم دستیابی کشورمان به این موشک‌ها، جنگنده‌های میراژ ایرانی تقریباً غیررزمی بوده و قابلیت اجرای مأموریت رزمی نداشتند.

میراژ اف-1 در ایران

یکی از مهمترین علت‌هایی که میراژ فقط از موشک‌های خاصی بهره می‌برد، رادارهای خاصی است که این جنگنده از آنها استفاده می‌کند. میراژها، همانند تام‌کت‌ها (F14) از رادارهای خاصی که اطلاعات زیادی از آنها منتشر نشده، استفاده می‌کنند که باید موشک‌های قابل شلیک از روی جنگنده، حتماً با این رادارها تطابق داشته باشند.

جمهوری اسلامی ایران نیز به خاطر همین دلیل و وجود تحریم‌های تسلیحاتی، مدت‌ها نمی توانست از این جنگنده‌ها استفاده رزمی کند اما اخیرا با تکیه بر توان متخصصان، کشورمان موفق به تجهیز این جنگنده به موشک‌های کروز 300 کیلومتری و ایرانی‌تبار شد. 

** میراژ یا جنگنده های دیگر؟

اما سوال اینجاست که آیا واقعا طبق اظهارات سخنگوی دولت، این جنگنده تامین کننده منافع ملی ایران است؟ یا گزینه‌های بسیار بهتری هم وجود دارد؟

شرکت داسو هم‌اکنون به غیر از اف-1های قدیمی و مدل‌های به روز شده آنها، مدل‌های دیگری هم تولید کرده که میراژهای 2000، مشهورترین‌شان هستند.

در نگاه اول، بهتر است کمی به تاریخ جنگ تحمیلی نگاه کنیم تا عملکرد میراژها را بهتر دریابیم؛ در جنگ تحمیلی که عراق بیش از 100 فروند جنگنده میراژ از فرانسه خریداری کرده بود، توانست مناطقی از کشورمان را بمباران کند اما در نبرد هوایی به غیر از چند مورد معدودی که توانست تامکت‌های ایرانی را سرنگون کرده و به چند جنگنده اف-4 آسیب بزند، این جنگنده عملکرد موفق چشمگیری نداشت چرا که در مقابل، بیش از 20فروند از این جنگنده‌ها توسط پدافند هوایی ایران در دوران جنگ و نبردهای هوایی با تامکت‌های ایرانی ساقط شدند.

حتی در ماجرای انهدام یک فروند جنگنده میراژ عراقی در آسمان اهواز و اسارت خلبان آن که با چتر نجات از جنگنده خارج شده بود، خلبان اعتراف کرده بود که به ما گفته‌اند که به هیچ وجه با جنگنده‌های اف14 ایران درگیر نشوید اما ما درگیر شدیم و هواپیمای‌مان مورد اصابت موشک فونیکس شما قرار گرفت.

میراژ 2000، سری 5

البته کسی نمی‌تواند قابلیت‌های جنگنده‌های میراژ به خصوص نسل جدید آنها را تکذیب کند اما، قطعا در شرایط کنونی نیروی هوایی و با توجه به ارتباطی که میان ایران قدرت‌های نظامی جهان برقرار شده است، خرید جنگنده‌های سبک و چالاکی مانند میراژ کمی غیرمعقول به نظر می‌رسد، حال اینکه ایران هم‌اکنون به جنگنده‌های رادارگریز شکاری و بمب‌افکن نسل جدید با قابلیت‌های مختلف از جمله حمل تسلیحات بالا نیاز دارد.

به غیر از این، هم‌اکنون جنگنده‌های نسل 5 مدرنی در جهان در حال ساخت است که شاید اف35 و حتی اف22 و همچنین جنگنده‌های "سوخو پک فا" روسیه و JXX چینی در صدر لیست‌های خرید ایران باید قرار داشته باشند که البته احتمالا به دلیل هزینه‌های بالای خرید و نگهداری این جنگنده‌ها و عدم تمایل سازندگان این جنگنده‌ها، برای فروش جنگنده‌های نسل به ایران، شاید فعلا چنین خریدهایی برای ایران مقدور نباشد.

