"بخش‌هایی از توافق نهایی، منتشر نمی‌شود"

به گزارش پایگاه 598 به نقل از نسیم، دیوید سانجر روزنامه نگار مطرح روزنامه نیویورک تایمز در گفتگو با برنامه چارلی رُز در این شبکه از وین گفت:«یکی از مسائلی که مستلزم تصمیم گیری سیاسی در گفتگوهای وین است، وضعیت برنامه تحقیق و توسعه هسته ای ایران است. تحقیق و توسعه به ایران این امکان را می دهد تا به فعالیتهایش درباره ساخت سانتریفیوژها و ساخت سانتریفیوژهای بسیار پیشرفته ادامه بدهد آن هم در دوره زمانی ده ساله که محدودیتهایی برای تولید اورانیوم ایران اعمال می شود. این ترس وجود دارد که اگر ایران بتواند برای ساخت سانریفیوژهای بسیار پیشرفته تلاش کند، به محض اینکه بازه زمانی اجرای توافق هسته ای در فاصله زمانی ده تا پانزده سال پایان یابد، ایران می تواند از این سانتریفیوژهای بسیار پیشرفته استفاده کند و تولید اورانیوم در مقیاس صنعتی را شروع کند. این مسئله به موضوع مهمی مرتبط است که درباره آن صحبت می شود و آن اینکه کل کار این توافق هسته ای این است که سبب به تاخیر افتادن اقدامات ایران در تبدیل شدن به تولیدکننده صنعتی اورانیوم می شود اما مانع از آن نمی شود که ایران به صورت دائمی از این توانایی دور شود. نگاه دولت آمریکا این است که در فاصله ده تا پانزده سال دیگر ممکن است دولتی در ایران باشد که کار با آن آسان باشد.»چارلی رُز پرسید:«آیا دلیلی وجود دارد که باور کنیم این نگرش درست است؟»سانجر در پاسخ گفت:« ده سال پیش شاید می توانستیم این سخن را براساس نگاههای نسل جوان ایرانی بیان کنیم. نسل جوان ایرانی خواهان تجارت و تعامل بیشتر با غرب است و خواهان صلح است و می خواهد در دانشگاههای آمریکا و اروپا تحصیل کند. اما هنوز تغییراتی در ایران رخ نداده است. پیروزی حسن روحانی در انتخابات سبب شد امکان مذاکرات هسته ای فراهم شود اما وی هنوز در حال جنگ های سیاسی خودش در تهران است. سوال مطرح این است که آیا ایران می تواند از این مذاکرات به نوعی بیرون بیاید که بتواند این سخن را بگوید که هم غرور ملی ایرانی در این مذاکرات حفظ شده است زیرا ایران می تواند به تحقیقات هسته ای اش ادامه بدهد و در عین حال، جان کری وزیر امورخارجه آمریکا بتواند بگوید پس از مطرح بودن گزینه نظامی و حملات سایبری و امثال آن، توانسته است به توافقی دست پیدا کند که برنامه هسته ای ایران را کند بکند. ممکن است در توافق هشتاد صفحه ای یک مطلب واحد بیاید اما دوطرف تفسیر کاملا متفاوتی از آن داشته باشند.»چارلی رُز در ادامه پرسید:«همانطور که می دانید جمهوری خواهان آمریکا با این توافق هسته ای مخالف هستند و می گویند باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا و جان کری فقط به دنبال رسیدن به توافق هسته ای هستند می خواهند این توافق، میراث دولت آنها باشد و احتمالا جایزه نوبل را برای همین به خودشان اختصاص بدهند. بی تردید این سخن برای اوباما و کری توهین آمیز است.»سانجر در پاسخ گفت:« من نیز این سخنان را شنیده ام. من فکر می کنم می توان گفت آمریکا از مواضع اولیه چانه زنی هایش عقب نشینی کرده است اما باید توجه داشت که در مذاکرات، چنین اتفاقی رخ می دهد. وزیر امورخارجه آمریکا به این سخنان بسیار حساس است و کوشیده است به گونه ای رفتار کند که این استدلال کمرنگ شود که او بیش از طرف ایرانی به دنبال توافق هسته ای است و مهلت تعیین شده، سازوکاری برای اجبار او برای رسیدن به توافق هسته ای است و به همین علت، جنب و جوش او کمتر شده است. به همین علت است که وقتی مهلت تعیین شده قبلی پایان یافت، آنها مهلت جدیدی اعلام نکردند و گفتند تا چند روز دیگر در وین خواهند ماند. تنها علامتی که گویای تمدید مذاکرات بود، نوشته ای در ورودی هتل محل مذاکرات بود که نشان می داد زمان رزور اتاقها در این هتل تمدید شده است(با کنایه)! همین مسئله نشان می دهد دولت آمریکا تا چه اندازه از این نفرت دارد که ضرب الاجل جدیدی تعیین کند.»