شاکله جمع‌بندی "مملو از اصطلاحات دوپهلو" است

به گزارش پایگاه 598 به نقل از تسنیم، سعید یاری در خصوص نقاط قوت و ضعف جمع بندی مذاکرات هسته‌ای اظهار داشت: ایران طی 8 تا 12 سال به صورت همکاری‌هایی از جنس اقدامات داوطلبانه، فرآیند شفاف سازی را برای نظام بین الملل، افکار عمومی، شورای حکام، آژانس بین المللی انرژی اتمی و سیستم‌های پادمانی و نظارتی آنها و هر کشوری که نسبت به فعالیت‌های ما حساس بود، محقق کرد و این روند ادامه داشت تا اینکه 5 سؤال کلیدی آژانس مطرح و ایران به آن جواب داد و شفاف سازی شد.

وی ضمن تشکر از تیم مذاکره کننده قبلی افزود: ما تلاش کردیم با این مُدل از همکاری داوطلبانه و خاص و بازرسی‌های ساعت به نفر تهدید تلقی نشویم و حتی زمانی که آژانس انرژی اتمی موافقت کرد که پرونده از شورای حکام به شورای امنیت برود، ما به شدت مخالفت و بیانیه صادر کرده و مواضع دستگاه دیپلماسی در آن مقطع خیلی قوی و عمیق بود.

*** امضای تهدید بودن ایران توسط خودش نخستین نقطه ضعف مذاکرات هسته‌ای است

رئیس کمیته هسته‌ای جبهه اصلاح‌طلبان گفت: هم اکنون 1+5 مذاکرات را تحت فصل هفتم هدایت کرده‌اند و به نقطه‌ای رساندند که خودمان با دست خودمان توافقنامه‌ای را امضا کردیم که منشأ آن فصل هفت یعنی بحث تهدید است و به این معنی است که ما در مقام پا دادن به مذاکرات و در مقام امضای توافقنامه به خصوص در مورد برخی ابعاد این توافقنامه که استناد به ماده 41 و فصل هفت دارد، خودمان را تهدید تلقی کنیم؛ یعنی در مورد چیزی که آنها شک می‌کردند و براساس آن شک، ما را ذیل فصل 7 مستند می‌کردند، ما با مستندات متقن و محکمی که در اختیار سازمان ملل و شورای امنیتی قرار دادیم، خودمان را رسماً تهدید تلقی کردیم.

یاری ادامه داد: بنابراین ما در جهت رفع این تهدید بنا داریم که همکاری‌های پر رنگتری با نظام بین الملل داشته باشیم تا اعتمادسازی کنیم و آنها هم در ازای آن اقداماتی در خصوص برچیدن تحریم‌ها و همکاری‌های دوجانبه و چند جانبه انجام دهند. اولین نقطه ضعف جمع بندی مذاکرات هسته‌ای این است که ما رسماً تهدید بودن خود را امضا کرده و دست نظام بین الملل سند دادیم و این موضوع با مواضع 8 و 12 ساله ما پارادکس و تضاد دارد.

***مبنای انقلاب اسلامی، نه شرقی و نه غربی بوده است

وی با اشاره به دومین نقطه ضعف جمع بندی مذاکرات هسته‌ای یادآور شد: انقلاب اسلامی به لحاظ شرایط خاص زمانی و مکانی با استراتژی نه شرقی نه غربی پا به عرصه نظام بین الملل گذاشت و جمهوری اسلامی ایران توانست با حفظ این شعار راهبردی و در بحران‌های مختلف پیروز بیرون بیاید؛ به خصوص در بحران جنگ 8 ساله که کشورهای 1+5 در آن حضور داشتند و به کشور عراق امکانات می‌دادند و سرویس‌های جاسوسی و امنیتی آنها به عراق خدمات ویژه ارائه می‌داد.

رئیس کمیته هسته‌ای جبهه اصلاح‌طلبان اظهار داشت: جنگ 8 ساله، جنگ ایران و عراق نبود بلکه جنگ ایران با ساختار نظام سلطه و کشورهای همسو با این نظام به خصوص آمریکا و انگلیس بود که به حمدالله ما از این میدان پیروز بیرون آمدیم؛ البته دکترین کار و مبنای انقلاب اسلامی، نه شرقی و نه غربی بوده است.