اما لیست دیگری هم وجود دارد و آن محصولات شرکت‌های سوخو و میگ در رده‌های مختلف به ویژه سوخو30، سوخو 33، سوخو 35، میگ 31، میگ 35 و . . . به دلیل عملکردهای بسیار بهتر، قابلیت‌های بیشتر و گزینه‌های مطلوب‌تر و متنوع‌تر، به خصوص به دلیل سبقه روابط بهتر روسیه با ایران از جمله در طول مذاکرات، از جایگاه بهتری برای تجهیز نهاجا به این جنگنده‌ها قرار دارند.

به غیر اینها، محصولات شرکت یورو فایتر از جمله تایفون و حتی جنگنده رافائل فرانسوی، می‌تواند بسیار بهتر از میراژ عمل کند.

 

برخی جنگنده‌های مدرن حال حاضر دنیا

ویژگی‌ها	سرعت	برد	تجهیزات قابل حمل	حداکثر وزن برخواست	وزن خالص	قیمت هر فروند
میراژ 2000 (فرانسه)	2 ماخ تا 2,2 در برخی مدل‌ها	1,550کیلومتر	6,300 کیلوگرم (در بهترین مدل)	17,000 کیلوگرم	7,500 کیلوگرم	23 میلیون دلار
سوخو 33 (روسیه)	2,17 ماخ	3,000 کیلومتر	6،500 کیلوگرم	33،000 کیلوگرم	18,500 کیلوگرم	45 میلیون دلار
تایفون (کنسرسیوم اروپایی)	1,5 ماخ	2,900 کیلومتر	نامشخص	23,500 کیلوگرم	11,000  کیلوگرم	63 میلیون یورو
میگ 31 (روسیه)	2٫83 ماخ (ارتفاع بالا)	3,250 کیلومتر	نامشخص	46٬200 کیلوگرم	21٬820 کیلوگرم	57 میلیون دلار
سوخو 37 (روسیه)	2,35 ماخ	3,300 کیلومتر	8,000 کیلوگرم	35,000 کیلوگرم	18,500 کیلوگرم	- -
رافائل (فرانسه)	2 ماخ	1,100 کیلومتر	9,500 کیلوگرم	22٬200 کیلوگرم	9,500 کیلوگرم	27 میلیارد یورو
سوخو 30 (روسیه)	3.2 ماخ	3000 کیلومتر	8,000 کیلوگرم	34,000 کیلوگرم	18,000 کیلوگرم	35 میلیون دلار

توضیح جدول: نمونه‌های کمی از سوخو 33 ساخته شده است.

توضیح جدول: جنگنده تایفون، یکی از رقبای جنگنده نسل 5 اف-22 آمریکا محسوب می‌شود

توضیح جدول: جنگنده سوخو 37 تولید انبوه نشده است.

بالا: تایفون (راست) و سوخو 30(چپ)؛ پایین میگ 35

به غیر از اینها، ادامه تحقیق و توسعه روی جنگنده‌های در حال ساخت در کشور و همچنین به روز رسانی جنگنده‌های موجود از جمله تامکت‌ها، سوخو24، میگ 29های نهاجا، می‌تواند در اولویت قرار گیرد تا جنگنده‌های میرژای که در رده جنگنده‌های برتر نسل 4 هم قرار ندارند (نسل 4.5)؛ یا حتی خرید جنگنده‌های نسل جدید از جمله  تایفون به مراتب به نهاجا کمک کننده‌تر از میراژهای 2000 فرانسوی است، جنگنده‌هایی که نسل سوم آنها (میراژ اف-1) خیلی نتوانستند به دلیل مشکلاتی که داشتند، در نیروی هوایی ایران محبوب باشند.

حالا این سوال پیش می‌آید که آیا خرید جنگنده‌های میراژ که چندان با وضعیت کنونی نیروی هوایی ایران سنخیت ندارند، با منافع ملی مرتبط هستند؟