به گزارش گروه اجتماعی پایگاه 598، شايد يكي از برگ هاي برنده دولت يازدهم در انتخابات سال 92 نسبت به ديگر كانديداها آن بود كه روي مسائل اجتماعي بيشتر از بقيه تاكيد داشت مسائلي كه گاه براي مردم همه چيزاست به همين بهانه پس از دو سال از عمردولت يازدهم به بررسي عملكرد اين دولت درنگاه كارشناسان پرداختيم و بر همين اساس خبرنگار پایگاه 598 در گفتگو با دكتر محمود معلمي از کارشناسان مسائل اجتماعی و استاد دانشگاه اصفهان به این موضوع پرداخته است.
به عنوان مطلع كلام اين گفتوگو بفرماييد ارزيابي شما از فضاي اجتماعي كنوني چيست؟
در مسايل اجتماعي شاهد اتفاق خاصي كه نشان از بهبود اوضاع باشد ديده نميشود. انتظار داشتيم دولت نسبت به مسايل اجتماعي تلاش بيشتري كند ولي فضاي مناسبي وجود ندارد اميد داريم حداقل در دوسال باقي مانده به عمر دولت، آقايان توجهي كنند زيرا به نسبت گذشته 30درصد اوضاع بدتر شده كه اصلا به صلاح جامعه نيست.
با اين كه مسئولان دولتي ميخواهند نشان بدهند كه وضعيت بيكاري رو به بهبود است و درگزارشات مختلفي كه ارائه ميدهند از كاهش بيكاري و رشد صعودي نمودار اشتغال خبر ميدهند اما شواهد چيز ديگري را نشان ميدهد نظرشما چيست؟
از بهار سال گذشته تا بهار امسال 117 هزار و 168 نفر به بيكاران مطلق اضافه شدهاند كه البته اين تنها آمار رسمي است و آمارهاي غيررسمي ارقام ديگري است علتش اين است كه متاسفانه واردات به كشور زياد شده است بسياري از كارخانجات و مراكز توليدي از فعاليت باز مانده اند خيلي از نيروهاي خود را اخراج كردهاند تقريبا ده درصد وضعيت بدتر شده است؛ يعني بيكاري ده درصد افزايش پيدا كرده است. وقتي واردات بي سروصدا افزايش پيدا كرده حتي گندم هم وارد مي شود و علاوه برآن لوازم لوكس و خانگي وارد ميشوند چه انتظاري براي اشتغال است! امروز واردات خودرو بيش از 60هزار افزايش داشته و خودروهاي خارجي زيادي در خيابانها تردد دارند حتي شنيدم در بخشي از مراكز معاملاتي خودروهايي وارد شدند ولي منتظر نتايج مذاكرات هستند خب وقتي واردات زياد شده طبيعتا ضربه سنگيني به توليدات داخلي و ملي مي خورد كه ماحصل آن افزايش بيكاري است.
پس توصيه مقام معظم رهبري مبني براقتصاد مقاومتي و اهميت به توليدات داخلي اين وسط چه ميشود؟
حضرت آقا فرمودند كه در اقتصاد مقاومتي، مباني ايجاد شده ولي تحولي صورت نگرفته اين يعني كه به زبان ميگويند بايد به سمت اقتصاد مقاومتي پيش برويم اما درعمل كاري انجام نشده است، بلكه وقتي سياستهاي دولت را مي بينيم خلاف آن را ميرساند سياست اقتصادي دولت به سمت نگاه به بيرون است آقا فرمودند درونزا باشيم نه برونزا اما درون مگر باشيم نه برون نگر؛ حالا برعكس است محصولات خراجي حتي ميوه هم زياد شده است درجايي خواندم بعضي اتحاديهها به كسبه گفته بودند بيشترميوهجات خارجي به فروش برسانند وقتي اينها را مي بينيم متوجه ميشويم كه در حوزه اقتصاد مقاومتي سياست غلطي وجود دارد. دولت يازدهم اصلا اعتقادي به سياست توليد داخلي ندارد. مثلا درحوزه بنزين معتقدند مقرون به صرفه نيست اينها به هزينه و فايده نگاه ميكنند كه ممكن است به صورت مقطعي بخشي ازمشكلات را حل كند ولي در دراز مدت مشكلات را اضافه ميكند. دوسال پيش درسخنراني اقا در آغاز سال فرمودند من 17سال پيش به دولت وقت گفتم كه اين اقتصاد را از نفت جدا كنيد تا كشورمشكلي پيدا نكند اما آقايان كه خود را تكنوكرات ميدانستند به من لبخند زدند. حالا شما وقتي تركيب اين دولت كنوني را با نوزده سال قبل نگاه مي كنيد عوامل همان عوامل هستند همان سياست را دنبال مي كنند سياست جديدي وجود ندارد.