سانجر گفت:« طرف ایرانی در مذاکرات گفته است اگر طرف مقابل حاضر به توافق نیست، تیم هسته ای ایران به تهران بازخواهد گشت و بعد از تعطیلات تابستان همزمان با نشست سالانه سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر در نیویورک در مذاکرات حاضر خواهد شد. شاید این راهبرد خوب باشد اما مسئله مطرح این است که این کار سبب از بین رفتن فرصت بوجود آمده از مذاکرات برای رسیدن به توافق هسته ای می شود که مذاکره کنندگان نیز معتقدند چنین فرصتی بوجود آمده است. ممکن است با این کار، دستاوردهایی که در دو هفته مذاکرات به دست آمده است از دست برود. این محاسبات نیز مطرح است. به هرحال، اگر توافق هسته ای حاصل شود و اگر بتواند به سی سال روابط خصمانه با ایران پایان بدهد، این توافق بزرگترین دستاورد سیاست خارجی دولت اوباما خواهد بود.»چارلی رُز در ادامه پرسید:« آیا هیچ نشانه ای وجود دارد بر اینکه آمریکا امتیازهایی می دهد که یک ماه پیش نمی داد اما حالا به علت نزدیک شدن به پایان بازی، چنین امتیازهایی می دهد؟»سانجر در پاسخ گفت:« ما نمی دانیم دقیقا آنها چه تغییراتی در مواضع خود بوجود آورده اند و چه استدلالهایی در مذاکرات پشت درهای بسته مطرح می کنند. با این اوصاف، به سختی می توان گفت آیا آمریکا امتیازی می دهد یا خیر. یکی از مسائل اصلی مورداختلاف این است که آیا آمریکا و شرکای اروپایی اش حاضر هستند تحریم تسلیحاتی ایران را کاملا رفع کنند. این تحریمها را شورای امنیت سازمان ملل متحد از سال دو هزار و شش به صورت مراحل مختلف علیه ایران اعمال کرده است. آمریکا اصلا تمایلی ندارد این کار را انجام بدهد زیرا امریکا معتقد است اگر تحریم تسلیحاتی ایران برداشته شود، آتش درگیری ها در عراق و سوریه شعله ورتر خواهد شد زیرا ایران تسلیحات بیشتری خواهد داشت و به علت برداشته شدن تحریمها، پول بیشتری خواهد داشت تا با آن از شبه نظامیان شیعی حمایت کند. یکی از مسائلی که می توانیم در نگاه به امتیازهای پایان مذاکرات مدنظر داشته باشیم این است که ببنیم این مسئله چگونه حل و فصل خواهد شد. امریکا اعلام کرده است به تحریمهای تسلیحاتی ایران پایان نخواهد داد و این تحریمها منحصرا به برنامه هسته ای ایران مرتبط نیست و به رفتار کلی ایران در سراسر جهان مربوط است. این مسئله می تواند شاخص بسیار خوبی برای مشخص کردن این مسئله باشد که آیا در دقیقه آخر امتیازی داده می شود یا خیر. مسئله دیگری که می توان در این زمینه به آن نگاه کرد این است که به ایران اجازه داده شود چه برنامه تحقیق و توسعه ای برای ساخت سانتریفیوژها در این سالها داشته باشد. پاسخ این سوالها را زمانی متوجه خواهیم شد که به سند نهایی نگاه کنیم. نکته جالب توجهی که باید مدنظر داشت این است که چه مقدار از این سند، علنی خواهدشد. به نظرمن، بخش اعظم این سند منتشر خواهد شد اما دولت آمریکا این امکان را مطرح کرده است که این سند، برخی پیوستهای محرمانه داشته باشد. این نکته بسیار اهمیت دارد زیرا این مسئله در کنگره آمریکا مشکل ساز خواهد شد. احتمالا بخشهای محرمانه این سند، به صورت گزینشی به بیرون درز خواهد کرد.»چارلی رُز در ادامه پرسید:« آیا ایران در تلاش است بین روسیه و چین از یک سو و دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد از سوی دیگر، شکاف بوجود بیاورد؟»