یاری با بیان اینکه اگرچه ما "ان پی تی" را امضا کردیم و در ماده یک، 3 و 9 آمده کشورهای جهان به دو دسته کشورهای دارا و ندار تقسیم می‌شوند، گفت: کشورهای دارا 5 کشور هستند که دارای انرژی صلح آمیز هسته‌ای و کشورهای ندار کشورهایی هستند که می‌توانند از انرژی صلح آمیز هسته‌ای برخوردار شوند اما آن را ندارند.

وی ادامه داد: در مواد دیگر ان پی تی تأکید شده که کشورهای دارا به ندار باید سرویس و خدمات ارائه دهند و دانش، فناوری، تکنولوژی و مواد در اختیار آنها قرار دهند که آنها نیز دارا شوند. لذا این موارد شاکله ان پی تی را تشکیل می‌دهد؛ اگر ما با درایت یا بی دقتی ان پی تی را امضا کردیم، ولی به هرحال معتقدیم که اگر عهدی بسته‌ایم باید به آن متعهد باشیم و کشوری که متعهد، پاسخگو و پایبند است باید وفادار به عهدش باشد.

رئیس کمیته هسته‌ای جبهه اصلاح‌طلبان با تأکید بر اینکه اساساً در حقوق بین الملل دو عنصر کلیدی و راهبردی پاسخگویی و مسئولیت پذیری وجود دارد که کشورها به آن پایبندند، اظهار داشت: ما به ان پی تی پایبند هستیم؛ اما در ان پی تی چنین شاکله‌ای وضع شده است. روزی که ما به ان پی تی پیوستیم، مسئولان آن زمان دقت لازم را نکردند و ما باید در همان مقطع مواضع شفاف می‌گرفتیم که ساختار ان پی تی ظالمانه است و از هویت استقلال انقلابمان دفاع می‌کردیم.

***ایران با پذیرفتن این موافقت نامه عملاً ساختار ظالمانه نظام سلطه را پذیرفته‌ است

یاری با بیان اینکه ما باید تعهد خود به ان پی تی را مقید به سلسله لوازم، محدودیت‌ها و تمهیدات می‌کردیم، افزود: ایران با پذیرفتن این موافقت‌نامه در راستای پذیرفتن ان پی تی، عملاً مدیریت هسته‌ای خود را زیر بلیت ان پی تی و ساختار ظالمانه نظام سلطه بُرده و آن را پذیرفته‌ است و این موضوع با نصّ انقلاب اسلامی و نفس استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی مغایرت دارد؛ لذا می‌طلبید که دستگاه دیپلماسی کشور در همین مذاکرات خلأ زمانی پذیرفتن ان پی تی را نیز جبران می‌کرد و این تعهدات نسبت به گروه خاص به خصوص کشورهای برخوردار از حق وتو و سلاح‌های هسته‌ای کشتار جمعی در فن دیپلماسی و آداب کنسولی و مذاکرات آورده می‌شد که ما الآن خودمان را کامل تحویل نظام سلطه ندهیم.

وی خاطرنشان کرد: اگر ایران در اجلاس و جنبش عدم تعهد نقش راهبردی دارد به این دلیل است که می‌دانیم که از 60 کشور عضو جنبش، بخش اعظم آن به شرق و غرب متعهدند و اَدای عدم تعهد را درمی‌آورند و تنها کشوری که داعیه عدم تعهد و استقلال را دارد، جمهوری اسلامی ایران است؛ هم اکنون با پذیرش  موافقت‌نامه هسته‌ای و در ادامه آن قطعنامه‌ای که در شورای امنیت برای تأیید توافق نامه صادر شد، ما عملاً دچار تضاد جدی نسبت به هویت و ماهیت انقلاب اسلامی شده‌ایم و این موضوع باید تا روز امضای موافقت‌نامه جبران شود.