آن سياست كه زماني اجرا شد و امتحانش را پس داد چرا دوباره اصرار دارند تكرار شود؟
اينها ديدگاه تكنوكراسي دارند؛ يعني فن گرايي معتقدند توسعه پيدا كنيم ولو اينكه عدالت نباشد و توليدات ملي لطمه بخورد و عدهاي آسيب ببينند و بيكارشوند اگر پيشرفت ميخواهيد استقلال را كنار بگذاريد. اين ديدگاه را سريعالقلم دركتابي آورده نزديك به اين عنوان است كه استقلال يا پيشرفت او در كتابش اثبات ميكند اگر ميخواهيد پيشرفت كنيد استقلال نميتوانيد داشته باشيد وقتي اين ديدگاه در دولت است طبيعتا همان رويكرد نوزده سال پيش را ميخواهند احيا كنند من در اين بحث عقب گرد نگرانم زيرا عقب گرد علمي باعث ازبين رفتن پيشرفتهاي علمي است.
دراين ميان قشر آسيب پذير و ضعيف جامعه چه جايگاهي دارند؟
اينها اعتقاد دارند اگر زير چرخدندههاي توسعه اقشار مختلفي ازمردم له بشوند ايرادي ندارد مهم توسعه اقتصادي است به نوعي هدف وسيله را توجيه ميكند آن هم به هر قيمت اشكالي ندارد اين عبارتي است كه همان زمان بكار بردند.
خب وقتي مشكلات اجتماعي و بيكاري افزايش پيدا كند مسلما آمارجرايئم و بزهكاري هم بالا ميرود و جامعه دچار بيماري اجتماعي ميشود!
بله دقيقا وقتي دراستانها آمارهاي نيروي انتظامي يا بعضي از گروههايي كه دراين حوزه فعال هستند را ميبينيند بهخوبي شاهد اين قضيه هستيم. امروز خورده سرقتها زياد شده ازطرفي اعتياد و روي آوردن به مسائل اخلاقي شدت گرفته است از آن طرف هم رييس جمهور با طرح امربه معروف و نهي از منكر مجلس مخالفت كرد است. در امر احياي امربه معروف و نهي از منكرسالها بود كه منتظر رويكرد جدي مجلس بوديم حالا كه طرحي ارائه شده متاسفانه رييس دولت آن را جدي نگرفته حتي به رهبري نامه نوشته كه با اين طرح مخالفم و آقا مجبورشدند آن را به شوراي حل اختلاف بدهند.
چرا اينقدر تاكيد به آزادي بيحد و حصر است اينطوري كه سلامت جامعه به خطرميافتد به خصوص فريضه امربه معروف و نهي از منكر كه امري الهي است نه انساني؟
براي اينكه اعتقاد دارند ما ميخواهيم به جامعه مدني برسيم جامعه مدني در غرب تعريفي دارد يعني جامعهاي كه دولتها بايد در مسائل اخلاقي بيتفاوت باشند وقتي اين تفكر وجود دارد پس امر به معروف ونهي ازمنكرمعنايي ندارد طبيعتا با فريضه الهي كه از فوع ديني است مخالفت ميشود تفكر ليبراليستي غربي ايجاد ميشود جامعه مدني به سبك غربي در دولت اصلاحات هم اتفاق افتاد امروز هم همان را ميبينيم منتهي بدون ذكرجامعه مدني براي همين رييس دولت ميگويد دولت موظف نيست مردم را به بهشت هدايت كند پس اين ناشي از تفكر مبنايي است صرف يك دعواي روبنايي نيست، بلكه يك دعواي اعتقادي و زيربنايي و اخلاقي است كه با آن مواجه هستيم
پس با اين تفاصيل نظارت و كنترل اجتماعي كمرنگ و عملا حذف ميشود؟
طبيعي است وقتي دولت مانع باشد مسئولان زيرمجموع هم جرات اجرا نخواهند داشت حتي اگر نيروهاي مذهبي هم بخواهند اجرا كنند با آنهابرخورد ميشود زيرا معتقدند به ما ارتباطي ندارد در غرب اين تفكراست كه تا جايي كه ازادي ديگران لطمه وارد نشود فرد ازاد است ولو هراتفاقي ميخواهد بيفتد اين تفكر را اسلام قبول ندارد و آزادي تا زماني است كه درچارچوب احكام الهي باشد وقتي تفكر جلوگيري از منكر را قبول نداريم اين همان تفكر ليبراليستي غرب است.