سانجر در پاسخ گفت:« بی تردید همینطور است. یکی از شیوه های ایران برای انجام دادن این کار، طرح موضوع تحریمهای تسلیحاتی ایران بوده است. روسیه و چین می خواهند بتوانند به ایران سلاح بفروشند. فروش قطعات موشک و تسلیحات متعارف جزء این تسلیحات است. اما اروپا و آمریکا به شدت با این مسئله مخالف هستند. همین مسئله یکی از موضوعاتی است که سبب بروز شکاف در جبهه طرف مقابل شده و به ایران فرصتی داده است تا در جبهه ای ایجاد شکاف کنند که تاکنون، گروهی بسیار متحد از شرکای مذاکره کننده بوده است.»چارلی رُز در ادامه پرسید:« موضوع بازگرانده شدن سریع تحریمها در چه جایگاهی قرار دارد؟»سانجر در پاسخ گفت:« هنوز سازوکار دقیق این کارها مشخص نشده است. به نظر می رسد نوعی کمیته درنظر گرفته می شود تا مشخص کند آیا ایران از تعهداتش تخطی کرده است و درنتیجه، امکان اعمال مجدد تحریمها فراهم شود. روز گذشته من با یکی از مقامات بلندپایه ایرانی دیدار کردم و او گفت بازگردانده شدن تحریمها، جریانی دو سویه است و کمیته مذکور باید بررسی کند که آیا تحریمها واقعا برداشته می شود یا اینکه فقط درباره آن صحبت می شود اما عملا کاری انجام نمی شود. این مقام ایرانی می گفت اگر تحریمها برداشته نشود، ایران بار دیگر به وضع گذشته بازخواهد گشت و به تولید اورانیوم غنی شده مبادرت خواهد کرد. ایران می خواهد کمیته مذکور دوسویه عمل کند. اما مقامات روسیه و فرانسه و انگلیس و آمریکا و آلمان چنین سخنی مطرح نمی کنند.»چارلی رُز در ادامه پرسید:« آیا دو طرف می توانند بگویند به توافق خوبی دست یافته اند؟ بی تردید پاسخ این سوال مثبت است؟»سانجر در پاسخ گفت:« بی تردید دو طرف استدلال خواهند کرد که توافق خوبی به دست می آورند. جان کری وزیر امورخارجه آمریکا دو روز پیش اعلام کرد این توافق نه تنها در کنگره آمریکا بررسی خواهد شد بلکه همه کارشناسان منع اشاعه هسته ای و دانشمندان و فیزیکدانها نیز این سند را به صورت جزء به جزء بررسی خواهند کرد. هفته گذشته دموکراتها و جمهوری خواهان ازجمله پنج عضو سابق تیم اوباما درباره ایران، نامه ای نوشتند و به صورت مشخص، اصولی را بیان کردند که به نظر آنها، در توافق هسته ای خوب باید مدنظر باشد. وقتی متن توافق هسته ای منتشر شود اولین کاری که در امریکا انجام خواهد شد این خواهدبود که متن توافق هسته ای با این نامه مقایسه شود تا معلوم شود ایا این توافق با آنچه مشاوران سابق خود دولت اوباما می گفتند منطبق است یا خیر. جزییات بسیار این توافق کاملا بررسی خواهد شد. به همین علت، تیم آمریکا باید با توافقی بیرون بیاید که کاملا روشن و قاطع باشد. مشکل طرف ایرانی متفاوت است.طرف ایرانی باید با روایتی بیرون بیاید که بتواند مطرح کند. اکثر ایرانی ها برخلاف امریکایی ها و اروپایی ها به جزییات توافق نگاه نخواهند کرد. ایرانی ها به این سوال خواهند پرداخت که آیا غرور ملی ایران حفظ شد و آیا ایران می تواند همچنان برنامه هسته ای داشته باشد و سرعت رفع تحریمها چقدر خواهد بود؟ بنابراین، می بینیم برداشتن این وزنه برای جان کری درمقایسه با طرف ایرانی ، سنگین تر است.»چارلی رُز در ادامه پرسید:« دو طرف چه زمانی اعلام خواهند کرد که به توافق رسیده اند؟»سانجر در پاسخ گفت:« این نظر در اینجا وجود دارد که احتمالا سریعترین زمان ممکن برای اعلام این خبر روز پنجشنبه یا جمعه خواهد بود البته اگر توافقی حاصل شود. اگر روز پنجشنبه تمام شود، دولت آمریکا مجبور خواهد شد دوره بازنگری بسیار طولانی تری را در کنگره شاهد باشد زیرا مصوبه قانونی کنگره ناظر به همین سخن است. به هرحال، این توافق برای آمریکا و دولت کنونی آمریکا توافقی بسیار مهم پس از این همه سال تعامل با ایران است.»