***مکانیزم رسیدگی به شکایات دست جمهوری اسلامی را بسته است

رئیس کمیته هسته‌ای جبهه اصلاح‌طلبان در خصوص دیگر نقاط ضعف جمع بندی مذاکرات هسته‌ای تأکید کرد: در جمع بندی مذاکرات مکانیزم رسیدگی به شکایات طراحی و گفته شده که ایران یا 1+5 در قالب این مکانیزم می‌توانند شکایات خود را رسیدگی کنند؛ اما این رسیدگی الزام آور نیست و صرفاً بحث کارشناسی صورت می‌گیرد؛ در این مکانیزم دست جمهوری اسلامی بسته است چراکه طرف مقابل حق وتو و شرایط حضور در شورای امنیت را دارد پس به نفع آنها رأی صادر می‌شود و با توجه به اینکه روسیه و چین در 6 قطعنامه قبلی که حق وتو داشتند و آن را وتو نکردند و ما را تحریم کردند، معلوم است که آنها هم با دیگر اعضای شورای امنیت وحدت استراتژیک دارند.

یاری تصریح کرد: به نظر می‌رسد مکانیزم طراحی شده در خصوص رسیدگی به شکایات مکانیزم خنثی و بی اثری است و صرفاً کالبد شکافی درباره ابعاد کارشناسی صورت می‌گیرد؛ در مجموع دست طرف مقابل در این مکانیزم باز و دست طرف ایرانی بسته است؛ چرا که ایران حق عضویت و وتو ندارد و خودش موضوع بحث است. پس ما خروجی در این مکانیزم نداریم بلکه آمریکا و 1+5 خروجی خواهند داشت.

***شاکله جمع بندی مذاکرات هسته‌ای مملو از اصطلاحات دوپهلو و چند منظوره است

وی با بیان اینکه شاکله جمع بندی مذاکرات هسته‌ای مملو از اصطلاحات دوپهلو و چند منظوره است که قابلیت بازی با کلمات را دارد، گفت: در مقاطع خاص این موضوع می‌تواند برای طرف ایرانی چالش‌زا و مشکل ساز باشد و از شفافیت آشکار نیز برخوردار نیست.

***تشبیه مسیر روبه جلوی ایران در مذاکرات به جاده چالوس

رئیس کمیته هسته‌ای جبهه اصلاح‌طلبان ادامه داد: نکته دیگر اینکه مسیر رو به جلوی ما مانند جاده چالوس می‌ماند که پلیس و راهنمایی و رانندگی در آن وجود ندارد و در دو طرف دره خطرناک می‌بینیم لذا باید مدام هوشمندی داشته و نگران اتفاقی باشیم. به نظر می‌رسد تیم مذاکره کننده در دولت فعلی و آینده باید با هوشمندی بالایی این روند را تا به انتها دنبال کنند که طرف مقابل دَبه نکند، بهانه نگیرد و ما را بازی ندهد ضمن اینکه هشدارهای رهبری نیز در همین زمینه است.

یاری با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری که فرمودند "برخی کشورهای عضو 1+5 همچنان غیرقابل اعتماد هستند"، گفت: ما باید دانش، جسارت و هوشمندی در این زمینه داشته باشیم.

***ابهام درباره بازرسی از مناطق ممنوعه ایران

وی نقطه ضعف جمع بندی مذاکرات را بازرسی از مناطق ممنوعه عنوان کرد و افزود: هنوز در این جمع بندی این موضوع شفاف بیان نشده که آیا بازرسی در قالب بازرسی‌های کنترل شده می‌تواند نگرانی آنها را در مورد مناطق ممنوعه از جمله مناطق نظامی، امنیتی و اطلاعاتی برطرف کند یا خیر.

دبیرکل سازمان دفاع از منافع ملی ایران ادامه داد: ممکن است آنها بگویند ما تمام مراکز هسته‌ای شما را زیر کنترل خود داریم اما هنوز نگران مناطق ممنوعه شما هستیم و شاید شما دچار انحراف در منطقه ممنوعه شده باشید.

یاری افزود: در مورد بازرسی از مناطق ممنوعه به صورت صریح در موافقت‌نامه مطلبی درج نشده است و هیچ یک از اعضای تیم مذاکره کننده به صورت شفاف تاکنون توضیحی نداده‌اند. پروتکل الحاقی جامع است و جمهوری اسلامی در مقطعی به صورت داوطلبانه آن را اجرا کرد و بعداً به صورت داوطلبانه وقتی دید اقداماتش منجر به بسته نشدن پرونده شد و آنها نیز در تعهدات خود جفا کردند، پروتکل الحاقی را با مصوبه مجلس معلق کرد.