آيا مراجع عظام و حوزههاي علميه معترض نبودهاند؟
برخي از مراجع عظام مانند ايتالله مكارم شيرازي مطالبي را فرمودند و موضعگيري خوبي داشتند ولي ما از حوزههاي علميه توقع بيشتري داريم تا به دولت تذكر بدهند و امربه معروف و نهي از منكر به دولت داشته باشند حتي احاديثي داريم كه ائمه مسلمين بايد به مردم مسئولان نهي از منكركنند با همه احترام به مراجع انتظار داريم ورود داشته باشند و تذكر بدهند
يكي از مباحث مطروحه، مسكن مهراست كه با روي كار آمدن دولت يازدهم به مسكن اجتماعي تغيير نام داد ولي درعمل كارخاصي صورت نگرفت حتي به تازگي قيمت هرمتر مربع 25هزار تومان افزايش هم پيدا كرد اين راچگونه ارزيابي ميكنيد؟
مسكن مهر ايده خوبي از دولت قبل بود كه خيليها را با مبالغ ناچيزي خانهدار كرد بارها هم مورد تاييد رهبري قرار گرفت قبول داريم عيوبي هم ممكن است داشته باشد، اما طرخ خوبي در كليت بود. در دولت يازدهم باز بهخاطر تفكر مبنايي كه اين دولت دارد اعلام كرد مسكن مهر عامل تورم شده در ابتدا وزيرمسكن اين را گفت حتي اخيرا عباراتي بدتر ازاين را گفتند تقريبا با اين مضمون كه مي خواهيم از شرمسكن مهر خلاص بشويم طبيعي است سياست آنها در مسكن مهر به سمتي ميرود كه ادامه پيدا نكند و آن را مسكن اجتماعي ناميدند در مسكن اجتماعي جوان هيچ وقت خانه دار نميشود زيرا شبيه بانك مسكن است. بايد مبالغ بالايي به حساي بگذارند تا وام بگيرند و مانند بانك دو ضامن معتبر داشته باشند درحاليكه مسكن مهر وام قرض الحسنه اي ميداد و خود مسكن ضامن فرد بود
در ازدواج هم با معضل بالا رفتن سن ازدواج و رشد طلاق مواجهيم كه ازسوي كارشناسان اجتماعي زنگ خطري شده است به نظر شماعلت اين معضل چيست؟
وقتي بيكاري زياد شده نبايد تعجب كنيم. ببينيد دو اصل تورم و ركود هميشه عكس هم هستند اگر تورم بالا بود بايد ركود پايين باشد و برعكس درحاليكه دركشورماهم تورم بالاست و هم ركود آقايان آمار مي دهند كه تورم پايين آمده است البته بحث تورم مربوط به صدو سي چهل قلم كالا كه بيشتر جهاني است ولي مردم در عمل چيز ديگري را ميبينند افزايش قيمتها درهمه چيز مشهود است ماهم تورم بالا داريم هم ركود بالايي در حاليكه در دولت قبل اگرتورم بالا بود ركود نبود به نوعي چرخ بازار ميچرخيد رهبري هم به دولت فرمودند اين شاخصها كه شما ميگوييد بايد در حوزه مردم و جامعه هم نمود داشته باشد؛ درصورتي كه نمود ندارد، لذا براي مردم سوال است كه چطور تورم پايين آمده درحالي كه هر روز افزايش قيمت داريم. اين جريان باعث بياعتمادي مردم به مسئولان ميشود كه به نفع نظام نيست.
آيا اين جريان بياعتماد سازي عمدا يا سهوا اتفاق مي افتد يا اينكه جامعه آماري دولت محدود به قشر خاصي است نه عموم جامعه؟
اينها نمي تواند ناشي از عدم اطلاع باشد به خيال خودشان مي خواهند افكار عمومي مقداري فروكش كند و تحت تاثير قرار بگيرد وقتي رييس دولت در سال گذشته در مشهد گفت از ركود گذشتيم بعيد ميدانم از سربياطلاعي باشد زيرا رييس جمهور در راس امور است و درجريان تمام اوضاع كشور قرار ميگيرد متاسفانه اينكه هركدام حرفي ميزنند باعث سلب اعتماد مردم مي شود به اعتقاد من اين تحت تاثير قرار دادن افكارعمومي است تا ازمسائلي چون انتخابات مجلس در اينده و مسائل ديگر بهره ببرند.