***ابهام در موضوع بازجویی از اشخاص و افراد

وی یادآور شد: اکسیژن، روح و حیات سازمان عریض و طویل سازمان بین المللی انرژی اتمی سیستم‌های پادمانی و بازرسی آن است که امروز از 6 ماه بازرسی عدول کرده و به سیستم جدید تحت عنوان پروتکل الحاقی رسیده است که متضمن بازرسی‌های سرزده در هر مکان و هر زمان است و در بحث هر مکان آمده است که مناطق ممنوعه شامل مناطق امنیتی، نظامی و اطلاعاتی می‌شود. لذا ما ممکن است از بابت عدم شفافیت این بحث که این فرآیند چگونه می‌خواهد نقطه نظرات آنها را تأمین کند، در روزی که احتمالاً آنها بهانه بگیرند و بگویند که ما نگران برخی مناطق ممنوعه شما هستیم، با مشکل روبه‌رو شویم.

رئیس کمیته هسته‌ای جبهه اصلاح‌طلبان با اشاره به بازجویی از اشخاص و افراد گفت: این مسئله در پروتکل الحاقی مطرح شده است ولی مذاکره کنندگان ما زیر بار این موضوع نرفتند؛ اما معمای آن همچنان باقی و ممکن است محل تردید و اشکال در آینده قرار بگیرد و چیزی در این مورد به صورت شفاف درجمع بندی مذاکرات مشاهده نمی‌شود.

***به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران از نقاط مثبت مذاکرات است

یاری با بیان اینکه ما به عنوان یک کارشناس باید نیمه پر و خالی لیوان را ببینیم و نگاه واقع گرایانه نسبت به جمع بندی مذاکرات داشته باشیم، افزود: اقدام مشترک جامع مملو از نقاط مثبت است و یکی از نقاط مثبت این است که برای نخستین بار در تاریخ شورای امنیت سازمان ملل رسماً حق غنی سازی یک کشور در حال توسعه به رسمیت شناخته شده است.

وی ادامه داد: از طرف دیگر ما با 6 کشور قدرتمند و عضو شورای امنیت مذاکره می‌کنیم و آنها حداقل‌های حقوق هسته‌ای ما را قبول کرده‌اند؛ البته طبیعتاً چون نگرانی‌هایی در مورد سوء پیشینه طرف مقابل وجود دارد و به آنها اعتماد نیست و رهبری نظام نیز این هشدار را داده بودند، لذا ما موضوع برگشت پذیری را دو طرفه کرده‌ایم.

***برگشت‌پذیری به عقب منتج به سلسله خسارت‌هایی می‌شود

دبیرکل سازمان دفاع از منافع ملی ایران افزود: یعنی اگر خلافی در انجام تعهدات صورت بگیرد، ما می‌توانیم برگردیم؛ ولی برگشت ما منتج به سلسله خسارت‌هایی می‌شود؛ اگر 200 کیلو مواد را به درجه اکسید و رقیق شدن برسانیم و بخواهیم به عقب برگردیم باید صفر تا صد آن فعال شود و باتوجه به اینکه این معادلات میلیاردها دلار هزینه برده، خسارت بزرگی به وجود می‌آید. 

وی گفت: به هر حال تیم مذاکره کننده کاری کرده که ما می‌توانیم به عقب برگردیم و این از نقاط مثبت جمع بندی مذاکرات است. البته نقاط مثبت فراوان است و باید در مصاحبه مبسوطی به آن پرداخته شود.

رئیس کمیته هسته‌ای جبهه اصلاح‌طلبان غنی سازی، برگشت پذیری و تحقیق و توسعه در حد نیاز را از نقاط مثبت دیگر جمع بندی مذاکرات هسته‌ای دانست و خاطرنشان کرد: در عین حال نباید آنچه اتفاق افتاده تضعیف و تخریب شود و باید همه پشت سر رهبری با وحدت از آن حمایت کنیم و در عین حال مکانیزم‌های قانونی و بررسی ما باید دنبال شود.

یاری در پایان خاطرنشان کرد: آنچه که ما به عنوان کمیته هسته‌ای جبهه اصلاح طلبان مطرح کردیم با نگاه دلسوزانه بود. ما تا امضای توافقنامه دو ماه فرصت داریم و این زمان می‌تواند برای دستگاه دیپلماسی و امنیت ملی کشور مفید باشد و آنها می‌‌توانند از نظرات و پیشنهادات ما استفاده کنند.